25 Απριλίου 1974: Όταν η Σπόρτινγκ Λισαβόνας επέστρεψε από ταξίδι, ενώ ξεκινούσε επανάσταση στην Πορτογαλία!

H 25η Απριλίου του 1974 αποτελεί ιστορική ημερομηνία για την Πορτογαλία, αφού τότε ξεκίνησε η Επανάσταση των Γαρυφάλλων, ένα κίνημα το οποίο έδωσε τέλος στη φασιστική δικτατορία που είχε εγκαθιδρυθεί στη χώρα από το 1926, με όνομα «Estado Novo» (Νέο Κράτος).

Παρόλα αυτά, υπήρχαν και κάποιοι Πορτογάλοι οι οποίοι δεν έμαθαν καν ότι συνέβαιναν αυτά τα γεγονότα, καθώς βρίσκονταν εκτός της χώρας. Ο λόγος για τους παίκτες της και το σταφ της Σπόρτινγκ Λισαβόνας, οι οποίοι... έχασαν την έναρξη της επανάστασης επειδή έδιναν εκτός έδρας αγώνα!

Η απογοήτευση της Σπόρτινγκ

Η ομάδα της Λισαβόνας βρισκόταν τότε στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων 1973-74. Αντίπαλος της ήταν το Μαγδεμβούργο, με το πρώτο παιχνίδι στην Πορτογαλία να λήγει 1-1 και τα «λιοντάρια» να ταξιδεύουν στην τότε Ανατολική Γερμανία για τη ρεβάνς στις 24 Απριλίου 1974.

Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καλά για τον πορτογαλικό σύλλογο, αφού ηττήθηκε με σκορ 2-1 και έμεινε εκτός τελικού, με το Μαγδεμβούργο να προκρίνεται και να κατακτά τη διοργάνωση, όντας η μοναδική ομάδα από την Ανατολική Γερμανία που πήρε ευρωπαϊκό τίτλο.

Μοιραίος ήταν ο Φερνάντο Τομέ, ο οποίος λίγο πριν το φινάλε της αναμέτρησης είχε ευκαιρία να ισοφαρίσει σε 2-2 και να στείλει τους Πορτογάλους στον τελικό. «Οι φίλαθλοι με θυμούνται για τον χειρότερο λόγο, δεν έβαλα αυτό το γκολ και χάσαμε τον τελικό. Κανείς όμως δεν θυμάται ότι στο πρώτο σκέλος, στο Alvalade, θα μπορούσαμε να είχαμε κερδίσει. Ο Ντίνις έχασε πέναλτι, χτυπήσαμε τρεις μπάλες στα δοκάρια και ο Κάρλος Περέιρα έβαλε αυτογκόλ», δήλωσε 50 χρόνια αργότερα ο Τομέ.

Η οδύσσεια της επιστροφής

Με μεγάλη απογοήτευση από το αποτέλεσμα, η αποστολή της Σπόρτινγκ άρχισε να ετοιμάζει τις βαλίτσες την επιστροφή στην πατρίδα. Αυτό που δεν ήξεραν, όμως, είναι ότι τα ξημερώματα της 25ης Απριλίου, έπαιξε στο ραδιόφωνο της Πορτογαλίας το τραγούδι «Grandola, Vila Morena», του αντιστασιακού τραγουδιστή Ζέκα Αφόνσο, το οποίο σήμανε την επανάσταση.

«Ήμασταν στο Τείχος του Βερολίνου, δείχνοντας τα διαβατήριά μας για να περάσουμε από την Ανατολική Γερμανία στη Δυτική Γερμανία, και μετέδιδαν ειδήσεις στο λεωφορείο, στα γερμανικά, ο οδηγός μας είπε ότι έγινε πραξικόπημα στην Πορτογαλία, αλλά δεν δώσαμε ιδιαίτερη σημασία γιατί ψυχολογικά ήμασταν πολύ χαμηλά λόγω της ήττας, είχαμε χάσει τον ημιτελικό και την ευκαιρία να παίξουμε στον τελικό με τη Μίλαν. Στη συνέχεια μας σταμάτησε ένα αυτοκίνητο με τον πρόεδρο της ομάδας Ζοάο Ρότσα, ο οποίος μπήκε στο λεωφορείο και είπε τι συνέβαινε στην Πορτογαλία», ανέφερε ο τότε παίκτης της Σπόρτινγκ Κάρλος Περέιρα.

