Τελικά τι ομάδα ήταν ο Φράνκο;

Παρασκευή 17 Ιουλίου 1936.

Ισπανικά στρατεύματα με επικεφαλής τον στρατηγό Φρανθίσκο Φράνκο στασιάζουν εναντίον της λαοφιλούς αριστερής δημοκρατικής κυβέρνησης, πέντε μόλις μήνες μετά τη νόμιμη εκλογή της. Η αιφνιδιαστική επίθεση υπήρξε πολύ αποτελεσματική και μέσα σε μία εβδομάδα καταλήφθηκε το ένα τρίτο της χώρας.

Η Ισπανία χωρίστηκε στα δύο και ακολούθησε σφαγή. Οι Δημοκρατικοί μάχονταν για την ελευθερία με την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης. Οι Εθνικιστές υποστήριζαν ότι πολεμούσαν εναντίον των άθεων κομμουνιστών και έτσι κέρδισαν την υποστήριξη της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας.

Μετά από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, τον Απρίλιο του 1939 ο Φράνκο διακήρυξε τη νίκη του, εκτελώντας 50.000 Δημοκρατικούς. Μόλις ξεκινούσε η πιο μαύρη περίοδος στην ιστορία της Ισπανίας, που θα διαρκούσε μέχρι τον θάνατο του δικτάτορα, το 1975.

Γράφει ο Νίκος Ράλλης

Πέρα από όλα τα άλλα, όμως, ο Φρανθίσκο Φράνκο συνέδεσε το όνομά του και με το ποδόσφαιρο, και μία ομάδα: Τη Ρεάλ Μαδρίτης. Νέος ή «παλιός», αποκλείεται να μην έχεις ακούσει ή διαβάσει την άποψη ότι η ομάδα της ισπανικής πρωτεύουσας έγινε η «βασίλισσα» της Ευρώπης, κατακτώντας τα πρώτα της έξι Κύπελλα Πρωταθλητριών, χάρη στον δικτάτορα.

Ήταν, όμως και οπαδός της Ρεάλ ή απλά χρησιμοποίησε και αυτός το ποδόσφαιρο ως «όπλο» στα αιματοβαμμένα χέρια του;

Γιατί είναι πολύ πιθανό, τελικά, ο Φράνκο να μην ενδιαφερόταν καθόλου για το ίδιο το άθλημα, όπως ακριβώς και ο φασίστας Μουσολίνι. Ο Μουσολίνι για την ακρίβεια σιχαινόταν το ποδόσφαιρο, αλλά ήξερε πως ήταν το τέλειο «εργαλείο», προκειμένου να ελέγχει τις μάζες. Και αυτό φαίνεται πως το ήξερε καλά και ο Φράνκο. Άλλωστε, το «άρτον και θεάματα» ήταν το Ρωμαίων και όχι κάτι καινούριο.

Αν ήταν οπαδός κάποιας ομάδας ο Φράνκο, η επικρατούσα θεωρία λέει πως αυτή ήταν η Ρεάλ. Ελάχιστοι γνωρίζουν, ωστόσο, πως υπάρχουν «στοιχεία», τα οποία επικαλούνται όσοι πιστεύουν πως ο δικτάτορας ήταν... Μπαρτσελόνα, ενώ λιγότερο «τραβηγμένη» είναι η θεωρία πως υπήρξε οπαδός της Ατλέτικο Μαδρίτης!

Μερικές ώρες πριν τη σέντρα (22:00) στο clasico, το sport-fm.gr καταγράφει τις απόψεις και την επιχειρηματολογία για το τι ομάδα ήταν, τελικά, ο Φρανθίσκο Φράνκο. Ο δικτάτορας που φούντωσε το μίσος μεταξύ Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα. Τα συμπεράσματα δικά σας.

Οπαδός της Ρεάλ Μαδρίτης

Όσοι υποστηρίζουν -και φανατικά μάλλον- ότι ο Φρανθίσκο Φράνκο υπήρξε οπαδός της Ρεάλ Μαδρίτης, «πατάνε», κυρίως, στην... αρπαγή του Αλφρέδο Ντι Στέφανο από την Μπαρτσελόνα και στον καταλυτικό ρόλο, αναμφισβήτητα, που έπαιξε ο Ισπανός δικτάτορας στο να συμβεί αυτό.

