Ο διάδοχος του Ροναλντίνιο είναι ήδη εδώ (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Το γεγονός ότι κάτι τρέχει με τον Ροναλντίνιο στην Μπαρτσελόνα είναι εμφανές εδώ και ένα χρόνο. Ο Βραζιλιάνος, όπως έγραφε και προχθές ο Σωτηρακόπουλος, έχει πολύ καιρό να παίξει ποδόσφαιρο, καταβεβλημένος ίσως από τις υπερβολικές απαιτήσεις του μάρκετινγκ που έχει στηθεί γύρω του.

Μόνο που ο Ροναλντίνιο δεν θα είναι η τελευταία θυσία του ποδοσφαιρικού ταλέντου στον βωμό της εμπορευματοποίησης. Ο Πελέ ήταν η πρώτη μεγάλη global, η πρώτη μεγάλη και αληθινά παγκόσμια ποδοσφαιρική εικόνα, ένα είδωλο που είχε ανταπόκριση σε κάθε γωνιά του κόσμου όπου παιζόταν το ποδόσφαιρο.

Οι παγκόσμιες εικόνες των κάθε φύσεως ειδώλων οφείλουν την ύπαρξη και τη δύναμή τους στη διάδοση της τηλεόρασης και στην έκρηξη της επικοινωνίας που σημειώθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και μετά. Το ποδόσφαιρο αναζήτησε τον άνθρωπο που θα διαδεχόταν τον Πελέ και τον ανακάλυψε στο πρόσωπο του Ντιέγκο Μαραντόνα, του μεγαλύτερου, κατά πολλούς, ποδοσφαιριστή του κόσμου.

Ο Μαραντόνα, μία αληθινή παγκόσμια εικόνα, πέρα από τις αναμφισβήτητες ποδοσφαιρικές ικανότητές του, έζησε με έναν τέτοιο τρόπο την εποχή της παντοδυναμίας του και τα χρόνια της πτώσης του, που βρισκόταν -και εξακολουθεί να βρίσκεται- στο κέντρο ενδιαφέροντος των media. Ομως η βιομηχανία του ποδοσφαίρου στις μέρες μας είναι αχόρταγη. Αντικατέστησε τον Μαραντόνα με τον Ρονάλντο, τον Μπέκαμ, και τον τελευταίο, αφού δεν είχε πλέον κέρδη για την ευρωπαϊκή αγορά, τον έστειλε στις ΗΠΑ και τη θέση του πήρε ο Ροναλντίνιο. Μία εικόνα αναγνωρίσιμη παγκοσμίως και γι’ αυτόν τον λόγο ιδανική για την προώθηση προϊόντων.

Το YouTube έχει όλα τα σποτάκια της NIKE με ήρωα τον Ροναλντίνιο, μερικά από τα οποία δημιουργήθηκαν μόνο για το Διαδίκτυο, το οποίο χρησιμοποιούν -κατά κόρον- οι νεαρές ηλικίες. Εκεί ακριβώς που βρίσκεται το μεγαλύτερο target group μιας εταιρείας παραγωγής αθλητικών ειδών, όπως η NIKE.

Τώρα που φαίνεται ότι η Μπαρτσελόνα εξάντλησε το μεγαλύτερο κομμάτι της εμπορικής εκμετάλλευσης του Βραζιλιάνου -τους τελευταίους 5 μήνες οι φανέλες που έχει πουλήσει ο Μέσι είναι περισσότερες από εκείνες του Ροναλντίνιο-, ετοιμάζει τον 20χρονο Αργεντινό -που έχει και την ισπανική υπηκοότητα- σαν αγωνιστικό και εμπορικό διάδοχο του Βραζιλιάνου, συνεχίζοντας μία πολύ πετυχημένη παράδοση.

Μερικοί από τους καλύτερους -και εμπορικότερους- ποδοσφαιριστές του κόσμου πέρασαν από την ομάδα της Καταλωνίας. Είναι αλήθεια ότι η δίψα των media για νέα είδωλα έτοιμα προς κατανάλωση έχει οδηγήσει πολλούς να μιλούν για τον «νέο» Μαραντόνα. Μπορεί ο μικρός να είναι ένα εξαιρετικό ταλέντο, από τα καλύτερα που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια, όμως στον δρόμο προς την ποδοσφαιρική ωριμότητα χάθηκαν πολλά διαμάντια. Ομως ο Αργεντινός είναι το ιδανικό «πακέτο» για πούλημα.

Βλέπετε το μάρκετινγκ δεν μπορεί να αρκεστεί σε έναν καλό ή έναν εξαίρετο ποδοσφαιριστή. Εχει ανάγκη και από ένα συγκινησιακό υπόβαθρο για να θεμελιώσει επάνω του τον μύθο. Και ο Μέσι αυτό το υπόβαθρο το διαθέτει. Από την ορμονική διαταραχή που παραλίγο να τον καταδίκαζε να μείνει για πάντα νάνος, την Μπάρτσα που τον έφερε στην Ισπανία μαζί με τους γονείς του και ανέλαβε το κόστος της θεραπείας του, τη θητεία του στις ακαδημίες της ομάδας της Καταλωνίας, που είναι μία μηχανή παραγωγής ταλέντων, όλα αυτά, μαζί με τη γρήγορη προσαρμογή του μικρού στο ανταγωνιστικό ποδόσφαιρο των μεγάλων, αποτελούν το ιδανικό διαβατήριο διαδοχής.

