Harlem Globetrotters: Πώς δημιουργήθηκε η ομάδα ζογκλέρ του μπάσκετ

Ομάδα ζογκλερ; Ναι. Αυτή είναι η μισή αλήθεια για τους Χάρλεμ Γκλόμπτρότερς. Την άλλη, την διάσταση που αποδεικνύει τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η ομάδα αυτή, και όχι μόνο στο μπάσκετ, θα τη διαβάσετε παρακάτω.

Δεν σας κάνουμε πλάκα. Δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε τα όσα έχουμε, ή είχαμε όλοι στο μυαλό μας για τους Χάρλεμ Γκλόμπτρότερς, αλλά να προβάλλουμε την μέχρι τώρα λιγότερο γνωστή… πτυχή της ιστορίας τους. Ποια; Πώς οι Χάρλεμς, όπως έχει επικρατήσει το όνομά τους στην Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από μια ομάδα ζογκλέρ. Κάτι παραπάνω από μια ομάδα…

Ναι σας θυμίζει κάτι από Μπαρτσελόνα αυτό. Σωστά. Όμως είναι -ίσως- ο καλύτερος τρόπος για να μεταφέρουμε τι ακριβώς σήμαιναν οι Χάρλεμς για τις Ηνωμένες Πολιτείες της δεκαετίας του 1930. Μια ομάδα που κατάφερε να βγάλει από την αφάνεια τους αφροαμερικανούς, να δυναμώσει τη φωνή τους και διεκδικήσουν τα δικαιώματα που τότε δεν είχαν.

Αναφερόμαστε σε χρόνια που ο ρατσισμός στις ΗΠΑ ήταν στον ύψιστο βαθμό. Οι Αφροαμερικανοί, ζούσαν σαν παιδιά ενός κατώτερου θεού και η ζωή τους, η καθημερινότητά τους, καθορίζονταν από επιγραφές. «FOR WHITE ONLΥ» και « FOR COLOURED ONLY». Δεν μπορούσαν να κάτσουν όπου ήθελαν, δεν μπορούσαν να αγοράσουν από όπου ήθελαν, δεν μπορούσαν να ζήσουν όπως ήθελαν. Και για να συνδέσουμε αυτούς τους περιορισμούς με τους Χάρλεμ… Δεν μπορούσαν να γίνουν επαγγελματίες μπασκετμπολίστες.

Έχοντας και αυτόν τον περιορισμό μια παρέα από αφροαμερικανούς του Ιλινόις στο Σικάγο είχαν βρει έναν άλλο τρόπο να παίζουν το άθλημα που αγαπούσαν, αλλά και να διασκεδάζουν όλους όσοι ήθελαν να τους παρακολουθούν.

Έτσι, φέροντας το όνομα, Savoy Big Five αποτελούσαν την ατραξιόν πριν από χορούς και άλλες μεγάλες εκδηλώσεις που γίνονταν στο Savoy Ballroom. Η φήμη τους μεγάλωνε, και κάπως έτσι από το σόου ήρθε το πρώτο φιλικό παιχνίδι. Στις 7 Ιανουαρίου του 1927 θα αντιμετωπίσουν τους Χίνκλεϊ τους Ιλινόις. Αυτή ήταν η αρχή. Θα ακολουθήσουν και άλλα φιλικά παιχνίδια με τη φήμη να μεγαλώνει.



Τότε τα πράγματα είχαν ήδη αλλάξει. Το 1928 θα αποχωρήσουν αρκετοί παίκτες, για διάφορους λόγους. Σημαντικότερος ήταν η απόφαση κάποιων παικτών που είχαν αποφασίσει να σταματήσουν ή να αναζητήσουν άλλου τρόπους να ασχοληθούν με το μπάσκετ, να επιστρέψουν. Η εξέλιξη αυτή, δεν έγινε δεκτή από τους πολλούς που είχαν παραμείνει με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν.

Η αποχώρηση αυτή, θα δημιουργήσει τους Γκλομπτρότερς, και με επικεφαλής τον Τόμι Μπρούκινς, έναν μεγάλο promoter της εποχής. Ωστόσο, το 1929, θα μπει στην ομάδα και αυτός που θα τους αλλάξει την ιστορία. Ο Άμπε Σάμπερσταϊν, θα καταφέρει να συγκροτήσει μια ισχυρή ομάδα, και να της αλλάξει την ιστορία. Ο Σάμπερσταϊν, θα αποφασίσει να ιδρύσει την ομάδα, όπως την ξέρουμε σήμερα, δηλαδή, προσθέτοντας το Χάρλεμ πριν το Γκλομπτρότερς, σε μια προσπάθεια να συνδέσει την ομάδα του, με την πιο ισχυρή κοινότητα αφρο-αμερικανών εκείνη στην εποχή στις ΗΠΑ, το Χάρλεμ της Νέας Υόρκης. Ήταν η ξεκάθαρη πρόθεση του να στο μυαλό όλων οι Χάρλεμ Γκλομπτρότερς να φέρουν την εικόνα μιας ομάδας αφρο-αμερικανών.



Έχοντας τη θέση του, ιδρυτή, του πρόμοτερ, του προπονητή αλλά και του αναπληρωματικού παίκτη ο Σάμπερστάιν, γόνος μιας οικογένειας εβραίων της Πολωνίας που αποχώρησαν για μια καλύτερη ζωή με προορισμό τις ΗΠΑ, θα γίνει ο άνθρωπος που θα ανεβάσει τους Χάρλεμ Γκλομπτρότερς και θα τους κάνει γνωστούς. Θα αρχίσει τις περιοδείες σε άλλες πόλεις, εκτός Νέας Υόρκης προσφέροντας εξαιρετικό θέαμα.

