Η αποτυχία μιας εθνικής κοστίζει (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Την περασμένη εβδομάδα έγινε αρκετή συζήτηση για το πριμ που θα πάρουν οι παίκτες της Εθνικής ομάδας για την πρόκρισή τους στην τελική φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Κάθε ποδοσφαιριστής θα πάρει περίπου 160 χιλιάδες ευρώ.

Πριν μπούμε στη συζήτηση του «πολλά ή λίγα», να σημειώσω ότι οι ποδοσφαιριστές της Εθνικής είχαν συμφωνήσει με την ΕΠΟ από την αρχή -σχεδόν- των προκριματικών να μοιραστούν το 40% του πριμ πρόκρισης που θα έπαιρνε η ποδοσφαιρική ομοσπονδία από την ΟΥΕΦΑ σε περίπτωση πρόκρισης. Ενα ποσό που φθάνει τα 7 εκατομμύρια ευρώ. Επομένως, τα χρήματα που παίρνουν σαν πριμ οι ποδοσφαιριστές δεν είναι από τα χρήματα που πληρώνουν οι φορολογούμενοι, μέσω των επιχορηγήσεων του προϋπολογισμού, στις ομοσπονδίες. (Η ΕΠΟ, βέβαια, λόγω της κόντρας που είχε μαζί της ο Ορφανός έχει να πάρει επιχορήγηση από το 2004).

Τώρα, η απόφαση της ΕΠΟ να δώσει ως πριμ το συγκεκριμένο ποσό είναι μία απόφαση που έχει να κάνει και, για να μην πω κυρίως, με ζητήματα μάρκετινγκ. Οι επιτυχίες της ομάδας, δηλαδή των ποδοσφαιριστών που την αποτελούν, είναι αυτές που φέρνουν χορηγούς, διαφημίσεις και τηλεοπτικά συμβόλαια. Το απόφθεγμα «αφού τα φέρνω πρέπει και να τα παίρνω» δεν με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, με την έννοια ότι δεν μπορεί να έχει γενική και απόλυτη ισχύ. Αν συνέβαινε αυτό, τότε όλες οι επιλογές μας στη ζωή θα ήταν υποταγμένες στους κανόνες της αγοράς. Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, όμως, ο ερασιτεχνισμός έχει πεθάνει.

Ο ποδοσφαιριστής, ως επαγγελματίας με μικρό ορίζοντα καλοπληρωμένης επαγγελματικής δραστηριότητας, φροντίζει να εξασφαλίσει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή του για το χρονικό διάστημα που ακολουθεί αφού αποσυρθεί από την αγωνιστική δραστηριότητα. Οι ποδοσφαιριστές της Εθνικής είναι επαγγελματίες και συμπεριφέρονται ανάλογα. Και ως τέτοιοι θα κριθούν.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι κορόνες περί εθνικής υπερηφάνειας στις επιτυχίες μού ακούγονται ξένες και ανόητες. Χαρά στις επιτυχίες, ναι. Εθνική υπερηφάνεια, που είναι κάτι άλλο, πιο σοβαρό, όχι. Ούτε νιώθω εθνική ντροπή στις ήττες. Εθνική ντροπή νιώθω που γκρεμίζονται χωρίς ενδοιασμούς τα ξενοδοχεία «Ξενία», εξαίρετα δείγματα αρχιτεκτονικής που σχεδίασε ο μεγάλος Ελληνας αρχιτέκτονας Αρης Κωνσταντινίδης. Αυτά τα «Ξενία» αποτελούν τμήματα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, που επειδή «δεν τα φέρνει», πάει άκλαφτη.

Τέλος πάντων, επιστρέφω στο θέμα. Αυτό για το οποίο θα μπορούσε κάποιος να κατηγορήσει την ΕΠΟ -αν φυσικά έχει λόγους και αποδείξεις για να το κάνει- είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται τα έσοδα που φέρνει η Εθνική. Για παράδειγμα, ήταν υπερβολή το πριμ του ενός εκατομμυρίου ευρώ που δόθηκε στους ποδοσφαιριστές μετά την επιτυχία της Πορτογαλίας, με δεδομένο ότι άλλες πλουσιότερες χώρες δεν έδιναν περισσότερα από 400 χιλιάδες ευρώ στους ποδοσφαιριστές τους σε περίπτωση επιτυχίας.

Εκεί, η υπερβολική χαρά για την επιτυχία και η έλλειψη εμπειρίας για τη διαχείριση των εσόδων οδήγησαν στην πρόκληση. Το έχω ξαναγράψει, αλλά έτσι κι αλλιώς είναι εύκολα κατανοητό ότι οι Ελληνες ποδοσφαιριστές από τον καιρό που άρχισαν να αγωνίζονται σε ομάδες του εξωτερικού έγιναν περισσότερο επαγγελματίες.

Είναι επίσης κατανοητό ότι ακόμα και οι εθνικές ομάδες, στις μέρες μας, πρέπει να κάνουν τους οικονομικούς σχεδιασμούς τους λαμβάνοντας υπόψη τους κανόνες του μάρκετινγκ. Αλλωστε, αν η Εθνική δεν είχε προκριθεί, οι οικονομικές απώλειες θα ήταν πολύ μεγάλες. Οι χορηγοί και οι διαφημιστές λατρεύουν την προβολή. Μία προβολή που θα τους προσφέρει -με το αζημίωτο- η Εθνική στα γήπεδα της Αυστρίας και της Ελβετίας του χρόνου το καλοκαίρι.


