Πολύ περισσότερο από ένας προπονητής

Το αν (και πόσο) μεγάλος προπονητής είναι ο Γκουαρντιόλα αποτελεί ερώτημα στο οποίο θα απαντήσει η ιστορία.

Αν και μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια κατέκτησε 13 τίτλους, κάποιοι ακόμη και σήμερα τον αμφισβητούν.

Για την Μπαρτσελόνα και την Καταλονία γενικότερα, όμως, ο Πεπ είναι μια προσωπικότητα που ήδη βρήκε τη θέση της διπλά σε μορφές ιστορικές, και οι δικοί του «μπλαουγκράνα» μπορούν να συγκριθούν με ομάδες που οι περισσότεροι έχουμε δει μόνο στα όνειρά μας.

Η συνεισφορά του Γκουαρντιόλα δεν εξαντλείται μόνο στην τροπαιοθήκη της Μπαρτσελόνα την οποία στόλισε περισσότερο από κάθε άλλον τεχνικό στην ιστορία της με 13 τρόπαια. Τρία πρωταθλήματα, ένα Κύπελλο, τρία Σούπερ Καπ, δύο Champions League, δύο ευρωπαϊκά Σούπερ Καπ και δύο Παγκόσμια Κύπελλα Συλλόγων –κι όμως- δεν αρκούν για να φανερώσουν την επιρροή της εμβληματικής του παρουσίας στον πάγκο της ομάδας.

Γράφει ο Νικόλας Ακτύπης

Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, η πραγματική συνεισφορά του Πεπ Γκουαρντιόλα αποτυπώθηκε στα πρόσωπα του Τσάβι, του Ινιέστα, του Πουγιόλ και των υπολοίπων ποδοσφαιριστών των «μπλαουγκράνα», οι οποίοι δεν προσπάθησαν καν να κρύψουν τη συγκίνηση και τα δάκρυα στα μάτια τους τη στιγμή που τον παρακολουθούσαν να λέει «αντίο». Ένα «αντίο» για το οποίο δεν θα βρεις ούτε έναν Καταλανό που να μην ελπίζει να έχει απλά προσωρινό χαρακτήρα.



Άλλωστε, ο Γκουαρντιόλα αποτέλεσε τον καλύτερο πρεσβευτή του συνθήματος «mes que un club», ενσαρκώνοντας στο πρόσωπό του την ιδιαιτερότητα ενός λαού που δεν έπαψε ούτε στιγμή να φωνάζει και να μάχεται για το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό του. Με βαθιά ριζωμένη καταλανική συνείδηση, έντονη παρουσία στα κοινά δρώμενα της Βαρκελώνης και άποψη που ποτέ δεν περιορίστηκε από τις τέσσερις γραμμές που καθορίζουν την έννοια του ποδοσφαίρου, ο Πεπ ήταν, είναι και θα παραμείνει μια μορφή –όχι μιας ομάδας ή ενός συλλόγου- αλλά μιας φιλοσοφίας που ο ίδιος ενστερνίστηκε και με την παρουσία του γιγάντωσε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αντίληψης, η εμμονή του να μιλά καταλανικά -όχι ισπανικά- σε συνεντεύξεις Τύπου στο Champions League εξηγώντας στους διαμαρτυρόμενους δημοσιογράφους πως αυτή είναι η μητρική του γλώσσα, η γλώσσα της πατρίδας του.

Γεννημένος στο Santpedor, ένα μικρό χωριό στην καρδιά της Καταλονίας, συνέδεσε ανεξίτηλα το όνομά του με τη Βαρκελώνη. Αγωνίστηκε με τα χρώματα της Μπαρτσελόνα από το 1990 μέχρι το 2001, αποτελώντας πνευματικό παιδί του Γιόχαν Κρόιφ και μέλος της ομάδας που έλυσε τα ξόρκια και το 1992 κατέκτησε το πρώτο Champions League στην ιστορία του συλλόγου. Όταν κρέμασε τα παπούτσια του και μετά το ταξίδι του σε διάφορα μέρη του πλανήτη ως ποδοσφαιριστής, ήξερε -όπως και σχεδόν όλοι όσοι τον ζουν από κοντά- πως σαν σύγχρονος Οδυσσέας θα επέστρεφε στη δική του Ιθάκη.