Όταν, ωστόσο, έφτασαν στην Ισπανία, τότε κατάλαβαν πως πραγματικά συνέβαινε στην πατρίδα τους κάτι σημαντικό. «Πετάξαμε από τη Φρανκφούρτη στη Μαδρίτη και ήταν εκεί που κάποιοι υπάλληλοι του αεροδρομίου είπαν τι συνέβαινε στην Πορτογαλία, αλλά με τον χειρότερο τρόπο, μίλησαν για κανόνια, πυροβολισμούς, θανάτους, κάτι μεγάλης κλίμακας.

Δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα, ανησυχούσαμε. Μετά πήγαμε με το λεωφορείο από τη Μαδρίτη στο Μπανταχόθ, ήταν ένα φρικτό ταξίδι, ήμασταν σε τρομερό άγχος και όταν φτάσαμε στα σύνορα στο Έλβας όλα ήταν κλειστά. Ο πρόεδρος χρησιμοποίησε τις επιρροές του, κατάφερε να μιλήσει με τον στρατηγό Σπίνολα και μας άφησαν να περάσουμε, με μια τεράστια σειρά από αυτοκίνητα παρατεταγμένα», συνεχίζει ο Περέιρα.

Η άγνοια για το τι συνέβαινε

Όταν πια έφτασαν στην πατρίδα τους, όλα τα μέλη της αποστολής ήρθαν αντιμέτωποι με μία κατάσταση για την οποία δεν γνώριζαν απολύτως τίποτα. «Υπήρχαν ώρες αγωνίας, δεν ξέραμε τι ήταν πραξικόπημα. Οι δημοσιογράφοι που ήταν μαζί μας μας το εξήγησαν και από τότε η ανησυχία μας αυξήθηκε. Στη Φρανκφούρτη ακούσαμε ότι το BBC ανέφερε ειδήσεις από την Πορτογαλία και υπήρχαν αναφορές για χιλιάδες θανάτους και εκατοντάδες χιλιάδες τραυματίες», αναφέρει 50 χρόνια μετά ο Τομέ για τις πρώτες αναφορές που άκουσε τότε.

Από την άλλη, ο Μάριο Λίνο, προπονητής της ομάδας, αντιμετώπισε το γεγονός με μεγάλη δυσπιστία, θεωρώντας ότι ήταν... fake news της εποχής. «Η επιστροφή μας ήταν ταινία. Όταν ταξιδεύαμε στο εξωτερικό, οι δημοσιογράφοι πήγαιναν πάντα μαζί μας και υπήρχε η συνήθεια να μας κάνουν πλάκες. Όταν μας είπαν ότι είχε γίνει πραξικόπημα στην Πορτογαλία, ειλικρινά σκέφτηκα ότι ήταν απλώς άλλο ένα αστείο από δημοσιογράφους. Όμως, ευτυχώς, στην Πορτογαλία έγινε πολιτική αλλαγή. Η επιστροφή στην Πορτογαλία ήταν μια πραγματική περιπέτεια, με αεροπλάνο στη Μαδρίτη, μετά με λεωφορείο στο Μπανταχόθ, μέχρι που καταφέραμε να μπούμε μέσα από το Έλβας. Φυσικά ήμασταν πολύ ανήσυχοι για την οικογένεια, ευτυχώς δεν έγιναν άσχημα πράγματα» , είπε ο πρώην προπονητής των «λιονταριών».

Εν τέλει, γρήγορα όλοι κατάλαβαν ότι η Επανάσταση των Γαρυφάλλων άλλαξε την πολιτική κατάσταση στη χώρα, αφού έφερε την πτώση της φασιστικής δικτατορίας μετά από περίπου μισό αιώνα. Xιλιάδες Πορτογάλοι βγήκαν στους δρόμους και προέτρεψαν τους στρατιώτες να ενωθούν με τους επαναστάτες και να βάλουν στις κάννες των όπλων τους από ένα κόκκινο γαρύφαλλο σε ένδειξη ειρήνης.

Έναν χρόνο μετά το πραξικόπημα, στις 25 Απριλίου του 1975, διοργανώθηκαν στην Πορτογαλία οι πρώτες ελεύθερες εκλογές, για την ψήφιση νέου συντάγματος. Το 1976 έγιναν ξανά εκλογές και η πρώτη συνταγματική κυβέρνηση ανέλαβε καθήκοντα, αλλάζοντας οριστικά τον πολιτικό χάρτη της χώρας.