Αγγλία-Σκωτία: Η κόντρα που γέννησε το διεθνές ποδόσφαιρο -και μια ιστορία με παντελόνια «καμπάνα»

Αγγλία και Σκωτία πήραν τα όπλα για να αλληλοσκοτωθούν πολλές φορές στη διάρκεια των αιώνων. Το μίσος τους ήταν τέτοιο, που στο Νησί έχουν λάβει χώρα μερικές από τις πιο άγριες μάχες. Και μιλάμε για μια περίοδο όπου όλη η Ευρώπη ήταν σε διαρκή πόλεμο, οπότε οι άγριες μάχες ήταν συχνό φαινόμενο παντού, απ' άκρη σ' άκρη στη γηραιά ήπειρο, καθώς ο ένας προσπαθούσε να «φάει» τον άλλον. Αλλά το Αγγλία-Σκωτία ήταν η μητέρα των μαχών, το αιώνιο ντέρμπι.

Η μάχη του Φλοντέν για παράδειγμα, στις 9 Σεπτεμβρίου 1513, όπου η Σκωτία γνώρισε την πιο καταστροφική ήττα στην ιστορία της και η σφαγή στο Ντάνμπαρ το 1650, που «σφράγισε» την αγγλική κυριαρχία, ήταν από τις πιο αδυσώπητες μάχες, ενώ από την άλλη πλευρά, η εξέγερση των Ιακωβιτών το 1745 ενάντια στο βρετανικό στέμμα προκάλεσε τις αιματοχυσίες στο Πρέστονπανς την ίδια χρονιά και στο Κάλοντεν το 1746.

Ήρθε ο Διαφωτισμός, όμως, τα χρόνια πέρασαν και τα πράγματα ηρέμησαν γενικώς σε ολόκληρο (σχεδόν) τον δυτικό κόσμο, με τους ανθρώπους να μη βγάζουν τις σπάθες και τα κουμπούρια κάθε τρεις και λίγο -επιλέγοντας άλλους, βέβαια, πιο ευφυείς και δόλιους τρόπους για να επιβάλουν την κυριαρχία τους. Η αντιπαλότητα (και όχι τόσο το μίσος πια), ωστόσο, ανάμεσα σε Άγγλους και Σκωτσέζους, όπως συμβαίνει με όλους τους γείτονες που τρώνε τα μουστάκια τους, υπάρχει και θα υπάρχει εις τον αιώνα τον άπαντα, σε κάθε πτυχή της ζωής. Και προφανώς και στο ποδόσφαιρο.

Απόψε (18/06, 22:00) οι δύο χώρες, οι δύο εθνικές ομάδες, εκείνες που έδωσαν πριν από 1,5 αιώνα τον πρώτο διεθνή αγώνα στην ιστορία του ποδοσφαίρου, ετοιμάζονται για άλλη μία -ευτυχώς στο γήπεδο- μάχη. Είπαμε, λοιπόν, να θυμηθούμε μερικές αξέχαστες.

Γράφει ο Νίκος Ράλλης

Σε κοινωνικό, πολιτικό και γενικά ιστορικό επίπεδο, η έχθρα Αγγλίας-Σκωτίας αρχίζει με την ίδρυση του βασιλείου της δεύτερης το 843 μ.Χ. επί ηγεσίας του Κένεθ ΜακΆλπιν.

Οι Άγγλοι έβγαλαν κατευθείαν σπυριά μόλις έφτασαν τα νέα από τον Βορρά και με αλλεπάλληλες εισβολές μέσα στους επόμενους αιώνες προσπάθησαν να κατακτήσουν τους γείτονές τους, χωρίς ποτέ να το καταφέρουν επί της ουσίας. Ακόμη και σήμερα, βέβαια, προσπαθούν να τους επιβληθούν, αφού λυσσάνε, προκειμένου να τους «παρασύρουν» εκτός Ενωμένης Ευρώπης, αλλά μάταια. Για την ώρα.

Σε ποδοσφαιρικό επίπεδο, δε, και αναλογικά πάντα με την αρχαία μεταξύ τους ιστορία, η κόντρα τους επίσης είναι παμπάλαια, εξ ου και λέγεται ''Auld Enemy''. Για την ακρίβεια, και είναι λογικό, αφού στο Νησί «γεννήθηκε» το σπορ, το Αγγλία-Σκωτία είναι το πρώτο διεθνές παιχνίδι που έγινε ποτέ, στις 30 Νοεμβρίου 1872, δηλαδή 149 χρόνια πριν! «Μέσα» για τα καλά στη Βικτωριανή εποχή!

