Η κάμερα ζουμάρει στην εξέδρα.
Από τα μεγάφωνα ακούγεται η Κατερίνα Στανίση να τραγουδάει «μυστικέ μου έρωτα», που μόλις πριν από λίγο καιρό είχε κυκλοφορήσει. Με δυσκολία, βέβαια, ακούγεται, καθώς χιλιάδες οπαδοί του Παναθηναϊκού φωνάζουν για τον δικό τους έρωτα, το «τριφύλλι», καλύπτοντας την κορυφαία λαϊκή αοιδό με τα συνθήματά τους.
Το πλάνο ανοίγει.
Ακριβώς κάτω από τους «πράσινους» μπορεί να δει κανείς τώρα χιλιάδες οπαδούς της ΑΕΚ. Εκείνοι δεν ακούγονται σχεδόν καθόλου. Παρότι παίζουν στο σπίτι τους.
Γράφει ο Νίκος Ράλλης
Στο ελληνικό ποδόσφαιρο της τοξικότητας και της πόλωσης, των ανακοινώσεων και του βρώμικου παρασκηνίου, της διαρκούς καχυποψίας και της ατελείωτης κουβέντας -και με VAR- για τη διαιτησία, εικόνες σαν εκείνη του μακρινού Δεκέμβρη του 1983 είναι ακριβώς αυτό. Μακρινή. Ανήκει σε μια άλλη εποχή, καλτ αν θέλετε, ρομαντική, παρότι όχι λιγότερο άγρια από τη σημερινή (κάθε άλλο), με τη μόνη και βασική διαφορά, ωστόσο, πως υπήρχε τότε ένα είδος σεβασμού, που «επέτρεπε», για παράδειγμα, στη θρυλική Σκεπαστή να βρίσκονται οπαδοί της ΑΕΚ, από πάνω τους οπαδοί του Παναθηναϊκού, και όλα μέλι γάλα. Το παιχνίδι ξεκινούσε και τελείωνε κανονικά. Και χωρίς ΜΑΤ να στέκονται σαν τους μπαμπούλες από πάνω τους.
Αυτό δεν σημαίνει, από την άλλη, πως δεν είχαμε κρούσματα χουλιγκανισμού. Ούτε κατά διάνοια. Υπήρχε μίσος μεταξύ των αντιπάλων οπαδών, που ξεκίνησε, ουσιαστικά, μόλις έγινε το πρωτάθλημα επαγγελματικό, τη σεζόν 1979-80. Τα νέα από την Αγγλία, όπου γεννήθηκε ο όρος ''hooligan'', έφτασαν γρήγορα στην Ελλάδα, που και τότε λάτρευε το αγγλικό ποδόσφαιρο. Τα «κατορθώματα», λοιπόν, των Άγγλων χούλιγκανς, διαφόρων ομάδων, έγιναν ζηλευτά από τους Έλληνες χούλιγκανς, οι οποίοι φρόντιζαν να υπάρχουν αγγλικές σημαίες στις θύρες, μάλιστα, που αντιπροσώπευαν τον φανατικό πυρήνα των οπαδών.
Οπαδοί της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού με ένα μόνο διαχωριστικό κάγκελο να τους χωρίζει στη Σκεπαστή, έτοιμοι για επεισόδια...
Όμως, άλλο οπαδός και άλλο χούλιγκαν. Ο χούλιγκαν ερχόταν στο γήπεδο για να παίξει ξύλο. Και μέχρι την εμφάνισή του στο ελληνικό ποδόσφαιρο και την «καθιέρωσή» του, δυστυχώς, ειδικά από τα τέλη της δεκαετίας του '80 και μετά, οπαδοί των αντιπάλων ομάδων παρακολουθούσαν μαζί τους αγώνες. Και δεν σκεφτόταν κανείς αν θα σηκωθεί να πανηγυρίσει στην έδρα του άλλου. Ήταν αυτονόητο και σεβαστό. Το ματς πρωταθλήματος μεταξύ ΑΕΚ και Παναθηναϊκού τον Δεκέμβριο του 1983 είναι ένα τέτοιο, χαρακτηριστικό παράδειγμα. Από τα τελευταία.
Στους νεότερους μπορεί να φαίνεται -και είναι- σοκαριστικό. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς αφενός ότι στην Ελλάδα υπάρχει απαγόρευση μετακίνησης οπαδών χρόνια τώρα, και καμία απολύτως αισιοδοξία ότι μπορεί το πολεμικό κλίμα να «φτιάξει», προκειμένου να αρθεί το μέτρο, και αφετέρου ότι πολλές από τις λεγόμενες «μικρές» ομάδες, για να μην μπλέξουν με επεισόδια και άρα για να γλιτώσουν βαριά πρόστιμα, βάζουν μόνο τα διαρκείας στα γήπεδά τους όταν παίζουν με τους «μεγάλους».
