Ο Γκουαρντιόλα και η διαφορετική φιλοσοφία του για το ποδόσφαιρο

Ας ξεκινήσουμε με ένα εύκολο ερώτημα: Ποια είναι η κορυφαία ομάδα στον κόσμο; Έλα μην ντρέπεσαι… Όποια κι αν υποστηρίζεις, με οποιουδήποτε χρώματος «γυαλιά» και αν το δεις, σίγουρα μέσα στο μυαλό σου στριφογυρίζει μία απάντηση: Η Μπαρτσελόνα. Το καμάρι της Καταλονίας είναι πολύ «περισσότερο από ένας σύλλογος» -όπως αναφέρει και το σύνθημά του- και μπορεί να μας δείξει το δρόμο για ένα ποδόσφαιρο διαφορετικό από αυτό που συνηθίσαμε (και σιχαθήκαμε) στα ελληνικά γήπεδα.

Το να αναφερθεί κανείς στο πόσο επιτυχημένο είναι το μοντέλο των «μπλαουγκράνα» σε αγωνιστικό επίπεδο είναι μάλλον περιττό, καθώς αυτό φροντίζει να το υπενθυμίζει η πλούσια τροπαιοθήκη του συλλόγου, που ειδικά τα τελευταία χρόνια και με τη βοήθεια κυρίως ποδοσφαιριστών από τα δικά της σπλάχνα, γίνεται ολοένα και πιο ζηλευτή.

Εκείνο που παρουσιάζει εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως παράλληλα με τις επιτυχίες στο χορτάρι, η Μπαρτσελόνα έχει να επιδείξει μια κουλτούρα και μια φιλοσοφία που ξεπερνά κατά πολύ τις τέσσερις γραμμές ενός γηπέδου. Κύριος σύγχρονος εκφραστής της, ο προπονητής της Pep Guardiola. Ένας άνθρωπος με κοινωνικές ανησυχίες, αίσθηση ευθύνης, συμμετοχή και λόγο που δεν περιορίζεται στα στενά ποδοσφαιρικά όρια. Με τον Καταλανό τεχνικό είχε την ευκαιρία να συζητήσει ένας δικός μας άνθρωπος, ο Νίκος Μάλλιαρης, σε μια συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Ciutat Esportiva Joan Gamper και έτυχε ιδιαίτερης προβολής από τα Μέσα της χώρας, λόγω του περιεχομένου της και της διαφορετικής πρότασης για το χώρο που –τελικά- έχει να καταθέσει.

Ποια είναι αυτή; Η διαπίστωση πως το ποδόσφαιρο είναι πολύ σημαντικό για να το αφήσουμε στα χέρια κάποιων διεφθαρμένων παραγόντων και μιας χούφτας οπαδικών στρατών που λεηλατούν τα γήπεδα αλλά και τα όνειρα εκείνων που το οραματίζονται στενά συνδεδεμένο με την κοινωνία και τους αγώνες της, τον πολιτισμό, τις τέχνες, τα γράμματα.

Ο Νίκος Μάλλιαρης –μεταξύ άλλων- παλιός ποδοσφαιριστής, πρωτεργάτης του συνδικαλιστικού κινήματος στο χώρο, ακτιβιστής και φυσικά μέλος της Μπαρτσελόνα, συζήτησε με τον Josep Guardiola τρόπους με τους οποίους το μήνυμα που περνά ο τρόπος λειτουργίας των Καταλανών θα μπορέσει να φτάσει μέχρι την Ελλάδα. Άλλωστε, τους δύο τόπους –όπως μαρτυρούν τα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης Εμπόριον στην κοσμοπολίτικη ακτή Costa Brava- τους συνδέουν πολλά. Η παρουσία στη συνάντηση του σπουδαίου Καταλανού δημοσιογράφου, Rafael Nadal, της Monsterrat Cardona (μέλος των «μπλαουγκράνα» και παράλληλα της Μπαρτσελόνα Μονοφατσίου, μιας μικρής Penya στην Κρήτη), αλλά και οι γνώσεις του ίδιου του Guardiola για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας, δείχνουν πως ακόμη και 2.600 χρόνια από τότε που οι Φωκαείς πάτησαν στην Ιβηρική οι δεσμοί ανάμεσα στους δύο λαούς παραμένουν έντονοι.