Ευ αγωνίζεσθαι...

Έναν χρόνο νωρίτερα, ουσιαστικά, είχαμε... γεννητούρια για το ποδόσφαιρο, με τον ραγδαία αυξανόμενο αριθμό συλλόγων σε όλη τη χώρα και την ίδρυση του FA Cup το 1871. Έτσι, στο πνεύμα του ευ αγωνίζεσθαι, η Σκωτία και η Αγγλία έπαιξαν για πρώτη φορά στο ''West of Scotland Cricket Club'' του Πάρτικ, με το μπινελίκι, βέβαια, να πηγαίνει σύννεφο.

Τέσσερις χιλιάδες άνθρωποι έδωσαν το «παρών» στο γήπεδο για να παρακολουθήσουν ένα παιχνίδι, το οποίο τελείωσε χωρίς γκολ, και, σύμφωνα με τις αναφορές της εποχής, με πολύ κράξιμο για τους Άγγλους. H πλάκα είναι πως σε εκείνο το πρώτο διεθνές παιχνίδι, για την Αγγλία έπαιξαν κυρίως Λονδρέζοι με σκωτσέζικες ρίζες!

Οι... κανονικοί Σκωτσέζοι -των οποίων η ομάδα απαρτιζόταν εξ ολοκλήρου από παίκτες της λέσχης Queen's Park- είχαν στο πρώτο ημίχρονο γκολ, που δεν μέτρησε, όμως, γιατί η μπάλα δεν πέρασε τη γραμμή. Τα δοκάρια, να θυμίσουμε, μπήκαν το 1875. Ο αγωνιστικός χώρος, μάλιστα, ήταν βαρύς, μετά από πολύ έντονη βροχόπτωση (περίεργο) τις μέρες που προηγήθηκαν του αγώνα. Οι δύο χώρες συναντήθηκαν, τελικά, ξανά στο Λονδίνο τέσσερις μήνες αργότερα, με την Αγγλία να επικρατεί 4-2.



Από εκεί και πέρα κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, που λέει και ο λαός, με τις δύο ομάδες να έχουν διασταυρώσει τα ξίφη τους -ευτυχώς στο γήπεδο όπως προαναφέραμε- 114 φορές μέχρι και τον Ιούνιο του 2017. Απόψε θα είναι η 115η συνάντηση. Το σκορ είναι Αγγλία 48 νίκες, Σκωτία 41, ενώ 25 ματς έχουν λήξει ισόπαλα. Υπάρχουν, φυσικά, κάποιες αναμετρήσεις, που έχουν μείνει ανεξίτηλα γραμμένες στο βιβλίο της ιστορίας.

150.000 θεατές πριν αρχίσει ο πόλεμος

Η πρώτη συνάντηση, για παράδειγμα, μεταξύ των δύο αντιπάλων στο θρυλικό «Γουέμπλεϊ», που είχε ανοίξει τις πύλες του πρόσφατα, είναι μία από αυτές. Έλαβε χώρα στις 12 Απριλίου 1924 και έληξε 1-1. Το ματς ήταν για το Βρετανικό Πρωτάθλημα (British Home Championship), το οποίο κατέκτησε η Ουαλία, αφήνοντας την Αγγλία και τη Σκωτία να... σκοτώνονται (πάλι) για να αποφύγουν την τελευταία θέση. Ο αστέρας της Άστον Βίλα, Μπίλι Γουόκερ, σημείωσε το γκολ της ισοφάρισης για την Αγγλία, που πήρε τον μοναδικό της βαθμό, αλλά τερμάτισε, τελικά, στον πάτο, κάτω και από τους Ιρλανδούς.

Ήταν πάλι Απρίλιος, εξάλλου, 15 του μήνα, το 1939, όταν και τότε για το Βρετανικό Πρωτάθλημα, Αγγλία και Σκωτία τέθηκαν αντιμέτωπες στο «Χάμπντεν Παρκ» της Γλασκώβης. Εκείνο το παιχνίδι έμεινε στην ιστορία, καθώς ήταν το τελευταίο πριν από το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και για άλλον έναν λόγο: Στο εθνικό γήπεδο της Σκωτίας έδωσαν το «παρών» 150.000 θεατές!