Δεν σκεφτόταν κανείς αν θα σηκωθεί να πανηγυρίσει στην έδρα του άλλου. Ήταν αυτονόητο και σεβαστό.
Αλλά κάποτε δεν ήταν έτσι. Έχουν περάσει, βέβαια, πολλά χρόνια από αυτό το «κάποτε», το αθηναϊκό ντέρμπι, όμως, ανάμεσα σε ΑΕΚ και Παναθηναϊκό, η 241η εκδοχή του οποίου ζυγώνει (5/12, 19:30), είναι πάντα μια καλή ευκαιρία, προκειμένου να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν-ελπίζουν οι νέοι. Η αναμέτρηση της 11ης Δεκεμβρίου 1983 είναι μια κατηγορία μόνη της. Αυτό που συνέβη εκείνο το απόγευμα στο «Νίκος Γκούμας» δεν ξανάγινε! Η θρυλική έδρα της ΑΕΚ πρασίνισε. Όχι λόγω του… άλσους, αλλά επειδή στο παιχνίδι έδωσαν, πιθανότατα, το «παρών» ακόμη και 15.000 οπαδοί του Παναθηναϊκού!
Τα 2/3 του γηπέδου «ανήκαν» σε φίλους του «τριφυλλιού». Αλλά μπορεί και το 2/3 να είναι λίγο! Εκτός από τη Σκεπαστή, όλο το υπόλοιπο γήπεδο είχε οπαδούς του Παναθηναϊκού. Οι αναφορές από αυτόπτες μάρτυρες λένε πως ανάμεσα στο πλήθος, διάσπαρτοι, ήταν και πολλές χιλιάδες ακόμη φίλοι του «τριφυλλιού», όπως συνέβαινε τότε, χωρίς να ανοίγει ρουθούνι! Στο πρωτο γκολ των «πράσινων», άλλωστε, που για την ιστορία νίκησαν 2-0 με τέρματα των Βονόρτα και Αντωνίου, πανηγυρίζει κόσμος ακόμα και στην ευθεία, που είναι οι κάμερες, και απέναντι, και στην 21 στο πέταλο, και πάνω από τη Σκεπαστή, φυσικά, όπως φαίνεται στην αρχή του ιστορικού, αν μη τι άλλο, βίντεο.
Στην ουσία, εκείνο το απόγευμα η Φιλαδέλφεια έγινε Λεωφόρος. Ένα γεγονός, μάλιστα, που παραδέχονται και οι οπαδοί της ΑΕΚ, που λένε, ειδικά όσοι βίωσαν εκείνο το περιστατικό, είτε από την τηλεόραση είτε μέσα από το γήπεδο, πως οπαδοί άλλης ομάδας έκαναν μία φορά «κουμάντο» στο γήπεδό τους, και ήταν αυτή! Βέβαια, έχει μεγάλο ενδιαφέρον το πώς φτάσαμε στο να πρασινίσει η Νέα Φιλαδέλφεια.
Εποχή «Ζήτα»
Η ΑΕΚ είχε μπει από το 1981 στην εποχή «Ζήτα». Στην εποχή, δηλαδή, του Ανδρέα Ζαφειρόπουλου. Ο επιχειρηματίας ένδυσης και υποδημάτων με τη βιομηχανία «Ζήτα Ελλάς» διαδέχθηκε τον αξέχαστο Λουκά Μπάρλο. Ο Ζαφειρόπουλος, λοιπόν, παρέμεινε στην ιδιοκτησία της «Ένωσης» μέχρι το καλοκαίρι του 1992. Για την ιστορία, σε αυτά τα 11 χρόνια η ΑΕΚ κατέκτησε δύο πρωταθλήματα και ένα Κύπελλο. Το οξύμωρο είναι πως σε καμία από αυτές τις διακρίσεις δεν ήταν πρόεδρος ο Ζαφειρόπουλος. Είχε εκχωρήσει τη διοίκηση το '83 στον Μιχάλη Αρκάδη, το '89 στον Στράτο Γιδόπουλο και το '92 στον Κώστα Γενεράκη. Συνδυάστηκε με τα «πέτρινα» χρόνια και με κακές αναμνήσεις, με αποκορύφωμα τα πολύ σοβαρά επεισόδια στο φινάλε της σεζόν 1987-88, με τον Ηρακλή.