Κύριο θέμα συζήτησης αποτέλεσε η εξεύρεση τρόπων για στενότερη επικοινωνία και επαφή προκειμένου να περάσει και στην Ελλάδα το μοντέλο ανάπτυξης της Μπαρτσελόνα η συμμετοχή φιλάθλων, το μοντέλο διοίκησης, η ανάδειξη ταλέντων από τις Ακαδημίες και η ανάπτυξη κουλτούρας που να βασίζεται στο σεβασμό και τη χαρά του παιχνιδιού αλλά και την ανάδειξη του κοινωνικού ρόλου του ποδοσφαίρου ως μέσο που δεν διχάζει, αλλά ενώνει τους ανθρώπους.

Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει οι άνθρωποι που αγαπούν το ποδόσφαιρο να μη μείνουν μόνοι τους απέναντι σε αυτούς που βολεύονται από την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Εκείνους που το προτιμούν μικρό, περιχαρακωμένο και το έχουν καταστήσει απεχθές και απρόσιτο (όπως μαρτυρούν και οι εικόνες των άδειων γηπέδων) στις πλατιές λαϊκές μάζες. Κι εδώ –όπως συζητήθηκε και στη συνάντηση- φτάνουμε στο ρόλο του πνευματικού κόσμου, της διανόησης και των ανθρώπων των τεχνών που οφείλουν να πρωτοστατήσουν. Έχουν υποχρέωση να αφουγκραστούν τις ανάγκες της κοινωνίας και να συντονίσουν τις προσπάθειές τους προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός κοινού μετώπου με στόχο αυτή η αλλαγή να γίνει ορατή και αντιληπτή, να βρει υποστηρικτές και τελικά να μετουσιωθεί σε μια νέα πραγματικότητα.

Υποστηρικτές αυτής της ιδέας, πέρα από τον Pep και τον Νίκο, ο γνωστός Καταλανός τραγουδιστής Josep Tero και το μέλος του διοικητικού συμβουλίου (junta directiva) της Μπαρτσελόνα, Pilar Guinovart, που βρέθηκαν να πανηγυρίζουν πλάι-πλάι τα γκολ της Μπαρτσα στο επικό 7-1 κόντρα στη Λεβερκούζεν. Από τις εξέδρες του «Camp Nou» βρέθηκαν έξω από τα αποδυτήρια της ομάδας για μια κουβέντα με τους… «Αποστόλους» της φιλοσοφίας που συναντά κανείς στη Βαρκελώνη. Τον αρχηγό της ομάδας, Puyol και φυσικά τον Mesi, αναμφισβήτητα τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή του πλανήτη με προσωπικότητα και υπόσταση τέτοια όμως, που ούτε περιορίζεται στο να ακολουθεί τις επιταγές του lifestyle, ούτε αποτελεί δημιούργημα των πολυεθνικών. Το ίδρυμα για τα παιδιά που φέρει το όνομά του, είναι κομμάτι αυτής της κουλτούρας που πρεσβεύει και προωθεί η καταλανική ομάδα, γνωστή για τη συνεργασία της με την UNICEF και την UNESCO.