Το ερώτημα αφορά τις αντοχές του Μέσι στην πίεση και στις απαιτήσεις του μάρκετινγκ. Μία πίεση που καταναλώνει το ποδοσφαιρικό ταλέντο με τον ρυθμό που ο Οβελίξ καταβροχθίζει τα αγριογούρουνα.

Ο πόλεμος της σαπουνόπερας

Αυτή τη μόδα με τις λατινοαμερικανικές σαπουνόπερες που κυριαρχεί εδώ και μερικά χρόνια στην ελληνική τηλεόραση δεν την κατάλαβα ποτέ. Και εκείνο που δεν κατάλαβα δεν είναι το προφανές (π.χ. χαμηλό κόστος, κάλυψη ωρών προγράμματος), αλλά το ότι υπάρχουν άνθρωποι -σχεδόν αποκλειστικά γυναίκες- που τις παρακολουθούν.

Μάλιστα, η επιτυχία της προσαρμοσμένης στα ελληνικά σειράς «Μαρία, η άσχημη» με κάνει να αναρωτιέμαι και για το γούστο και για την αισθητική, αλλά τέλος τέλος και για τη νοημοσύνη όσων παρακολουθούν τέτοια τηλεσκουπίδια.

Ενα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της τηλεοπτικής συνταγής που ακονίζει το μυαλό έχει να κάνει με την καταγωγή της. Λατινοαμερικανική, βέβαια, αλλά οι ιστορικές ρίζες της βρίσκονται στην Κούβα του 19ου αιώνα, η οποία τότε ήταν ισπανική αποικία... Εκεί, λοιπόν, στις μεγάλες αποθήκες που οι σκλάβοι τύλιγαν για ώρες πούρα για τους απογόνους των κονκισταδόρες, τα αφεντικά τους είχαν την καλύτερη ιδέα τους μετά τα άλογα και το μπαρούτι.

Σε κάθε αποθήκη διάλεγαν ένα σκλάβο που να διαβάζει και να έχει λογοτεχνικές ανησυχίες και τον πλήρωναν όχι για να τυλίγει, αλλά για να διαβάζει αποσπάσματα από μυθιστορήματα όπως οι «Αθλιοι» του Ουγκό ή κάτι από Ντίκενς, όπου πάντα υπάρχει κάποιος που η ζωή τον κτυπάει κάτω σαν χταπόδι, αλλά αυτός τα καταφέρνει να αντέξει και στο τέλος δικαιώνεται.

Αυτός ο παραμυθάς ονομαζόταν «lector de tabaco» και επί της ουσίας φρόντιζε οι σκλάβοι να έχουν καλή διάθεση. Ετσι, μέσα από την αγωνία της ιστορίας, έμεναν προσηλωμένοι στη δουλειά τους, ανέβαζαν την παραγωγή και δεν είχαν το μυαλό τους σε εξεγέρσεις, απεργίες και άλλα τέτοια κομμουνιστικά.

Την ίδια δουλειά που κάνουν σήμερα οι οθόνες των τηλεοράσεων, οι οποίες επενδύουν στην «ψυχαγωγία της καταστολής». Σαπουνόπερες, τηλεπαιχνίδια, πολλή μπάλα, σίριαλ γραμμένα στο πόδι και ειδήσεις στη λογική του παραθυρικού σκυλοκαβγά. Το παν είναι ο θεατής να μη σκέφτεται, να μένει ικανοποιημένος, να ονειρεύεται μια δικαίωση, όπως ο ήρωας ή η ηρωίδα του σίριαλ ή της σαπουνόπερας, και να κοιμάται ήσυχος. Ακόμα κι όταν ξυπνήσει.

Ασκήσεις υποκρισίας

Οι χθεσινές εφημερίδες μάς πληροφόρησαν ότι υπήρξε συνάντηση Ιβτς-Λεμονή για να λυθούν οι παρεξηγήσεις που είχαν δημιουργηθεί με τις δηλώσεις του τεχνικού διευθυντή των «ερυθρολεύκων», ύστερα από το παιχνίδι με τη Λάτσιο. Προχθές ενημερωθήκαμε για τη δυσαρέσκεια του προέδρου της Σούπερ Λίγκας για την αθώωση από τους αθλητικούς δικαστές του Αντζα, σε ό,τι αφορά την περίφημη χειρονομία του στο ντέρμπι της πρώτης αγωνιστικής. Και οι δύο αυτές ειδήσεις θα μπορούσαν να είναι «δουλεμένες» ασκήσεις επικοινωνιακής πολιτικής, αλλά, αντ’ αυτού, εξελίχθηκαν σε φτηνές ασκήσεις υποκρισίας. Οταν την επομένη του παιχνιδιού με τη Λάτσιο πολλοί επικεντρώθηκαν στις δηλώσεις του Ιβιτς, αλλά στην πειραϊκή ΠΑΕ διοχέτευαν στον Τύπο ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα ανάμεσα στους δύο. Η χθεσινή συνάντηση δείχνει άλλα. Σε ό,τι αφορά τον πρόεδρο της Σούπερ Λίγκας, έχει ενδιαφέρον ότι τον ενόχλησε η αθώωση του Αντζα, αλλά δεν τον ενόχλησαν τα κοσμητικά με τα οποία τον στόλιζαν σε όλο το παιχνίδι οι οπαδοί των «πρασίνων».