Τον Ιούνιο του 1983, λοιπόν, πρόεδρος είχε αναλάβει ο Κύπριος Ελευθέριος (Τέρης) Παναγίδης, που λάτρευε την ΑΕΚ. Με πρακτορείο ταξιδιών στην Κύπρο και γραφεία στο Λονδίνο, ο Παναγίδης είχε οικονομική άνεση και ήταν αυτός, ουσιαστικά, που κράτησε στην ομάδα τον Θωμά Μαύρο, ο οποίος εκείνη τη χρονιά έκλεισε οκταετία και ζήτησε 50 εκατομμύρια δραχμές, προκειμένου να ανανεώσει, ποσό ρεκόρ για την εποχή. Αλλά μετά άρχισαν τα δύσκολα, διότι ο Κύπριος επιχειρηματίας από ποδόσφαιρο δεν…
Έφερε τους αλησμόνητους Βρετανούς Ρος-Λάνγκλεϊ και γέλασαν οι πάντες. Το καλύτερο; Ηταν ελεύθεροι, ωστόσο στο συμβόλαιο, εκεί όπου αναφέρεται το ποσό, που θα έπαιρναν οι ομάδες τους, μπήκε άλλος αριθμός! Ηταν τα χρήματα των ατζέντηδων... Κάποιος νομικός το διέπραξε, έμπλεξε ο Παναγίδης και απειλήθηκε μέχρι και με μήνυση! Τελικά, ξέμπλεξε, για να έρθει ξανά στο προσκήνιο ο «Ζ» μέχρι το καλοκαίρι του '88, όταν έδωσε τη σκυτάλη στον Στράτο Γιδόπουλο.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το ματς κόντρα στον Παναθηναϊκό, όπου πρασίνισε η Φιλαδέλφεια, πρέπει να σημειώσουμε το εξής: Ο Παναγίδης βρισκόταν σε άγριο πόλεμο με τον ΓΓΑ αθλητισμού Κίμωνα Κουλούρη, που είχε κόψει από το γήπεδο της «Ένωσης» τις 11.000 θέσεις των ορθίων. Καθώς, λοιπόν, του πήγαιναν όλα στραβά και ανάποδα, με την ΑΕΚ να παραπαίει και αγωνιστικά, στο συγκεκριμένο παιχνίδι ο Παναγίδης έδωσε τα περισσότερα εισιτήρια στους οπαδούς του Παναθηναϊκού από τον φόβο μην του μείνουν και χάσει τις εισπράξεις του ντέρμπι!
Οι φίλοι της ΑΕΚ, φυσικά, δεν το άφησαν έτσι και ζήτησαν τον λόγο και από αυτόν και από τον Ζαφειρόπουλο για το γεγονός ότι το «Νίκος Γκούμας» έγινε Λεωφόρος. Μετά από λίγες μέρες, κοντά στην Πρωτοχρονιά του 1984, παρέδωσε απογοητευμένος και πάλι τις μετοχές στον Ζαφειρόπουλο -και αμέσως μετά επεστράφησαν από τον Κουλούρη και οι 11.000 κομμένες θέσεις των ορθίων.
Οι φίλοι της ΑΕΚ δεν το άφησαν έτσι και ζήτησαν τον λόγο που πρασίνισε η Φιλαδέλφεια
Εκείνο το πρωτάθλημα, να σημειώσουμε, το κατέκτησε ο Παναθηναϊκός για 13η φορά στην ιστορία του, τερματίζοντας τρεις βαθμούς μπροστά από τον δεύτερο Ολυμπιακό. Ήταν το πρώτο πρωτάθλημα των «πρασίνων» μετά από επτά χρόνια (την περίοδο 1976-1977), το πρώτο στην εποχή του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και το πρώτο από τα έξι, συνολικά, που κατακτήθηκαν επί προεδρίας Γιώργου Βαρδινογιάννη. Η ΑΕΚ τερμάτισε στην 7η θέση. Στα 15 εκτος εδρας ματς της σεζόν είχε μόλις δύο νικες και τρεις ισοπαλίες, σε μια θλιβερή χρονιά για τους «κιτρινόμαυρους».
Συναυλία
Υπάρχει, ωστόσο και μία δεύτερη φορά, που πρασίνισε η Φιλαδέλφεια! Εξαιτίας των Rolling Stones.
