Μακριά από εμάς τα μετάλλια της Τζόουνς (SportDay / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Η Μάριον Τζόουνς είναι ένα τραγικό πρόσωπο. Η Αμερικάνα δεν είναι η πρώτη αθλήτρια, που, αφού κατάφερε να κοροϊδέψει τους διαβλητούς ελέγχους, πιάστηκε στη συνέχεια από τη σκληρή και πανίσχυρη αμερικανική δικαιοσύνη. Πριν από αυτήν υπήρξαν και άλλοι. Το μοναδικό στην περίπτωσή της είναι η τωρινή στάση της. Η Τζόουνς δεν κρύφτηκε στη σιωπή, αλλά παραδόθηκε στην ευσπλαχνία της κοινής γνώμης: είναι μία πρώην σταρ που σήμερα παρακαλάει, όχι για κατανόηση, αλλά για μια συγγνώμη.

Δάκρυα

Δεν έγινε τυχαία τίποτα. Η Αμερικάνα ομολόγησε ότι αγωνίστηκε ντοπέ στους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ και παραδέχτηκε την ενοχή της, όταν κατάλαβε ότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να συγχωρεθεί για τις αμαρτίες της από έναν κόσμο, που από το μελό ακόμα συγκινείται. Οταν δακρύζει είναι αληθινή, μελό και αληθινή: ο τέλειος συνδυασμός που σε κάνει να λυπηθείς κάποιον. Η Τζόουνς ανάμεσα σε μια εξευτελιστική αδιάσειστη καταδίκη από την αμερικανική δικαιοσύνη και μια ομολογία που απέκτησε χαρακτήρα δημόσιας εξομολόγησης, προτίμησε το δεύτερο. Θα μπορούσε να το παλέψει με νομικίστικα τερτίπια ή να ποντάρει στο θυμικό εκείνων που τη χειροκροτήσουν, ελπίζοντας ότι θα τους βρει δίπλα της, διότι οι άνθρωποι σπανίως αποκαθηλώνουν τους ήρωές τους. Δεν έκανε ούτε το ένα ούτε το άλλο, γιατί της έχει απομείνει μια σταλιά ηθική: η Τζόουνς υπήρξε μια μεγάλη κλέφτρα, πούλησε την ψυχή της στον διάβολο του ντόπινγκ, αλλά το φινάλε της ιστορίας της δείχνει ότι μέσα της υπάρχει ακόμα το καλό, αυτό το καλό που την έκανε πιτσιρίκα να αγαπήσει τον αθλητισμό και τους κόπους του. Βρήκα τα δάκρυά της πολύ αληθινά, τραγικά και οδυνηρά, αλλά και πολύ ανθρώπινα.

Εγκλημα

Η ιστορία της Τζόουνς διδάσκει ότι το ντόπινγκ είναι, πρώτα απ' όλα, ένα οργανωμένο έγκλημα. Η Αμερικάνα αθλήτρια, που σήμερα κλαίει, είναι η ίδια που λίγους μόνο μήνες πριν κεντράριζε τον τηλεοπτικό φακό απειλώντας τους κατηγόρους της. Η Τζόουνς είχε μια ντοπέ φαρμακωμένη συνείδηση, σήμερα είναι καθαρή. Το ντόπινγκ δεν σε κάνει απλώς υπεράνθρωπο, σε οδηγεί και στο να αρνείσαι κάθε ηθική αξία που ο αθλητισμός πρεσβεύει: ο ντοπαρισμένος δεν είναι απλώς ένας κυνικός συμφεροντολόγος, είναι κυρίως ένας ανήθικος υποκριτής. Ο ντοπαρισμένος δεν θεραπεύει την όποια αρρωστημένη ανάγκη του για διάκριση –ουσιαστικά καταργεί κάθε κανόνα ηθικής. Αυτή η έλλειψη ηθικής χαρακτηρίζει και τη συμπεριφορά του. Κρύβεται για να γλιτώσει τους ελέγχους και προφασίζεται δικαιολογίες. Αφήνει να εννοηθεί ότι έτσι λειτουργεί το σύστημα και ότι χωρίς φάρμακα δεν γίνεται τίποτα. Τονίζει με υφάκι ότι ο πρωταθλητισμός απαιτεί θυσίες. Ασπάζεται ακόμα και διά της σιωπής του την αρρωστημένη αντίληψη ότι όλοι παίρνουν φάρμακα και πως απλώς κάποια κορόιδα πιάνονται. Ο ντοπαρισμένος, για να καλύψει την ψευτιά του, ποντάρει σε εθνικιστικές μπουρδολογίες, επικαλείται το μεγαλείο της χώρας που εκπροσωπεί, περνιέται για ήρωας ή υπεράνθρωπος, γλυκαίνεται να τον αντιμετωπίζουν με υπερβολές που κρύβουν τα ερωτήματα που προκαλεί η συνήθως ανεξήγητη επιτυχία του. Κυρίως απειλεί. Ο καθαρός αθλητής απλώς ντρέπεται για το σινάφι των ντοπαρισμένων που προσβάλλουν και τη δική του προσπάθεια. Αυτό κάνει η Τζόουνς σήμερα: ντρέπεται.