Ο Αργεντινός θρύλος αγωνιζόταν στην κολομβιανή Μιγιονάριος, ανήκε, ωστόσο, στη Ρίβερ Πλέιτ. Και φυσικά, δεν ήταν δανεικός. Το 1949, η σύγκρουση των ποδοσφαιριστών με την πολιτική ηγεσία της Αργεντινής, που ήθελε να θέσει ανώτατους μισθούς και η επακόλουθη απεργία των πρώτων, οδήγησαν τον Ντι Στέφανο στην απόφαση να μετακομίσει στην Κολομβία. Η Μπαρτσελόνα, λοιπόν, έφτασε σε συμφωνία με τους «εκατομμυριούχους», την ίδια στιγμή, όμως, που η Ρεάλ έδινε τα χέρια με την ομάδα της Μπογκοτά. Στη θεωρία, ο παίκτης έπρεπε να υπογράψει στους Καταλανούς. Και πράγματι, στη Βαρκελώνη ταξίδεψε αρχικά και εντάχθηκε κανονικά στο ρόστερ της «Μπάρτσα», ενώ αγωνίστηκε και σε τρία φιλικά!



Αλλά ο δάκτυλος Φράνκο ήταν τόσο ισχυρός, που η FIFA, κάτω από τρομερές πιέσεις και γνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα της συνιδιοκτησίας του ποδοσφαιριστή με τους δύο λατινοαμερικάνικους συλλόγους, αποφάσισε ο 27χρονος Ντι Στέφανο να παίξει για δύο χρόνια στη Ρεάλ και για άλλα δύο στην Μπαρτσελόνα. Η τελευταία δεν δέχθηκε την εξευτελιστική, η αλήθεια είναι, «προσφορά» της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, και απέσυρε το ενδιαφέρον της.

Η απόφαση έμεινε στην ιστορία γνωστή ως το «Σύμφωνο της Λίμα» (1951). Σημαντική σημείωση: Την εποχή εκείνη η Κολομβία ήταν εκτός FIFA και Συνομοσπονδίας Ποδοσφαίρου της Νότιας Αμερικής (CSD), και οι σύλλογοι δεν ήταν υποχρεωμένοι να δώσουν χρήματα για μεταγραφές σε άλλους συλλόγους. Έτσι, οι κολομβιανές ομάδες, πληρώνοντας αδρά για μισθούς, είχαν γίνει πόλος έλξης για πολλούς σημαντικούς ποδοσφαιριστές από την Αργεντινή, όπως και άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες, αλλά και ορισμένους Ευρωπαίους, με γνωστότερο τον σπουδαίο Ούγγρο Γκιούλα Ζέγκελερ -που, για την ιστορία, έκανε προπονητική καριέρα στην Ελλάδα (Απόλλων Καλαμαριάς, Ολυμπιακός Βόλου) και την Κύπρο.

Για να επιστρέψουμε, το «Σύμφωνο της Λίμα» επέτρεπε την αποκατάσταση της Κολομβίας στις διεθνείς ομοσπονδίες, υπό την προϋπόθεση ότι οι παίκτες που αγοράστηκαν από τους συλλόγους της χώρας θα επέστρεφαν στην προηγούμενη ομάδα τους την 1η Ιανουαρίου 1955. Παράλληλα, απαγορεύτηκε οποιαδήποτε μεταγραφή έως αυτή την προθεσμία.

Ο Ντι Στέφανο, όμως... ούτε να ακούσει το ενδεχόμενο επιστροφής του στη Ρίβερ. Επιθυμούσε διακαώς τη μεταγραφή του στην Ευρώπη και κατέφυγε στη Βαρκελώνη, για να καταλήξει στη Μαδρίτη.

Με την απόφαση της FIFA, μετά από εννέα ολόκληρους μήνες όπου ήταν στον «αέρα» το ποια φανέλα θα φορέσει τελικά, έληξε μία από τις σημαντικότερες και πιο πολύκροτες μεταγραφές του 20ού αιώνα, που ανέτρεψε τα μέχρι τότε δεδομένα στο ισπανικό ποδόσφαιρο και πολύ σύντομα και στην Ευρώπη. Κυρίως, η μεταγραφή του Ντι Στέφανο, με τον τρόπο, μάλιστα, που έγινε, έπαιξε τον πιο καταλυτικό ρόλο στο να «φουντώσει» η αντιπαλότητα μεταξύ Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα.

