Ευρώπη; Κάτι μου θυμίζει, κάτι...

Διαβάζω ότι ευτυχώς η Ευρώπη δεν περιμένει να κινηθεί με την ψήφο μας. Ενδιαφέρουσα διαπίστωση, θα μου επιτρέψετε όμως να διαφωνήσω. Η Ευρώπη ως σύνολο κρατών-μελών λειτουργεί, αλλά δεν… προχωράει. Συμπεριφέρεται σαν ένα αυτοκίνητο που η προηγμένη τεχνολογία τού επιτρέπει να κινείται με τρεις ρόδες και την τέταρτη εκτός λειτουργίας, αλλά δεν διασφαλίζει επ' ουδενί την πολυπόθητη ασφάλεια κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού. Ούτε εγγυάται τον αριθμό των χιλιομέτρων που μπορεί να καλύψει το όχημα όσο η δυσλειτουργία στους τροχούς παραμένει ως έχει.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, όσοι άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας, παρουσιάζουν προβλήματα κινητικότητας καταλήγουν από πτώση. Κάτι ανάλογο φοβάμαι ότι θα συμβεί και με την Ευρώπη του σήμερα. Δεν είναι η δική μας αποκλειστικά αδιαφορία, εκπεφρασμένη στη μεγάλη αποχή, που προβληματίζει. Είναι η γενική έλλειψη και διάθεση συμμετοχής στα ευρωπαϊκά κοινά, όπως εκφράστηκε από τη μεγαλύτερη μερίδα των Ευρωπαίων πολιτών. Μια αποχή που ξεπερνά το 57%, ποσοστό ρεκόρ για Ευρωεκλογές.

Προκύπτει συνεπώς πρόβλημα πολιτικής νομιμοποίησης του θεσμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης και κατ' επέκταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Για ποιο μέλλον μιλάμε, όταν το 57% δεν προσέρχεται στις κάλπες και ποιο μέλλον είναι σε θέση να διαχειριστεί μια κοινοβουλευτική μειοψηφία; Αυτή συνθέτουν όλα τα καλά και προοδευτικά «τέκνα» της γηραιάς ηπείρου. Νεοφασίστες σαν τον Γκρίφιν στη Μεγάλη Βρετανία, ο οποίος εκλέχθηκε πανηγυρικά ευρωβουλευτής και δέχεται για μέλη στο κόμμα του μόνο λευκούς, ακροδεξιούς και ξενοφοβικούς που συμπληρώνουν το πάνελ. Ολοι τους ευρωσκεπτικιστές (sic) ή ανοιχτά αντιευρωπαϊστές.

Αυτή η Ευρώπη θα συνεχίσει να λειτουργεί θεσμικά, το θέμα όμως είναι τι έργο μπορεί να παράγει. Η ώρα μηδέν φαίνεται να πλησιάζει. Κι αυτό γιατί η Ευρώπη δείχνει να μην έχει λύσεις στα τεράστια προβλήματα των καιρών. Δεν παράγει πολιτική, το μόνο που δείχνει να την ενδιαφέρει είναι η τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, που όμως, όπως όλα δείχνουν, την οδηγεί σε αποσταθεροποίηση. Το χειρότερο; Δεν λειτουργεί σε πολιτιστικό επίπεδο. Αδυνατεί να παράγει αξίες και αρχές που κάποτε την οδήγησαν στη συγκρότησή της. Ολα πλέον εξελίσσονται στο μάξιμουμ, με τους αρνητικούς δείκτες να έχουν πάρει φωτιά.

Η ανεργία, η μείωση της παραγωγής, η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας που προκαλεί αίσθημα ανασφάλειας, η μείωση των δεικτών απασχόλησης, η αναποτελεσματικότητα στην απορρόφηση των πτυχιούχων πανεπιστημιακών κι όχι μόνο σχολών, η έκρηξη της εγκληματικότητας, η γιγάντωση της λαθρομετανάστευσης και μαζί με όλα αυτά και η γήρανση του πληθυσμού. Κάθε προσπάθεια για σύγκλιση οδηγεί στο κενό. Ο Ανδρέας Ρουμελιώτης το έγραφε πολύ ωραία πριν από λίγες μέρες μέσα από τη στήλη του «Εδώ Ράδιο Ε» στην Ελευθεροτυπία: «Η πολιτική κοινωνία απομακρύνεται από την κοινωνία των πολιτών». Το χειρότερο, όμως, είναι άλλο. Παλιότερα τουλάχιστον βρίσκονταν στο ίδιο άξονα.

Ο ένας κοιτούσε τον άλλο, μερικές φορές απειλητικά, αλλά τα βλέμματα συναντιόνταν. Τώρα, μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής, διαπιστώνουμε με προβληματισμό ότι η κοινωνία των πολιτών έχει γυρίσει την πλάτη της στους θεσμούς. Βαδίζει μόνη της στο πουθενά. Μεγάλο μερίδιο ευθύνης βαραίνει την Αριστερά, που ο λόγος της παραμένει αρτηριοσκληρωτικός και εμφιαλωμένος. Aντί να βοηθήσει ώστε να ξεπεραστούν οι μεσοαστικές και μικροαστικές αντιλήψεις που κρατούσαν τις κοινωνίες εγκλωβισμένες, τόνωσε όλα τα συντηρητικά αντανακλαστικά που τις διακρίνουν, οδηγώντας τις μάζες σε ιδεολογικό αδιέξοδο.

Αφησε δε στο δικό της πεδίο δράσης να παίξουν μπάλα άλλοι. Οσο αυτές οι πορείες δεν συναντιούνται, όταν το θεσμικό κομμάτι λειτουργεί ερήμην του κοινωνικού συνόλου, δεν ξέρω πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε που η Ευρώπη… κινείται. Προς άγνωστη κατεύθυνση η αλήθεια είναι...