Μετάλλια

Θέλουν, λέει, να της πάρουν τα μετάλλια. Δεν έχει νόημα. Οι συναγωνίστριές της στους δηλητηριασμένους αγώνες της ήταν, στην καλύτερη κομπάρσοι στην τραγωδία της, στη χειρότερη συνένοχοι. Η Τζόουνς δεν έκλεψε τα μετάλλια μόνο από εκείνες που κατατάχθηκαν πίσω της: τα έκλεψε κυρίως από τα κοριτσάκια που την αντιμετώπισαν όταν ήταν μικρή και δεν είχαν το κουράγιο να συνεχίσουν τον αθλητισμό, όταν διαπίστωσαν ότι χάνουν από κάποια που είχε το θράσος να φαρμακώνεται. Η Τζόουνς έκλεψε τη δόξα από τις συναθλήτριές της που τα παράτησαν γιατί δεν είχαν τον δικό της κυνισμό, που έφυγαν από τα προπονητήρια, γιατί πίστευαν ότι αθλητισμός χωρίς ηθική δεν έχει νόημα. Η Τζόουνς είναι υπόλογη κυρίως σ' αυτές.

Περιστατικά

Η Αμερικάνα κέρδισε κλέβοντας. Αν την είχαν πιάσει ντοπέ στον προημιτελικό, τη θέση της θα είχε πάρει κάποια άλλη αθλήτρια που μπορεί και να κέρδιζε, το ίδιο ισχύει και για τα προκριματικά και για τον ημιτελικό. Οι κούρσες αυτές εξαιτίας της παραδοχής της Αμερικάνας είναι δηλητηριασμένες: πρέπει να σβήσουν και να μείνει μόνο η θλίψη της ανάμνησής τους. Ας καταγραφούν στην ιστορία των Αγώνων ως περιστατικά ντροπής και βαρβαρότητας.

Φτάνει

Διαβάζω ότι το χρυσό μετάλλιο μπορεί, λέει, να το πάρει η Κατερίνα Θάνου. Και είναι σαν να τα βλέπω μπροστά μου τα δημοσιεύματα στον Τύπο όλου του κόσμου, που θα θυμίζουν τις ιστορίες που αυτή πρωταγωνίστησε: αναρωτιέμαι αν η Ελλάδα χρειάζεται ξανά τέτοια προβολή. Ας το σταματήσουμε τώρα όλο αυτό το κακόγουστο αστείο εδώ: τα δηλητηριασμένα μετάλλια της Τζόουνς δεν τα χρειάζονται ούτε η χώρα ούτε η αθλήτρια. Μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν απαραίτητη και διδακτική: φτάνει με τα μετάλλια του ντόπινγκ –ας βγει επιτέλους κάποιος από την κυβέρνηση να πει στην ΙAAF ότι δεν θέλουμε τέτοια χρυσά.

Ηθική

Το δράμα της Τζόουνς μας δίνει το δικαίωμα να πάρουμε ως χώρα μια αληθινά περήφανη θέση που θα προκαλέσει συζητήσεις και συμπάθεια σε όλο τον πλανήτη. Ας θυμίσουμε στον κόσμο ότι μπορεί η δική μας δικαιοσύνη να μην είναι τόσο αποτελεσματική όσο αυτή των Αμερικανών, αλλά η ηθική μας υπάρχει.