Βλέπετε εκείνη την εποχή που η ντρίπλα στο μπάσκετ ήταν κάτι που το έβλεπαν να συμβαίνει με μεγάλη δυσκολία, να βλέπεις μια ομάδα με εξαιρετικές ικανότητες στον χειρισμό της μπάλας και όχι μόνο ήταν κάτι το μοναδικό.



Μη έχοντας δημιουργηθεί το ΝΒΑ, οι Χάρλεμς θα αρχίσουν να παίρνουν μέρος σε κάποια τουρνουά και φυσικά να νικούν. Το ορόσημο; Αρκετά χρόνια αργότερα, και τη φήμη των Χάρλεμ στο απόγειό της, θα κλειστεί ένα παιχνίδι με την καλύτερη ομάδα λευκών εκείνη την εποχή, τους Μινεάπολις Λέικερς, τους πρωταθλητές του ΝΒΑ.

Στο παιχνίδι του 1948, οι Χάρλεμ θα νικήσουν τους Λέικερς γράφοντας ιστορία, με αποτέλεσμα το ένα ματς να γίνει μια σειρά από αγώνες. Οι Χάρλεμ θα νικήσουν και το δεύτερο της σειράς και θα καταφέρουν πάρα πολλά. Όπως, μεταφέρει ο ιστορικός, Κόρι Μπροσχάναν, το κέρδος για τους αφρο-αμερικανούς από εκείνες τις δύο νίκες ήταν τεράστιο. Οι αφρο-αμερικανοί απέκτησαν φωνή, αρκετά δυνατή, και όπως πολλοί ανέφεραν οι νίκες αυτές αποτέλεσαν και την αφορμή για να αλλάξει το ΝΒΑ και κατ’ επέκταση το μπάσκετ με τους μαύρους αθλητές να μπαίνουν στο πρωτάθλημα.

Τι άλλο κατάφεραν οι νίκες αυτές; Οι Χάρλεμ Γκλομπτρότερς με το εξαιρετικό θέαμα που προσέφεραν στον αγωνιστικό χώρο αποδέχθηκαν, μετά από πρόταση των υπευθύνων της Λίγκας, να δίνουν… παραστάσεις (doubleheaders) με στόχο να προσκαλέσουν περισσότερους θεατές σε ένα γήπεδο, να μεγαλώσουν τη δυναμική του μπάσκετ και κατ’ επέκταση του ΝΒΑ.

Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα είναι το εξής; Πώς, το στοιχείο της κωμωδίας, και του θεάματος μπήκε στο παιχνίδι των Χάρλεμς; Όπως αναφέρεται από ιστορικά στοιχεία, αφορμή αποτέλεσε ένα παιχνίδι της ομάδας στον Καναδά, το 1939. Στο ματς αυτό οι Χάρλεμς ήταν καταιγιστικοί απέναντι στην τοπική ομάδα με αποτέλεσμα το κοινό να μην δέχεται την εξέλιξη αυτή. Γιουχαΐσματα και άλλες χειρότερες, και ρατσιστικές συμπεριφορές, βγήκαν από τους θεατές που δεν ανεχόντουσαν μια ομάδα μαύρων να νικά τους… δικούς τους. Τότε οι παίκτες των Χάρλεμς σκέφτηκαν να δοκιμάσουν να προσφέρουν ένα ιδιαίτερο θέαμα, με ντρίμπλες, και πολλές δεξιοτεχνικές ενέργειες με τη μπάλα. Το αποτέλεσμα; Να αποφορτίσουν το κλίμα και να κερδίσουν το κοινό, που μέχρι τότε ήταν εναντίον τους.

Αυτό ήταν οι Χάρλεμ Γκλόμπτρότερς είχαν βάλει το στοιχείο, με το οποίο έγιναν γνωστό παγκοσμίως στο παιχνίδι τους.

Οι Χάρλεμ αποτέλεσαν την αφορμή για να γίνουν αποδεκτοί οι μαύροι αθλητές στο ΝΒΑ. Αυτό ήταν και σημείο που διαμόρφωσε πια και τον χαρακτήρα της ομάδας. Οι μαύροι αθλητές έχοντας πια την επιλογή να αγωνιστούν στο ΝΒΑ και για τα περισσότερα χρήματα και για τη μεγαλύτερη προβολή, επέλεγαν αυτό τον δρόμο στην καριέρα τους. Ωστόσο επειδή το κοινό δεν επιθυμούσε να βλέπει μαύρους αθλητές σε ρόλο πρωταγωνιστικό μιας ομάδας, και κυρίως αυτόν του πρώτου σκόρερ, όσοι επέλεγαν το ΝΒΑ το έκαναν έχοντας ρόλους «καθαρά» αμυντικών παικτών. Οι άλλοι παίκτες που επιθυμούσαν το σόου επέλεγαν τους Χάρλεμς.

Στο σημείο αυτό, έπαιξαν σημαντικό ρόλο και αθλητές που είναι γνωστοί μέχρι και σήμερα. Γιατί επέλεξαν να πάνε στο ΝΒΑ και με το ταλέντο τους, κατάφεραν να ξεχωρίσουν και επιθετικά, υποχρεώνοντας το κοινό να τους αποδεχθεί. Φέρνοντας μια μεγάλη επανάσταση στο πρωτάθλημα.

Εδώ συναντάμε τα ονόματα των μεγάλων, Ελγιν Μπέιλορ και των -ευρύτερα γνωστών- Ουίλτ Τσάμπερλεϊν και Όσκαρ Ρόμπερτσον.