H Αγγλία, όμως, που στο εντός έδρας ματς, στο Μάντσεστερ, είχε συντρίψει 7-0 την αντίπαλό της, δεν πτοήθηκε από το εχθρικό κλίμα στις εξέδρες, νίκησε 2-1 και με τη διαφορά τερμάτων, εντέλει, κατέκτησε την κούπα στην τριπλή ισοβαθμία με Σκωτία και Ουαλία. Να σημειωθεί εδώ το εξής: Το Βρετανικό Πρωτάθλημα (British Home Championship) δεν ήταν τίποτα... φιλικά! Ήταν κανονικότατο ετήσιο πρωτάθλημα των τεσσάρων εθνικών ομάδων της «γειτονιάς», των τριών, δηλαδή, του Ηνωμένου Βασιλείου (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία) και της Ιρλανδίας. Στα παιχνίδια γινόταν ο χαμός, σαν να έπαιζαν για το Παγκόσμιο Κύπελλο!

Αγγλική... ομοβροντία!

Φυσικά, ένα από τα πιο εμβληματικά παιχνίδια στην ιστορία των αναμετρήσεων ανάμεσα σε Αγγλία και Σκωτία ήταν εκείνο που διεξήχθη στις 15 Απριλίου (πάλι) του 1961. Μέχρι τότε οι αγώνες ήταν λίγο «χαλαροί». Αλλά το 1961 το πράγμα είχε σοβαρέψει πολύ.

Στο κατάμεστο «Γουέμπλεϊ» ο κόσμος περίμενε ένα σφιχτό παιχνίδι μεταξύ των δύο πλευρών, που είχαν αμφότερες στα ρόστερ τους μερικά από τα μεγαλύτερα αστέρια της εποχής. Για τους Άγγλους υπήρχαν οι Τζίμι Γκριβς, Τζίμι Άρμφιλντ, Τζόνι Χέινς και Μπόμπι Τσάρλτον, ενώ οι Σκωτσέζοι είχαν τους Ντέιβ Μακέι, Ντένις Λόου, Μπίλι Μακνίλ και Ίαν Σεντ Τζον.

Ουδείς μπορούσε να προβλέψει την αγγλική... ομοβροντία! Τελικό σκορ 9-3, με την Αγγλία να κατακτά το 39ο British Home Championship της ιστορίας της και τη Σκωτία να γνωρίζει την πιο ταπεινωτική ήττα της δικής της ιστορίας.

Ανεπίσημοι Παγκόσμιοι Πρωταθλητές

Έξι χρόνια μετά το ντροπιαστικό 9-3, η Σκωτία κατηφόρισε για άλλη μία φορά στο «Γουέμπλεϊ», με μια επίσης πολύ δυνατή ομάδα. Σε αυτό το παιχνίδι, ωστόσο, για το Home Championship και πάλι, που «μέτρησε» και ως προκριματικός για το Euro του 1968, κανένας δεν έδινε την παραμικρή τύχη στους Σκωτσέζους. Όχι λόγω της συντριβής τους πριν από μερικά χρόνια, αλλά διότι στο ίδιο γήπεδο λίγους μήνες νωρίτερα εκείνη η τρομερή Αγγλία κατακτούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Ο προπονητής της Σκωτίας, Μπόμπι Μπράουν, κάλεσε τέσσερις παίκτες που θα πήγαιναν να κερδίσουν το Κύπελλο Πρωταθλητριών με τη Σέλτικ έναν μήνα αργότερα και δύο παίκτες της Ρέιντζερς που θα έχαναν από την Μπάγερν Μονάχου στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων την ίδια εβδομάδα. Προστέθηκαν στο ρόστερ τρεις θρύλοι του σκωτσέζικου ποδοσφαίρου -ο Τζιμ Μπάξτερ, ο Ντένις Λόου και ο Μπίλι Μπρέμνερ. Η Αγγλία, να σημειώσουμε, ήταν αήττητη σε 19 σερί αγώνες. Μέχρι εκείνο το βράδυ.

Η Σκωτία ρίχνει ένα ξεγυρισμένο χαστούκι στους Άγγλους, επικρατώντας 3-2, και ακόμη και σήμερα οι Σκωτσέζοι ισχυρίζονται πως με τη νίκη τους αυτή κατέκτησαν τότε τον τίτλο των ανεπίσημων παγκόσμιων πρωταθλητών! Για να φτάσουμε στη δεκαετία του 1970...