Λιγότερο κράτος

Αποκλεισμός από τον Θρασύβουλο, ξεφωνητό στους παίκτες, γκρίνια για την πολιτεία που δεν βοηθά, απειλές της διοίκησης ότι θα παραιτηθεί: αναρωτιέμαι σε τι διαφέρει ο ΠΑΟΚ του 2007 απ' αυτόν του 2005, π.χ. Μόνο σε ένα πράγμα: ότι από εκείνον τον ΠΑΟΚ δεν έφευγε ποτέ κανένας, ενώ οι τωρινοί διοικούντες νιώθουν πιο εύθικτοι: δεν είναι και λίγο, αλλά δεν φτάνει κιόλας.

Δεν νομίζω ότι ο Θοδωρής Ζαγοράκης πίστευε ότι θα βρει τον δρόμο στρωμένο με ροδοπέταλα. Αν υπήρχε μια πολιτεία με διάθεση να κάνει τα χρέη προς το δημόσιο πληρωτέα με ένα εκατομμύριο άτοκες δόσεις και να δώσει στον ΠΑΟΚ τρεις κρατικές χορηγίες της τάξης των 3 εκατ. ευρώ τον χρόνο, τότε ας ζητήσουν από τον Αλογοσκούφη να τον κάνει ΔΕΚΟ: μόνο που αν κρίνω από την πορεία των καταχρεωμένων ΔΕΚΟ, πάλι δεν θα προκόψει! Ας πούμε ότι αυτή τη στιγμή η πολιτεία βοηθά κι άλλο τον σύλλογο –δεν αποκλείω να το κάνει. Υπάρχει η εγγύηση ότι του χρόνου (όταν ανέβει λίγο και το κόστος του ρόστερ) δεν θα χρειαστούν πάλι χρήματα από κρατικές χορηγίες; Ο Ζαγοράκης θα 'πρεπε να ψάχνει πώς ο ΠΑΟΚ θα απαγκιστρωθεί από διαδικασίες κρατικής ελεημοσύνης: αν τα χρέη του στο δημόσιο είναι τεράστια, σε αυτή οφείλονται. Για μια ομάδα, όπως ο φετινός ΠΑΟΚ, δεν είναι πρόβλημα ο αποκλεισμός από τον Θρασύβουλο: ο κόσμος θα το αντέξει. Ο σκοπός είναι να εκπονηθεί ένα αληθινό σχέδιο προοπτικής που να προβλέπει λιγότερο κράτος.

Πιθανότατα ο «Ζαγόρ» πίστεψε ότι επειδή ηγείται ενός σχήματος ο ίδιος, θα βρει και μεγαλύτερη κατανόηση –όμως όταν μιλάμε για ανώνυμες υπερχρεωμένες εταιρείες, το θέμα δεν είναι ο ηγέτης, αλλά ο τρόπος εξυγίανσης που αυτός εγγυάται. Ο Ντέμης Νικολαΐδης, όταν αποφάσισε να αναλάβει την ΑΕΚ, βρήκε, πρώτα απ' όλα, κάποιους κυρίους με μεγάλα πορτοφόλια. Η ΑΕΚ μπήκε στο Αρθρο 44 γιατί ο Νικολαΐδης έπεισε την κυβέρνηση ότι εκπροσωπεί ανθρώπους που δεν θα την αφήσουν να ξαναφτάσει στα όρια της διάλυσης: το έκανε φτάνοντας μέχρι τον πρωθυπουργό της χώρας, στον οποίο εξήγησε πώς θα εξυγιάνει μια εταιρεία που έμοιαζε χρεοκοπημένη. Αυτός θα 'πρεπε να είναι ο προβληματισμός του «Ζαγόρ»: πώς θα αποκτήσει ένα ελκυστικό σχέδιο -ελκυστικό κυρίως για όσους θα ήθελαν να επενδύσουν χρήματα στον ΠΑΟΚ. Δεν είναι αργά να το κάνει, μόνο που απαιτεί πολλή δουλειά, πολύ τρέξιμο. Καταλαβαίνω ότι το να ζητείς λίγη ακόμα κρατική βοήθεια είναι ευκολότερο, φοβάμαι όμως ότι δεν αποτελεί και λύση…