Ήταν Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 1998. Κοντά 75.000 άνθρωποι «τρελάθηκαν», προκαλώντας πανικό, με τις πρώτες νότες του ''Satisfaction''. Πιτσιρικάδες, που είχαν έρθει για να δουν από κοντά τους θρύλους, 50άρηδες, 60άρηδες και βάλε, που είχαν δώσει το παρών και στην επεισοδιακή συναυλία στη Λεωφόρο τον Απρίλιο του '67, όλοι είχαν σπεύσει στο ΟΑΚΑ για τους Rolling Stones, στη δεύτερη (και τελευταία μέχρι σήμερα) επίσκεψή τους στην Αθήνα.
Εκτός, ίσως, από κάποιους οπαδούς του Παναθηναϊκού, που εκείνη την ημέρα είχε… εκδιωχθεί από την έδρα του και υποδεχόταν τη Ντιναμό Κιέβου για το Champions League στη Νέα Φιλαδέλφεια! Και 15 χρόνια μετά το «Νίκος Γκούμας» πρασίνιζε ξανά!
Το εντυπωσιακό με εκείνο το παιχνίδι είναι το εξής: Η Ντιναμό Κιέβου αποτελεί τον κακό δαίμονα των ελληνικών ομάδων. Η μοναδική ήττα των Ουκρανών στην Ελλάδα, λοιπόν, είναι στη Νέα Φιλαδέλφεια, εκείνο το βράδυ! Άλλη μία φορά έμεινε πίσω από ελληνική ομάδα, αλλά χωρίς, ουσιαστικά, να αγωνιστεί. Πρόκειται για την περίφημη απόπειρα δωροδοκίας του Iσπανού διαιτητή Αντόνιο Λόπεθ Νιέτο από τους παράγοντες της ουκρανικής ομάδας πριν από τον αγώνα με τον Παναθηναϊκό στην πρεμιέρα των ομίλων του Champions League 1995-96.
Από εκεί και πέρα, η Ντιναμό Κιέβου έχει παίξει και αποκλείσει σε νοκ-άουτ ματς τον Ολυμπιακό δύο φορές (1975-76 και 2018-19), και από μία ΠΑΟΚ (1976-77) και ΑΕΚ (2017-2018) και στους ομίλους τον Παναθηναϊκό (1998-99), χάνοντας, όμως, όπως είπαμε στη Νέα Φιλαδέλφεια, όπου έδωσαν οι «πράσινοι» το πρώτο τους ματς λόγω της συναυλίας των Rolling Stones. Σε αυτό το παιχνίδι, μερικά χιλόμετρα μακριά από τον ιστορικό χαμό του ΟΑΚΑ, ο Ρεμπρόφ, που συνέθετε εκείνη την εποχή ένα από τα κορυφαία δίδυμα της Ευρώπης με τον Αντρέι Σεφτσένκο, είχε ανοίξει το σκορ στο 31', φεύγοντας στην πλάτη της άμυνας και ξεπερνώντας τον θεόρατο Γιόζεφ Βάντσικ.
Ο Παναθηναϊκός, όμως, έφερε «τούμπα» το ματς, ισοφαρίζοντας με κεφαλιά του βραχύσωμου Έρικ Μίκλαντ στο 57' και με μία ακόμη κεφαλιά του Νίκου Λυμπερόπουλου στο 68'. To «τριφύλλι», πάντως, έμεινε στην τελευταία θέση του ομίλου με έξι βαθμούς (κέρδισε και τη Λανς στο ΟΑΚΑ), με την Ντιναμό Κιέβου να τερματίζει πρώτη, πετώντας έξω και την Άρσεναλ! Έφτασε μέχρι τα ημιτελικά, εκεί όπου αποκλείστηκε από την Μπάγερν Μονάχου.
Πρέπει να θυμίσουμε, φυσικά, ότι μερικά χρόνια αργότερα και η ΑΕΚ μετακόμισε στην έδρα του Παναθηναϊκού, την ιστορική Λεωφόρο. Τη σεζόν 2003-2004 η «Ένωση» έδωσε τα ευρωπαϊκά παιχνίδια της στο «Απόστολος Νικολαΐδης» και στο πρώτο της, μάλιστα, εκεί απέκλεισε στα προκριματικά του Champions League την Γκρασχόπερ. Στα τρία ματς των ομίλων ήρθε ισόπαλη 1-1 με τη Λα Κορούνια, έχασε από την Αϊντχόφεν (0-1) και «έγραψε» -αποκλεισμένη πια- άλλη μία ισοπαλία (0-0) με τη Μονακό μπροστά σε 1.205 οπαδούς της, που πήγαν στο γήπεδο, κυρίως, για να δουν τον Άκη Ζήκο να επιστρέφει ως αντίπαλος και να τον χειροκροτήσουν…
