Διαιτητή, διαιτητή, θα σου φάμε το αυτί!

Παρατηρούσα τη φάτσα του Πολατιάν σε μια από τις απόπειρες διακοπής του παιχνιδιού. Ειλικρινά, μου προξενούσε θλίψη. Διάβαζα στα χείλη του τη φράση που συλλάβιζε θυμωμένος: «Τώρα θα σας δείξω. Φεύγω, φεύγω». Απειλή ή προειδοποίηση; Ποτέ μου δεν κατάλαβα. Θυμίζοντας κακομαθημένο παιδί που αντιδρά με πείσμα, επειδή οι φίλοι του δεν το παίζουν, ο Πολατιάν πηγαινοερχόταν μέσα στον αγωνιστικό χώρο με συχνότητα ηλεκτροδίου. Αν έδειχνε την ανάλογη κινητικότητα και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, φάση δεν θα του ξέφευγε. «Μια ζωή τα ίδια», σκέφτηκα. Από μικρό παιδί θυμάμαι τους διαιτητές σε διωγμό. Οι φίλαθλοι να τους βρίζουν εν χορώ, οι ποδοσφαιριστές να τους περικυκλώνουν και να τους πηγαίνουν καροτσάκι στις γωνίες του γηπέδου -παλαιότερα έπεφταν και κάτι ψιλές, έτρωγαν και κανένα αυτί, όπως του διαιτητή Ράμμου στο γήπεδο του Παναιτωλικού, και αργότερα φτάσαμε στις φυσούνες που ανοίγουν για να τους φυγαδεύσουν. Πάντα όμως η ίδια εικόνα. Το ίδιο «απότομα ατελείωτο ρεφρέν», που λέει και ο καλλιτέχνης. Αυτοί να τρέπονται σε άτακτη φυγή κάτω από βροχή ιπτάμενων αντικειμένων, ικανών να απασχολήσουν έρευνες επιστημόνων της NASA για τα επόμενα 50 χρόνια, και δίπλα τους στρατιές αστυνομικών από τη μια να κοιτάνε πώς θα τους προστατέψουν και από την άλλη να κρατάνε με το ένα τους χέρι το πηλήκιο μην τους φύγει εν ώρα υπηρεσίας. Κωμικές σκηνές παλαιοελληνικής, αλλά και νεοελληνικής ποδοσφαιρικής πραγματικότητας.

Δεν έχουν αλλάξει πολύ τα πράγματα στις μέρες μας. Εχουν εκσυγχρονιστεί, αλλά δεν έχουν αλλάξει. Αν όντως, όπως ισχυρίζονται οι ίδιοι, αποτελούν εξιλαστήρια θύματα ενός σκοτεινού κυκλώματος, τόσα χρόνια, δεν έχουν βαρεθεί να παίζουν αυτόν τον ρόλο; Οι ίδιοι δεν τον έχουν σιχαθεί; Δεν είναι ρητορική η απορία μου, είναι πραγματική. Είναι αδύνατον να μην μπορούν να ξεφύγουν από την παγίδα που τους έχουν στήσει. Εκτός αν δεν θέλουν, οπότε η κουβέντα αλλάζει. Ακόμη όμως και οι ισχυρισμοί των διαιτητών μοιάζουν παιδαριώδεις. «Και στο εξωτερικό γίνονται λάθη, αλλά ο κόσμος δεν τα βάζει με τους ρέφερι», αναφέρουν κάθε τόσο. Παντού γίνονται λάθη, αλλά όχι με την ίδια συχνότητα που γίνονται στα καθ’ ημάς. Μετά ανάμεσα στο λάθος και στο «έγκλημα» υπάρχει σημαντική διαφορά. Η συστηματική επανάληψη των ίδιων χοντροκομμένων λαθών, προς όφελος συγκεκριμένων ομάδων, είναι που έχει κλονίσει την αξιοπιστία στο πρόσωπό τους σε βαθμό δύσκολα αναστρέψιμο.

