Κράτος που χαρίζει, δεν εισπράττει (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Συμβαίνει στον σύγχρονο ποδοσφαιρικό κόσμο. Και κάποιοι από εμάς παρακολουθούν από απόσταση να αναπτύσσονται η δομή και η οργάνωση του μοντέλου λειτουργίας της ποδοσφαιρικής ομάδας-επιχείρησης (άλλοι πάλι, δεν ασχολούνται με τέτοια ζητήματα). Και όσο αυτό το μοντέλο αναπτύσσεται, επεκτείνεται και το εύρος των δραστηριοτήτων της σύγχρονης ποδοσφαιρικής επιχείρησης.

Η επόμενη χρονιά για όλους τους ευρωπαϊκούς συλλόγους θα είναι η τελευταία ευκαιρία για την προετοιμασία της οργανωτικής δομής τους έτσι ώστε να ανταποκριθούν πλήρως στις προϋποθέσεις που θέτει η ΟΥΕΦΑ με το Licensing, το σχέδιο αδειοδότησης. Είναι πολύ πιθανό οι ομάδες που είναι ήδη έτοιμες αυτό το χρονικό διάστημα να εκδηλώσουν μορφές επέκτασης των δραστηριοτήτων τους. Και είναι δεδομένο ότι δραστηριότητες οικονομικής επέκτασης μπορούν -και ήδη το κάνουν- να αναπτύξουν οι ισχυρότερες οικονομικά ομάδες, που τυχαίνει να είναι και οι δημοφιλέστερες.

Στο χρονικό διάστημα μέχρι το 2009, τουλάχιστον, τρία από τα στοιχεία που θα κυριαρχήσουν -όπως όλα δείχνουν μέχρι αυτή τη στιγμή- θα είναι η άνοδος του μεταγραφικού τζίρου, λόγω των περισσότερων χρημάτων που βάζουν οι ομάδες στα ταμεία τους από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, η κατασκευή νέων και πολυχρηστικών γηπέδων και η ανάδειξη νέων ποδοσφαιριστών. Στο τελευταίο στοιχείο έχει συμβάλλει αποφασιστικά η βελτίωση του σκάουτινγκ, η μεγάλη υπεραξία μεταπώλησης των νεαρών ταλαντούχων ποδοσφαιριστών και ο εντεινόμενος ανταγωνισμός μεταξύ των ομάδων. Το βλέπουμε ήδη να συμβαίνει, οι περισσότερες μεγάλες -ιδίως- ομάδες δίνουν περισσότερες ευκαιρίες σε νεαρούς από τα φυτώριά τους ή πραγματοποιούν μεταγραφές στοχεύοντας σε ταλαντούχους νεαρούς ποδοσφαιριστές μικρότερων κατηγοριών.

Οι μεγάλες ομάδες της ηπείρου, μάλιστα, που έχουν την οικονομική δυνατότητα δημιουργούν ακαδημίες σε όλο τον κόσμο για να ενισχύουν το σκάουτινγκ και να διευρύνουν την εμπορική βάση τους. Η αγορά ποδοσφαιριστών από μικρές ομάδες προσφέρει στις ομάδες αυτές μια σημαντική οικονομική ανάσα και ταυτόχρονα λειτουργεί ως μια μορφή ενός μηχανισμού αναδιανομής του τεράστιου πλούτου που αρκετές ομάδες συσσώρευσαν τα προηγούμενα χρόνια. Περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την οικονομική ύφεση (π.χ. Λατινική Αμερική) ή υστερούν σημαντικά σε αναπτυξιακό οικονομικό ρυθμό (π.χ. Αφρική) θα αποτελέσουν χώρους ευκαιρίας για την ανεύρεση ταλέντων σε πολύ προσιτές τιμές.

Βέβαια, όλος αυτός ο ανταγωνισμός για τον εντοπισμό νέων και ταλαντούχων ποδοσφαιριστών με την αλλαγή των αγωνιστικών χαρακτηριστικών του ποδοσφαίρου έχει οδηγήσει στη δημιουργία ενός βουνού από μύες πάνω στο οποίο θα συντριβεί η ποδοσφαιρική φαντασία. Εδώ θα πρέπει να γίνει μια σημαντική επισήμανση. Οσο επεκτείνονται οι δραστηριότητες μιας ομάδας τόσο περισσότερο αντιμετωπίζεται ως επιχείρηση από το κράτος. Αυτή η γενική αρχή, φυσικά, ισχύει σε άλλες χώρες που έχουν τοποθετήσει το ζήτημα της επιχειρηματικής ανάπτυξης του ποδοσφαίρου σε πολύ πιο σταθερές βάσεις.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Από τη δημιουργία της Πρέμιερσιπ την περίοδο 1992/93 μέχρι το τέλος της περιόδου 2005/06 οι ομάδες της Πρέμιερσιπ πλήρωσαν, όλες μαζί, ένα ποσό για φόρους στο αγγλικό Δημόσιο που φθάνει τα 8,5 δισ. ευρώ. Επιχειρήσεις είναι, κέρδη έχουν και φορολογούνται. Αν ήταν εδώ, όμως, δεν θα είχαν τέτοιους «πονοκεφάλους» γιατί, πολύ απλά, δεν θα χρειαζόταν να πληρώσουν.