Το -οικονομικό- δράμα της εθνικής Αγγλίας

Αν, όπως φαίνεται, η εθνική Αγγλίας δεν καταφέρει να προκριθεί στην τελική φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος το 2008, η οικονομική ζημία για την αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία θα είναι μεγάλη. Σε πρώτη φάση, ο αποκλεισμός θα σημάνει μια απώλεια της τάξης των 12 εκατομμυρίων ευρώ και μέχρι το τέλος της επόμενης χρονιάς οι απώλειες θα μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο και μπορεί να φθάσουν μέχρι και το 15% των ετήσιων εσόδων από τους χορηγούς, δηλαδή κοντά στα 25 εκατομμύρια ευρώ.

Αυτές οι απώλειες εσόδων θα πλήξουν πρώτα από όλα τις ποδοσφαιρικές ακαδημίες που απορροφούν ένα σημαντικό ποσοστό από τα έσοδα της ομοσπονδίας. Η αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία από το 2004 και μετά έδωσε μεγάλο βάρος στην πολιτική μάρκετινγκ και συνεχίζει τις προσπάθειές της να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα.

Ηδη η εθνική ομάδα έχει τέσσερις κύριους χορηγούς που έχουν συμβόλαια μακράς διάρκειας. Ειδικά το συμβόλαιο με την εταιρεία κατασκευής αθλητικού υλικού, την UMBRO, έχει διάρκεια μέχρι το 2014. Σε περίπτωση που η εθνική Αγγλίας κάνει κακή αρχή και για τα προκριματικά του Μουντιάλ, οι απώλειές της είναι δύσκολο να υπολογιστούν, μια και σε ό,τι αφορά τη συμφωνία με την UMBRO, η ομοσπονδία έχει ποσοστό από τις πωλήσεις αθλητικού υλικού με το σήμα της εθνικής. Η αγγλική εταιρεία έχει θεσπίσει και κάποια πριμ καλής απόδοσης, που η ομοσπονδία θα χάσει στην περίπτωση που η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου δεν τα πάει καλά.

Οι οικονομικές απώλειες σε αυτόν τον τομέα δεν είναι εύκολο να υπολογιστούν, όπως επίσης και οι πιθανές απώλειες στα έσοδα από την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Πορτογαλίας, στο οποίο οι Αγγλοι έφτασαν στους «4», τα έσοδα της ομοσπονδίας από τα τηλεοπτικά δικαιώματα μόνο σε σχέση με το 2003 ήταν περισσότερα κατά 20 εκατομμύρια ευρώ.
Αν μάλιστα η εθνική Αγγλίας δεν καταφέρει να προκριθεί στο Μουντιάλ του 2010, οι υπολογισμοί κάνουν λόγο για μία συνολική απώλεια που θα ξεπεράσει τα 250 εκατομμύρια ευρώ. Αν μάλιστα αναγκαστεί η ομοσπονδία να αντιμετωπίσει και φαινόμενα αποζημίωσης σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού κάποιου ή κάποιων ποδοσφαιριστών, τότε τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα με δεδομένο το ύψος των συμβολαίων που έχουν οι Αγγλοι ποδοσφαιριστές.


Ενα πείραμα που δεν έχει πετύχει

Τα παιχνίδια του Πανιωνίου με ΑΕΚ και Ολυμπιακό υποτίθεται ότι θα ήταν μια αξιόπιστη δοκιμασία για το μέταλλο και τις φιλοδοξίες αυτής της ομάδας, που άρχισε να χτίζει από την περσινή χρονιά ο Εβαλντ Λίνεν. Ο Πανιώνιος ηττήθηκε και στα δύο αυτά παιχνίδια και είχε ένα παθητικό 7 γκολ. Ενώ σημείωσε μόνο ένα με πέναλτι. Επειτα και από τα δύο παιχνίδια, η γενική εκτίμηση είναι ότι ο Πανιώνιος έπαιξε καλά και ότι δεν άξιζε τις ήττες με αυτό το σκορ. Αυτό που έγινε φανερό και στα δύο παιχνίδια είναι ότι η ομάδα είχε πρόβλημα συγκέντρωσης. Τα λάθη που έγιναν στην άμυνα ήταν παιδαριώδη. Εχω την εντύπωση ότι ο Πανιώνιος πλήρωσε σοβαρά την ευφορία που δημιούργησε η νίκη επί του Ολυμπιακού στο φιλικό του καλοκαιριού. Η ομάδα της Νέας Σμύρνης δουλεύει με τελείως διαφορετικό σχέδιο, με άλλη οργάνωση -σε σχέση με άλλες χρονιές- και είναι φυσικό να έχει και περισσότερες βλέψεις. Αλλά χρειάζεται ακόμα αρκετά στοιχεία που θα της επιτρέψουν να κυνηγήσει το μεγάλο άλμα που θα τη φέρει δίπλα στην τριάδα της κορυφής. Μέχρι τότε χρειάζονται υπομονή, δουλειά και προσγειωμένες απαιτήσεις.