Ο Φράνκο πάλι κράτησε την ουσία και μάλλον ουδέποτε ασχολήθηκε με όλα τα γύρω-γύρω: Με τον Ντι Στέφανο η Ρεάλ Μαδρίτης κατέκτησε έξι Κύπελλα Πρωταθλητριών και ο δικτάτορας «πούλησε» στο εξωτερικό μια θετική, παντοδύναμη εικόνα της Ισπανίας, με τη «λευκή» ομάδα να γίνεται το μεγαλύτερο σύμβολο της ψεύτικης προόδου μιας χώρας, την οποία ο Φράνκο κυβέρνησε σχεδόν για 40 χρόνια, με «υπόδειγμα» φασιστικής νοοτροπίας, εξαφανίζοντας κάθε αντιπολίτευση και κάθε φωνή ελευθερίας και δημοκρατίας.

Οπαδός της Μπαρτσελόνα

Υπάρχει, όμως και μια άλλη, τραβηγμένη από τα μαλλιά ίσως, θεωρία, που «πατάει», ωστόσο, σε επαρκή στοιχεία για να δικαιολογήσει την ύπαρξή της.

Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτήν τη θεωρία, ο Φράνκο ήταν... οπαδός της Μπαρτσελόνα! Και όσοι υποστηρίζουν κάτι τόσο εξωφρενικό, αναφέρουν τα εξής γεγονότα: Με το τέλος του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία το 1939 και την επικράτηση του 47χρονου τότε δικτάτορα και μέχρι το 1954, όταν και αρχίζει, ουσιαστικά, η παντοδυναμία της Ρεάλ, οι Μαδριλένοι όχι απλά δεν κέρδισαν τίποτα, αλλά ήταν... ανύπαρκτοι!

Η Μπαρτσελόνα, από την άλλη, κατέκτησε μετά τον εμφύλιο, και μέχρι το πρωτάθλημα της Ρεάλ το 1954 -το πρώτο από το 1933- πέντε τίτλους, ενώ στο ίδιο διάστημα πανηγύρισαν τέσσερις φορές η Ατλέτικο Μαδρίτης, τρεις η Βαλένθια και από μία η Σεβίλλη και οι μισητοί για τον Φράνκο Βάσκοι της Αθλέτικ Μπιλμπάο.

Για την «Μπάρτσα», ωστόσο, ανεξάρτητα από την εικόνα της στο γήπεδο και τις τρεις κούπες της δεκαετίας του 1940, η συγκεκριμένη περίοδος ήταν, ίσως, η χειρότερη στην ιστορία του συλλόγου εξωαγωνιστικά. Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Καταλανοί ήταν δυσβάσταχτα, με το κλαμπ να φτάνει στο χείλος της καταστροφής.

Φαίνεται, λοιπόν, πως ο Φράνκο μεσολάβησε, έτσι ώστε πολλά από τα χρέη της Μπαρτσελόνα να διαγραφούν και να μπορέσει η ομάδα να ορθοποδήσει. Ο δικτάτορας -όπως κάθε δικτάτορας- είχε απόλυτη επίγνωση, ωστόσο, του τι έκανε, αφού ανέκαθεν το ποδόσφαιρο χρησίμευε ως «όπλο» στα χέρια των απολυταρχικών καθεστώτων και των δικτατοριών, παντού στον κόσμο.

Υποτίθεται, λοιπόν, σύμφωνα με όσα έχουν καταγράψει οι Ισπανοί, ότι ο δικτάτορας διέγραψε ένα χρέος ύψους περίπου 226 εκατομμυρίων πεσέτες, γεγονός, μάλιστα, που επέτρεψε στον σύλλογο να φύγει από το μικρό ''Camp de Les Corts'' και να κατασκευάσει το ''Camp Nou''.