Αυτό συνέβη το 2007, όταν ανέλαβε τη δεύτερη ομάδα και ελάχιστοι μπορούσαν ή τολμούσαν να φανταστούν τι θα ακολουθούσε. Ένα χρόνο μετά οδήγησε την Μπαρτελόνα στην καλύτερη σεζόν της ιστορίας της κατακτώντας έξι τίτλους σε μία περίοδο. Επί των ημερών του οι «μπαλουγκράνα» έπαιξαν με σύστημα και τακτική που έβγαζε στο χορτάρι πράγματα μοναδικά. Φάσεις βγαλμένες λες από ηλεκτρονικό παιχνίδι, που οδήγησαν πολλούς στο να προχωρήσουν σε κάτι που ακόμη και ως σκέψη θα μπορούσε να θεωρηθεί υπέρτατη ύβρις προς τους θεούς του ποδοσφαίρου. Το «τίκι-τάκα» βρήκε τη θέση του δίπλα στο «jogo bonito» ή το «total football» και η Μπαρτσελόνα τη δική της στο πλάι του Άγιαξ του Μίχελς ή της μεγάλης εθνικής Βραζιλίας. Ορισμένοι τόλμησαν ακόμη περισσότερο και έκαναν λόγο για την κορυφαία ομάδα που γνώρισε ο πλανήτης…



Το μέγεθος και η έκταση της συνεισφοράς του Γκουαρντιόλα στο άθλημα είναι βέβαιο πως θα αποτελέσει αντικείμενο πολλών, αέναων ίσως, συζητήσεων στο μέλλον. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι σκεπτικιστές θα σταθούν περισσότερο στην ταυτόχρονη παρουσία στην ενδεκάδα ποδοσφαιριστών όπως ο Μέσι, ο Τσάβι, ο Ινιέστα, ο Άλβες, θεωρώντας πως αυτοί έκαναν τη διαφορά. Αν και η συγκεκριμένη λογική μοιάζει με εκείνη όσων θεωρούν πως μια ορχήστρα δεν χρειάζεται μαέστρο για να αγγίξει την τελειότητα, δεν παύει να είναι μια άποψη σεβαστή, η ορθότητα της οποίας απομένει να κριθεί από τον χρόνο.

Υπάρχουν όμως, δύο στοιχεία που θα χρειαστεί κάποιος να εξαντλήσει την εμπάθειά του για να μην τα πιστώσει στον Γκουαρντιόλα.

Πρώτον, κατάφερε να εμπνεύσει με την παρουσία του όχι μόνο τον κόσμο της Μπαρτσελόνα, αλλά και τους ποδοσφαιριστές της ομάδας υποχρεώνοντάς τους να συμβιβαστούν με τη λογική πως το «εγώ» τους μπαίνει πάντα κάτω από το «εμείς». Με ελάχιστες εξαιρέσεις διατήρησε τα αποδυτήρια «καθαρά» μακριά από τα αδηφάγα μάτια των ΜΜΕ και προσπάθησε να εντρυφήσει στους παίκτες τη λογική πως αν και σούπερ σταρς, μπορούν να διατηρούν μια -επιτηδευμένη έστω- σεμνότητα προς τα έξω.

Δεύτερον, ακόμη και αν αυτό το σύνολο -που για κάποιους απλά διαχειρίστηκε και για άλλους δημιούργησε- ήταν ικανό να σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του με αυτόματο πιλότο, εκείνος δεν τυφλώθηκε ούτε στιγμή από τη λάμψη των αστεριών που είχε να κουμαντάρει και όποτε το θεώρησε αναγκαίο, συγκρούστηκε με εκείνους που πίστευε πως δεν ταίριαζαν πια στα σχέδιά του. Από την πρώτη στιγμή άλλωστε, που ανέλαβε την ομάδα ζήτησε την αποχώρηση παικτών όπως ο Ροναλντίνιο, ο Ετό, ο Ντέκο ή ο Ζαμπρότα, οι οποίοι νωρίτερα ή αργότερα αποτέλεσαν παρελθόν, ανοίγοντας το δρόμο σε αυτούς που έρχονταν από τη θρυλική «Masia» (παιδί της και ο ίδιος) και τελικά, σε όσα θαυμάσαμε στα επόμενα χρόνια.

Στην αποχαιρετιστήρια συνέντευξη Τύπου ο Πεπ απέδειξε σε όλους πόσο πιστός παραμένει στο δικό του σύστημα αξιών. Παλιότερα είχε πει πως ο κύκλος ζωής μιας ομάδας νομοτελειακά δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τρία ή τέσσερα χρόνια, στη συνέχεια πρέπει να αλλάζουν είτε οι παίκτες είτε ο προπονητής.

Όταν ανέλαβε την Μπαρτσελονα ακολούθησε φυσιολογικά τον πρώτο δρόμο, σήμερα προτίμησε τον δεύτερο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του πήρε αποφάσεις σε χώρους και χρόνους που ξάφνιασαν πολλούς. Μάλλον μπορούμε από τώρα να ποντάρουμε πως και η επόμενη κίνησή του θα είναι απρόβλεπτη, ασυνήθιστη, αντισυμβατική κι ενδεχομένως μακριά από το ποδόσφαιρο.

Στο «αντίο» του τόνισε πως θέλει να ξαναβρεί όρεξη και ενέργεια πριν κάνει το επόμενο βήμα. Υπάρχει άνθρωπος εκεί έξω που να μην το περιμένει με αγωνία;