Παντελόνια «καμπάνα»

Η δεκαετία του '70 ήταν η «χρυσή» δεκαετία της Σκωτίας. Δεν είναι μόνο ότι επέστρεψε σε Μουντιάλ το 1974 μετά από 16 χρόνια, συνεχίζοντας, μάλιστα, να δίνει το «παρών» στην κορυφαία διοργάνωση σε επίπεδο εθνικών ομάδων ασταμάτητα έως το 1990, είναι ότι η μισητή της αντίπαλος δεν ήταν ούτε ούτε στη Γερμανία ('74) ούτε στην Αργεντινή ('78).

Η αναμέτρηση, λοιπόν, της 18ης Μαΐου, στο «Χάμπντεν Παρκ» της Γλασκώβης, και πάλι για το Βρετανικό Πρωτάθλημα, ήταν μια απίστευτη γιορτή και παράλληλα ευκαιρία για τρελή καζούρα στους Άγγλους.

Το γεγονός, δε, ότι συνοδεύτηκε με νίκη και κατάκτηση του τίτλου για την κορυφαία εθνική ομάδα στο Νησί το 1974 καταλαβαίνετε ότι προκάλεσε πραγματικό ντελίριο! Μπορείτε να πάρετε μια γεύση στο παρακάτω βίντεο...



Αλλά αυτό που έγινε στις 4 Ιουνίου 1977 δεν έχει προηγούμενο...

Για άλλη μία φορά η Σκωτία κατεβαίνει στον Νότο, αλλά τώρα με μάτι που... γυαλίζει! Λογικό, καθώς σε εκείνη την ομάδα αγωνίζονταν οι Γκρέιαμ Σούνες, Κένι Νταλγκλίς, Μπρους Ρίοχ και Ντάνι ΜακΓκρέιν. Μαζί τους έχουν έναν «στρατό» χιλιάδων Σκωτσέζων οπαδών, που έχουν ταξιδέψει στο Λονδίνο, ελπίζοντας να ζήσουν την κατάκτηση ενός British Home Championship μέσα στο «σπίτι» των Άγγλων. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει.

Με τον Γκόρντον ΜακΚουίν -ο οποίος, δυστυχώς, τον περασμένο Φεβρουάριο διαγνώστηκε με άνοια στα 68 του χρόνια- και τον Νταλγκλίς να βρίσκουν δίχτυα, η ομάδα της Σκωτίας ξεραίνει την Αγγλία 2-1 στο «Γουέμπλεϊ», παίρνει την κούπα και ακολουθεί χαμός.

Οι εικόνες με χιλιάδες Σκωτσέζους, που φορούν στην πλειοψηφία τους παντελόνια-καμπάνα, να εισβάλλουν στον αγωνιστικό χώρο σε μια έκρηξη χαράς, έχουν μείνει στην ιστορία.

Η «καρέκλα του οδοντίατρου» και το... παραλίγο κάζο!

Για λόγους ασφαλείας, το Home Championship ακυρώθηκε το 1984. Ο χουλιγκανισμός, τα όλο και περισσότερα παιχνίδια, αλλά και το ταξίδι στη Βόρεια Ιρλανδία, που θεωρήθηκε εξαιρετικά επικίνδυνο εκείνη την εποχή, έφεραν το τέλος της θρυλικής διοργάνωσης, η οποία και ολοκληρώθηκε με την Αγγλία να έχει 54 κατακτήσεις, τη Σκωτία 41, την Ουαλία 12 και την Ιρλανδία 8.

Από τις στάχτες του Βρετανικού Πρωταθλήματος, όμως, «γεννήθηκε» ένα άλλο τουρνουά, προς τιμήν του πρώην επικεφαλής των FA και FIFA, σερ Στάνλεϊ Ράους, στο οποίο συμμετείχαν Αγγλία, Σκωτία και μία προσκεκλημένη ομάδα από τη Λατινική Αμερική. Πέντε χρόνια διήρκεσε αυτή η διοργάνωση, με τους Άγγλους να πανηγυρίζουν στην τελευταία, το 1989, επικρατώντας 2-0 των Σκωτσέζων.