Επίσης, λέγεται ότι το καθεστώς του Φράνκο, που επηρέασε-πίεσε καταστάσεις, για να υπογράψει ο Ντι Στέφανο στη Ρεάλ Μαδρίτης, έκανε κάτι αντίστοιχο και με την περίπτωση του τεράστιου Λάζλο Κουμπάλα, ο οποίος αποκτήθηκε από την Μπαρτσελόνα το 1951. Ένας παίκτης, θυμίζουμε, από την Ουγγαρία, την οποία κυβερνούσε το Εργατικό (Κομμουνιστικό) Κόμμα με τις πλάτες του Κόκκινου Στρατού, που στάθμευε στη χώρα από τον Σεπτέμβριο του 1944.

Οπαδός της Ατλέτικο Μαδρίτης

Και πάμε και στο τρίτο... θεώρημα, όχι τόσο εξωφρενικό όσο το προηγούμενο. Ίσα ίσα. Στο ερώτημα «τι ομάδα ήταν, τελικά, ο Φράνκο», η απάντηση «Ατλέτικο Μαδρίτης» ίσως έχει τα πιο λογικά επιχειρήματα.

Ακόμη και σήμερα στην Ισπανία πολλοί υποστηρίζουν πως ο δικτάτορας υπήρξε οπαδός της μισητής αντιπάλου της Ρεάλ! Η επιχειρηματολογία βασίζεται στο ότι το 1939, για οικονομικούς λόγους, η Αθλέτικ, όπως λεγόταν τότε η Ατλέτικο, καθώς ιδρύθηκε από Βάσκους φοιτητές, μέλη της Αθλέτικ Μπιλμπάο, συγχωνεύτηκε με την Αβιαθιόν Ναθιονάλ (Aviacion Nacional) και άλλαξε ονομασία σε Αθλέτικ Αβιαθιόν Κλουμπ (Athletic Aviacion Club).



Η Αβιαθιόν Ναθιονάλ ήταν στρατιωτικός σύλλογος, που είχε ιδρυθεί από μέλη της πολεμικής αεροπορίας (aviacion) στη Σαραγόσα και είχε μεταφερθεί στη Μαδρίτη. Το 1940 και το 1941 κατέκτησε τα πρώτα της πρωταθλήματα Ισπανίας. Το 1941, ωστόσο, με διάταγμα του Φράνκο, άλλαξε το όνομά της από Αθλέτικ σε Ατλέτικο για να μη -του- θυμίζει Βάσκους. Το 1947, δε, αφαίρεσε το «Αβιαθιόν», αποκτώντας έτσι την οριστική ονομασία της. Η στρατιωτική προέλευση του συλλόγου δεν αποκλείεται να συγκινούσε τον Φράνκο...

Επιπλέον, ο θρυλικός Βιθέντε Καλντερόν, πρόεδρος των «ροχιμπλάνκος», δεν είναι μυστικό πως ήταν πάντα πολύ κοντά στο καθεστώς του Φράνκο. Γίνεται, επίσης, λόγος για ευνοϊκή μεταχείριση προς τον σύλλογο, προκειμένου να χτίσει το γήπεδο του το 1966.

Και υπάρχει άλλη μία «επιλογή». Λέγεται ότι ο Φράνκο, τελικά, δεν ήταν οπαδός καμιάς από τις παραπάνω τρεις και πως τον ενδιέφερε μόνο η ομάδα της ιδιαίτερης πατρίδας του, η Ράθινγκ ντε Φερόλ!

Ο δικτάτορας φέρεται να έβαλε το χεράκι του, προκειμένου ο σύλλογος από τη Γαλικία να φτάσει στον τελικό του Κυπέλλου, λίγους μήνες αφότου ανέλαβε την εξουσία -αν και εκεί ηττήθηκε με το εκκωφαντικό 6-2 από τη Σεβίλλη.

Ό,τι και αν ισχύει αναφορικά με τα οπαδικά αισθήματα του Φρανθίσκο Φράνκο είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν απόψεις για όλα τα γούστα και ότι οι υπερασπιστές οποιασδήποτε από τις επιλογές έχουν από κάπου να «πιαστούν».

Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο, ωστόσο, ότι ο Φράνκο, άσχετα από το τι ομάδα ήταν, αν ήταν, και από το αν τον ενδιέφερε ή όχι το ποδόσφαιρο, χρησιμοποίησε το άθλημα, για να συνεχίσει να προσφέρει αυτό που ο Αρίγκο Σάκι χαρακτήρισε ως «το όπιο του λαού», παραφράζοντας τη φράση του Καρλ Μαρξ για τη θρησκεία...