Mε το φτωχό μου το μυαλό (SportDay / Αντώνης Πανούτσος)

Πιθανόν οι περισσότεροι που διάβασαν το ρεπορτάζ για τον Βρετανό πρωταθλητή Ντουέιν Τσέιμπερς να λυπήθηκαν για το κατάντημά του. Μετά την καταδίκη του ότι ήταν ντοπέ, ο Τσέιμπερς για να βγάζει το ψωμί του μετέχει σε ένα τηλεοπτικό celebrity circus, στο οποίο κάνει τον ακροβάτη. Αντίστοιχα οικονομικά προβλήματα έχει και η Μάριον Τζόουνς. Υποχρεωμένη να επιστρέψει τα λεφτά που κέρδισε στους αγώνες της περιόδου που ομολόγησε ότι ήταν ντοπέ, η Μάριον Τζόουνς προπώλησε τα εκδοτικά δικαιώματα της βιογραφίας που θα γράψει. Τα ανωτέρω για να υπάρξει σύγκριση με τους δικούς μας που όταν πιάνονται ντοπέ, όχι μόνο δεν γυρίζουν ευρώ, αλλά έχουν και τους προέδρους των ομοσπονδιών για υπερασπιστές τους.

Κάνοντας την αναφορά στη βιογραφία της Τζόουνς σκεφτόμουν ότι στην Ελλάδα η αθλητική βιογραφία είναι κάτι άγνωστο. Πιθανόν η αγορά να είναι μικρή, πιθανόν οι Ελληνες να μη διαβάζουν όσο οι υπόλοιποι λαοί δυτικής κουλτούρας, αλλά προσπαθώ να σκεφτώ βιογραφίες Ελλήνων αθλητών και εκτός από τα «Χρυσά Πόδια», μια συλλογή από μίνι βιογραφίες που είχαν εκδοθεί από τις εκδόσεις Ομάδα τη δεκαετία του '60, ελάχιστα βιβλία μού έρχονται στο μυαλό. Υπάρχει μια βιογραφία του Νίκου Αλέφαντου, το «Από τη φτώχεια στην καταξίωση» που παρά το ότι είναι αυτοαγιογραφία αξίζει τον κόπο να διαβαστεί, και μετά κάτι περίεργες και διάσπαρτες βιογραφίες, όπως για παράδειγμα του πρώτου Ελληνα που κολύμπησε τη Μάγχη, του Ανδρέα Ζηργάνου. Για αθλητές όμως, όπως ο Δομάζος ή ο Κυριακίδης που η βιογραφία τους εκτός από αθλητική έχει και κοινωνική αξία, αφού καταγράφει εποχές, η ζωή τους έχει περάσει αχαρτογράφητη.

Αγαπημένη μου αθλητική βιογραφία είναι του Ty Cobb. Από τους μεγαλύτερους pitchers στην ιστορία του baseball ο Ty Cobb είναι κάτι το κοινό με τον Βασίλη Χατζηπαναγή. Η μεγαλύτερή του επιτυχία ήρθε στην αρχή της καριέρας του. Οπως πιθανότατα η μεγαλύτερη στιγμή της καριέρας του Χατζηπαναγή ήταν η κατάκτηση του Κυπέλλου στον τελικό με τον Ολυμπιακό, ο Cobb στην πρώτη φουλ σεζόν του στην πρώτη κατηγορία του baseball έφτασε στα World Series όπου to 1907 οι Detroit Tigers έχασαν τον τίτλο από τους Chicago Cubs. Ο Cobb δεν στενοχωρήθηκε ιδιαίτερα. Ηταν νέος και θα είχε και άλλες ευκαιρίες. Οχι ακριβώς... Για τα επόμενα 19 χρόνια μέχρι το τέλος της καριέρας του ο Ty Cobb δεν έπαιξε σε άλλο τελικό.

Η βιογραφία όμως του Cobb γραμμένη από τον Al Stump είναι συγκλονιστική όχι μόνο ως αθλητικό βιβλίο, αλλά ως καταγραφή ψυχής. Οι γονείς του ανήκαν στην καλή κοινωνία της πολιτείας της Georgia. Επιστρέφοντας από ένα επαγγελματικό ταξίδι ο πατέρας του ανακάλυψε ότι είχε χάσει τα κλειδιά του. Σκαρφάλωσε στη βεράντα αλλά ενώ δοκίμαζε να πει στην κρεβατοκάμαρα η μητέρα του Cobb τον πυροβόλησε με δίκαννο και τον σκότωσε. Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι νόμισε πως αυτός που προσπαθούσε να μπει ήταν διαρρήκτης, αλλά η ανεπίσημη που για χρόνια ψιθυριζόταν στην πόλη ήταν ότι βρισκόταν στο κρεβάτι με τον εραστή της και όταν κατάλαβε ότι θα αποκαλυπτόταν σκότωσε τον σύζυγό της.