Το θέμα μας εδώ είναι ότι, ενώ οι δυο τους κοντράρονταν για δεκάδες χρόνια τουλάχιστον δύο φορές ετησίως, η νέα εποχή χωρίς εγχώριο πρωτάθλημα εθνικών ομάδων στο Νησί είχε σαν αποτέλεσμα να συναντηθούν ξανά μετά από μια επταετία! Καλά θυμάστε. Στο Euro. Όταν ο Πολ Γκασγκόιν έβαλε την γκολάρα και ακολούθησε ο κλασικός πανηγυρισμός του στην «καρέκλα του οδοντίατρου».



Από τα πιο «καυτά» παιχνίδια, ωστόσο, μεταξύ Αγγλίας και Σκωτίας, ήταν εκείνα στα play off του Euro 2000. Η κλήρωση έφερε τους δύο άσπονδους εχθρούς... απέναντι! Η Αγγλία ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί, προκειμένου να «καθαρίσει» την πρόκριση και πράγματι, στον πρώτο αγώνα του «Χάμπντεν Παρκ», ο Πολ Σκόουλς πέτυχε δύο γκολ και τα «τρία λιοντάρια» έφυγαν με ένα άνετο 2-0.

Αλλά τέσσερις ημέρες αργότερα η Σκωτία «κατεβαίνει» στο «Γουέμπλεϊ» σαν τον Μελ Γκίμπσον στο Braveheart. Και όταν ο Ντον Χάτσισον σκοράρει στο 39', οι Άγγλοι τα χάνουν. Τα λεπτά μέχρι τη λήξη της αναμέτρησης ήταν ένας αιώνας για τους γηπεδούχους και τους σχεδόν 75.000 οπαδούς τους στο «Γουέμπλεϊ», που παρακολουθούν σαστισμένοι τη Σκωτία να έχει πετάξει στα σκοινιά την ομάδα του Κέβιν Κίγκαν. Στο δεύτερο ημίχρονο ειδικά, δεν υπήρχε Αγγλία στον αγωνιστικό χώρο, αλλά το δεύτερο γκολ, που θα έστελνε το ματς στην παράταση, δεν ήρθε ποτέ, με τα «τρία λιοντάρια» να γλιτώνουν το κάζο του αιώνα.

Ένα τελευταίο ματς μεταξύ των δύο, που έμεινε και αυτό στην ιστορία, είναι το φιλικό της 18ης Νοεμβρίου 2014 στο «Σέλτικ Παρκ». Αυτός ο αγώνας διεξήχθη με φόντο την πολιτική, καθώς δύο μήνες νωρίτερα είχε πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Οι Βόρειοι κάτοικοι της Μεγάλης Βρετανίας, έχοντας προφανώς αποδεχθεί το καθεστώς που επικρατεί εδώ και σχεδόν 700 χρόνια στη χώρα τους, επέλεξαν να μην το αλλάξουν.

Η αντιπαλότητα, ωστόσο, σε ποδοσφαιρικό επίπεδο εν προκειμένω, διατηρείται. Όχι μίσος πλέον, αφού το πρώτο διεθνές ντέρμπι όλων των εποχών έχει χάσει την αίγλη και τη σημασία του παρελθόντος. Και αυτή η αντιπαλότητα, μάλιστα, εκδηλώνεται, επίσης, στο γεγονός ότι πολλοί υποστηρίζουν ο ένας τους αντιπάλους του άλλου. Το κατά πόσο οι Σκωτσέζοι θα πρέπει να υποστηρίξουν την Αγγλία έναντι άλλων εθνικών ομάδων είναι συνήθως θέμα έντονης συζήτησης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, το φαινόμενο των Σκωτσέζων που θέλουν η Αγγλία να τα πηγαίνει καλά σε διεθνή τουρνουά δεν είναι σπάνιο, με μια έρευνα παραμονές του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2002 να διαπιστώνει ότι ένας Σκωτσέζος στους τρεις σκοπεύει να στηρίξει τους γείτονες, ενώ μόνο ένας στους έξι σκοπεύει να στηρίξει τους αντιπάλους τους. Μία έρευνα, δε, πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010 βρήκε ένα πιο ομοιόμορφο... χάσμα, με 24% σε κάθε πλευρά. Η συντριπτική πλειοψηφία δεν εξέφρασε καμία άποψη.

Το ''Auld Enemy'' δεν υπάρχει πια. Αλλά κάθε αναβίωση της πρώτης διεθνούς κόντρας στην ιστορία της μπάλας θα έχει πάντα το δικό της ενδιαφέρον. Σαν την αποψινή.