Το ελληνικό Δημόσιο έχει μία πολύ στρεβλή αντίληψη για την ενίσχυση και την τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Μία αντίληψη που βασίζεται στις παροχές-χαρίσματα, στις ρυθμίσεις-χαρίσματα, στα δανεικά κι αγύριστα ή σε δωρεές περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου.

Επιπλέον, το ελληνικό Δημόσιο δεν αναζήτησε ποτέ ευθύνες για την καταστροφική οικονομική διαχείριση των οικονομικών κάποιων ΠΑΕ, ενισχύοντας την αίσθηση της ατιμωρησίας. Σήμερα λήγει άλλη μία προθεσμία ρύθμισης των χρεών ΠΑΕ και ΚΑΕ. Ομως κράτος που χαρίζει ή είναι πολύ πλούσιο ή κράτος απατεώνων. Και κράτος που χαρίζει (δικά μας χρήματα) δεν πρόκειται ποτέ να εισπράξει αυτά που του αναλογούν.


Ενας «Ολυμπιακός» δράκος με προβλήματα

Τα ανθρώπινα δικαιώματα από τις αρχές της δεκαετίας του 90 έγιναν μία από τις βασικές συνιστώσες στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Η ετήσια έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα -λες και οι Αμερικανοί είναι οι καταλληλότεροι για τη χαρτογράφηση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο- αποτελεί ένα από τα κυριότερα όπλα πίεσης προς τις χώρες στις οποίες οι ΗΠΑ έχουν ζωτικά συμφέροντα.

Βέβαια, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι λιγότερο σημαντικά από τα οικονομικά συμφέροντα, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι Αμερικανοί δεν έχουν κανένα πρόβλημα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Κίνα, όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα δοκιμάζονται σε απίστευτη έκταση.
Ομως τα οικονομικά συμφέροντα των αμερικανικών πολυεθνικών είναι σημαντικότερα στην τεράστια αυτή αγορά, η οικονομία της οποίας αναπτύσσεται με τον ταχύτερο ρυθμό στον κόσμο. Φαντάζομαι ότι, αν δεν υπήρχε ένα ισχυρό κομμουνιστικό κόμμα, όπως αυτό της Κίνας, το πείραμα της ελεύθερης αγοράς θα είχε πάει πολύ χειρότερα από το ανάλογο στην πρώην Σοβιετική Ενωση.

Το κομμουνιστικό κόμμα της Κίνας από χθες άρχισε το συνέδριό του με βασικά ζητήματα την ανανέωση και την οικονομία. Ας αφήσουμε στην άκρη την ανανέωση και ας δούμε τους δύο μεγάλους -δυτικούς- κινδύνους για την κινεζική οικονομία. Τον πληθωρισμό και τη χρηματιστηριακή φούσκα. Οι ρίζες του πληθωρισμού βρίσκονται στη γέννηση μιας νέας μεσαίας τάξης στην Κίνα, η αγοραστική δύναμη της οποίας, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, φθάνει τα 666 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Σατανικό νούμερο.

Η νέα μεσαία τάξη της Κίνας υπολογίζεται γύρω στα 90 εκατομμύρια και σε μεγάλο βαθμό στελεχώνεται από τα μοναχοπαίδια των κινεζικών οικογενειών, όταν ίσχυε η πολιτική τού ενός παιδιού. Αυτή η μεσαία τάξη καταναλώνει μανιωδώς εισαγόμενα αγαθά με αποτέλεσμα να ανεβάζει στα ύψη τον πληθωρισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το καλάθι της νοικοκυράς έχει ακριβύνει σε ένα χρόνο κατά 18%. Και αν ο πληθωρισμός είναι ένα τέρας που δεν ελέγχεται, τι μπορεί να πει κάποιος για τις υπερτιμημένες κινεζικές μετοχές των εταιρειών και των Κινέζων επενδυτών που ανακαλύπτουν την οικονομία καζίνο του καπιταλιστικού παράδεισου;


Οι δηλώσεις και η πραγματικότητα

Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί, ξαφνικά, έγιναν θέμα οι δηλώσεις του προπονητή του ΠΑΟ σε Πορτογάλο δημοσιογράφο. Ναι είναι ένα ζήτημα αν όντως είπε αυτά που πολλοί έγραψαν. Ενα άλλο θέμα είναι η αποδοχή μιας πραγματικότητας. Υποθέτω ότι αυτό που ενόχλησε κάποιους είναι ότι ο προπονητής των «πρασίνων» φέρεται ότι δήλωσε πως ο Ολυμπιακός ξοδεύει περισσότερα χρήματα από όσα το «τριφύλλι» για μεταγραφές. Μία τέτοια δήλωση, πέραν όλων των άλλων, ενοχλεί διότι αποτελεί ένα ακόμα όπλο στο οπλοστάσιο των αδελφών Γιαννακόπουλων. Ομως, ακόμα κι αν δεν έγινε αυτή η δήλωση, δεν αναιρεί την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι ότι οι Πειραιώτες ξοδεύουν περισσότερα, γεγονός που τους επιτρέπει να κάνουν και ποιοτικότερες επιλογές από τους αντιπάλους τους. Οταν, βέβαια, έχεις το κομπλεξάκι σου, που δεν σου επιτρέπει να παραδεχτείς ότι ο αντίπαλός σου κάνει κάτι καλύτερο από σένα, τότε ναι. Ολοι έχουν συνωμοτήσει εναντίον σου και γι' αυτό δεν μπορείς να σηκώσεις κεφάλι.