Κυνηγημένος από τις φήμες ο Cobb παρά το ότι έγινε πάμπλουτος ποτέ δεν μπόρεσε να δημιουργήσει πραγματική σχέση με τους ανθρώπους. Επειτα από δύο γάμους, όταν οι γιατροί διέγνωσαν ότι έπασχε από καρκίνο του προστάτη και εκφυλισμό των νεφρών, αποσύρθηκε στο εξοχικό του κοντά στη λίμνη Ταχόε ακολουθούμενος από τον Stump που συνέχιζε την έρευνα για τη βιογραφία. Για να καταπραΰνει τους πόνους όταν σηκωνόταν το πρωί έπινε μισό λίτρο γάλα ανακατεμένο με μισό λίτρο burbon. Μεθυσμένος δύο φορές πυροβόλησε τον βιογράφο του. Το 1961 πέθανε αφήνοντας στη χήρα του ένα εκατομμύριο δολάρια σε κρατικά ομόλογα μέσα σε μια χάρτινη σακούλα και ένα πιστόλι Luger. Οσοι ξέρουν αγγλικά και baseball αξίζει τον κόπο να διαβάσουν τη βιογραφία και οι υπόλοιποι μπορούν να πάρουν μια ιδέα για τον Cobb, βλέποντας την ταινία με τον ομώνυμο τίτλο, στην οποία πρωταγωνιστεί ο Τόμι Λι Τζόουνς.

Ο Τόμι Λι Τζόουνς, όπως κάθε μεγάλος ηθοποιός, έχει γυρίσει αριστουργήματα και απερίγραπτες παπάρες. Οποιος ενδιαφέρεται για την πρώτη κατηγορία ταινιών ας δει το «Η κοιλάδα του Ηλά». Μια ταινία που επαναλαμβάνει μια χιλιοειπωμένη ιδέα, την ψυχική εξαθλίωση των μέσων παιδιών που βρίσκονται μπλεγμένα στην αγριότητα του πολέμου -στη συγκεκριμένη περίπτωση στο Ιράκ- αλλά με τη συγκλονιστική τελευταία σκηνή όταν ο Τόμι Λι Τζόουνς μετά την επιστροφή από το στρατόπεδο που σκοτώθηκαν ο γιος και οι πατριωτικές φαντασιώσεις του σηκώνει ανάποδα τη σημαία στο προαύλιο του λυκείου.

Βλέποντας την ταινία για μία ακόμα φορά σκεφτόμουν ότι η μεγάλη δύναμη της Αμερικής είναι να πιστεύει στον πρόεδρό της, αλλά και να μπορεί να κριτικάρει τις πράξεις της. Οπως και στο Βιετνάμ έτσι και στο Ιράκ οι Αμερικανοί, αφού πρώτα πίστεψαν ότι μάχονται για την ελευθερία, όταν κατάλαβαν ότι έχουν μπλεχτεί σε έναν πόλεμο χωρίς ιδεολογία και προοπτική, αντέδρασαν. Και όποιος πει «σιγά την αντίδραση» θα φέρω ένα παράδειγμα.

Πριν από κάποια χρόνια ο πρώην Αμερικανός παγκόσμιος πρωταθλητής του σκακιού Μπόμπι Φίσερ είχε δηλώσει ότι χαίρεται για την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και ελπίζει ότι και η υπόλοιπη Αμερική θα έχει την τύχη τους. Οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες, αλλά ούτε ο Φίσερ μπήκε φυλακή ούτε ασκήθηκε δίωξη εναντίον του. Αντίθετα, αν κάποιος γνωστός Ελληνας έβγαινε και έλεγε ότι το όνειρό του ήταν να δει την τουρκική ημισέληνο να κυματίζει στην Ακρόπολη, τι θα γινόταν; Στην καλύτερη περίπτωση θα βρισκόταν στη φυλακή. Στη χειρότερη, θα την είχε κοπανήσει από τη χώρα. Στην Αμερική είναι απόλυτα νόμιμο να καις της αστερόεσσα, αφού θεωρείται νόμιμος τρόπος πολιτικής διαμαρτυρίας. Οι σημαίες που κάηκαν την περίοδο του πολέμου του Βιετνάμ είναι περισσότερες από το στοκ του Κοκκώνη. Στην Ελλάδα έτσι και καεί μια σημαία, έτσι και κάποιος εκφέρει μια αιρετική ιστορική άποψη, ας πούμε ότι ο Ανδρούτσος ήταν μωαμεθανός, ανεξάρτητα από τα στοιχεία που τη συνοδεύουν, θα τον σταυρώσουν.

Η Αμερική είναι ένα νέο κράτος που επανεξετάζει συνεχώς τους ιστορικούς του μύθους. Η Ελλάδα έχει τους ήρωες σαν καρτούν. Των δύο διαστάσεων που αν είσαι Κολοκοτρώνης ό,τι και να κάνεις είναι καλό και αν είσαι Πήλιος Γούσης ό,τι και να κάνεις είναι σκάρτο. Είναι η χώρα που θέλει να πιστεύει ότι ο Κεντέρης και η Θάνου δεν πήγαν στο ντόπινγκ κοντρόλ επειδή είχαν ένα ατύχημα με μοτοσικλέτα και όταν πλέον τα στοιχεία την κάνουν να μην μπορεί να ζει στο παραμύθι της τους μισεί γιατί κατέστρεψαν τις φαντασιώσεις της. Η Ελλάδα είναι η χώρα που στο σινεμά θέλει να βλέπει την αγιογραφία του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου. Προτιμώ να ξαναδιαβάσω τη βιογραφία του Ty Cobb...