Στην Ελλάδα –και αφού για χρόνια η πλειοψηφία του πνευματικού κόσμου απείχε από τα κοινά του ποδοσφαίρου- αφήνοντάς το στην τύχη του, κάποια βήματα έγιναν με στόχο οι δύο κόσμοι να έρθουν πιο κοντά και από αυτήν τη σύγκλιση να προκύψει μια νέα γενιά που γνώμονά της θα έχει την έννοια της συμμετοχής και της σύνθεσης, όχι της αποχής και της απάθειας. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η τακτική επικοινωνία του κορυφαίου Έλληνα μουσικοσυνθέτη, Μίκη Θεοδωράκη, με τους διεθνείς ποδοσφαιριστές, τους ήρωες του 2004, όπως και ο ίδιος αποκάλεσε, που ψάχνουν ευήκοα ώτα προκειμένου να διατυπώσουν τη δική τους θέση και άποψη που τεχνηέντως πολλές φορές παραμένει στο σκοτάδι.

Το παράδειγμα της Καταλονίας, το μοντέλο της Μπαρτσελόνα είναι πιο κοντά μας από όσο νομίζουμε. Η συνάντηση του Μάλλιαρη με τον Guardiola αυτό έδειξε. Ο τεχνικός των «μπλαουγκράνα» έλαβε ένα δώρο, ένα κομποσκοίνι από το Άγιο Όρος στα χρώματα της ομάδας του, σύμβολο πνευματικότητας και πίστης που δεν εξαντλείται στη θρησκευτική υπόσταση των όρων αλλά βρίσκει εφαρμογή στην καθημερινότητα και στον τρόπο προσέγγισης και αντίληψης των γεγονότων. Οφείλουμε να πιστέψουμε πως εμείς θα αλλάξουμε όσα δεν μας αρέσουν, χρησιμοποιώντας τη βρωμιά και τη σαπίλα γύρω μας ως λίπασμα για κάτι καλύτερο, όπως συνηθίζει να λέει και ο Νίκος.

Όλα ξεκινούν με μικρές πρωτοβουλίες, όπως ο Αστέρας 2004 η Hasta La Victoria Siempre ή άλλες που ψάχνουν όχι αναγκαστικά μιμητές, αλλά συνοδοιπόρους σε έναν κοινό δρόμο. Σε τελική ανάλυση, ας αναλογιστούμε τι πρότυπα περνάμε στον κόσμο. Για κάθε χούλιγκαν που πετάει μια πέτρα στο γήπεδο υπάρχει κι ένας Μονταλμπάν, ένας Καρέρας ένας Λιασκ. Φίλοι του ποδοσφαίρου παλιότερα υπήρξαν ο Καμί και ο Σοστακόβιτς, ενώ δεν χρειάζεται να φτάσουμε πολύ μακριά για να αντλήσουμε παραδείγματα. Αναγνωστάκης, Βούλγαρης, Μικρούτσικος, Μητσιάς είναι μερικά μόνο από τα ονόματα ανθρώπων που αγαπούν το ποδόσφαιρο στην αγνή του μορφή. Εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε αν θα προβάλουμε αυτούς ή εκείνους που προσβάλουν την αισθητική και τη νοημοσύνη μας.

Μια σειρά εκδηλώσεων αθλητικών, πολιτιστικών, καλλιτεχνικών που θα φέρουν τις δύο πλευρές της Μεσογείου πιο κοντά είναι στα σκαριά. Ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο στη Masia, την περίφημη Ακαδημία, να βρεθούν Έλληνες προπονητές προκειμένου να παρακολουθήσουν σεμινάρια και να γίνουν κοινωνοί της διαφορετικής φιλοσοφίας. Στο χέρι μας είναι να τις αγκαλιάσουμε, να τις προβάλουμε, να συμβάλουμε ο καθένας με το δικό του τρόπο έτσι ώστε να ξαναβρούμε στο ποδόσφαιρο τη χαρά του παιχνιδιού και να επιβεβαιώσουμε το μέγιστο κοινωνικό του ρόλο, όπως συμβαίνει και στη Βαρκελώνη. Αν ανακαλύψουμε και τον νέο Μέσι σε κάποια αλάνα, ακόμα καλύτερα…

Οι φωτογραφίες είναι προσφορά της Martine Periquet

Επιμέλεια: Νικόλας Ακτύπης