Επειτα στην Ιταλία, που είχαμε ανάλογα περιστατικά σκανδαλώδους εύνοιας ομάδων, αποκαλύφθηκαν οι υπόγειες διαδρομές, αν όχι με πρωτοβουλία των ίδιων, αλλά τουλάχιστον με την αρωγή των διαιτητών, οι οποίοι αρνήθηκαν να υποταχθούν στη συντεχνιακή λογική του κλάδου, σώζοντας τα προσχήματα, αλλά κυρίως την αξιοπρέπειά τους. Κορυφαίες ομάδες τιμωρήθηκαν με υποβιβασμό, διεθνείς διαιτητές βρέθηκαν στο περιθώριο.

Δεν πιστεύω ότι το πρωτάθλημα ή γενικότερα το ποδόσφαιρό μας απαξιώνεται από τις κακές διαιτησίες. Οι ομάδες έτσι κι αλλιώς προοδεύουν. Αγοράζουν ποιοτικούς ποδοσφαιριστές, αποδίδουν καλύτερο ποδόσφαιρο, διακρίνονται στην Ευρώπη όσο μπορούν και περνάει από το χέρι τους, εκσυγχρονίζουν την εσωτερική τους λειτουργία, κινήσεις που αξιώνουν το άθλημα. Μόνο οι διαιτητές παραμένουν στο σύνολό τους στάσιμοι. Αν απαξιώνεται λοιπόν κάτι, είναι ο ίδιος ο θεσμός της διαιτησίας. Αν λοιπόν δεν κοιτάξουν οι ίδιοι να λύσουν τον γόρδιο δεσμό και να ελευθερωθούν, αυτό πολύ λογικά σημαίνει ότι ο θεσμός της διαιτησίας δεν τους αφορά. Δεν τον εκπροσωπούν.

Αλλοι υποχωρούν, άλλοι τρελαίνονται

«Η επιστροφή της απαξιωμένης σήμερα πολιτικής θα μπορούσε να φέρει την ανατροπή μιας τέτοιας προόδου. Να προτάξει ως όραμα την άλλη όχθη. Να την υποστηρίξει να την περιθάλψει, να τη φροντίσει. Να μας κάνει να την επιθυμήσουμε, να τη λαχταρήσουμε. Ομως περί άλλα τυρβάζει η πολιτική. Στον νου της έχει μόνο ένα εξουσιαστικό όραμα. Και αιχμάλωτη καθώς είναι στη σαγήνη του πολιτικού χρήματος το μόνο που οραματίζεται είναι τη διαιώνιση και την αναπαραγωγή της στην εξουσία.

2008. Καλύτερα τα παραμύθια με τις νεράιδες της γης; Καλύτερα μακριά από όλα αυτά; Δεν ξέρω. Αλλοι αποχωρούν. Αλλοι τρελαίνονται. Αλλοι βιαιοπραγούν. Αλλοι γράφουν αστυνομικά μυθιστορήματα ή παραμύθια για μικρά και μεγάλα παιδιά. Αρκετοί είναι εκείνοι που οδηγούνται σε κάθε λογής συμβολικούς ή πραγματικούς θανάτους.

Εκείνο όμως που σήμερα περισσότερο παρά ποτέ άλλοτε λαχταρά ο πολίτης είναι η ουτοπία μιας πολιτικής που ως ικανός ψυχίατρος θα καταφέρει να τον θεραπεύσει από την αρρώστια μιας τέτοιας ζωής».

Η καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Φωτεινή Τσαλίκογλου γράφει στα «ΝΕΑ» για τις «2008 αντοχές μας».

ΑΟΡΑΤΕΣ ΠΑΡΕΕΣ

Σάτυρος Mike , Stereo Νομάς

Τον Stereo Mike, κατά κόσμον Μιχάλη Εξαρχο, τον γνώρισα αν θυμάμαι καλά πριν από δυο–τρία χρόνια στο Λονδίνο. Δεν τα πάω καλά με τον χρόνο, αλλά ούτε και αυτός μαζί μου, οπότε είμαστε πάτσι. Στην πόλη που τα τιμόνια μοστράρουν στα αυτοκίνητα δεξιά, ο Μike σπούδαζε καιρό και τώρα διδάσκει Μουσική Τεχνολογία και Μουσική Παραγωγή. Πειραιωτάκι, από το Μικρολίμανο. Ηρεμη φάτσα, ανήσυχα μάτια. Περπατημένος και σεμνός σαν όλους αυτούς που έχουν μετρήσει το βήμα τους στην αλλοδαπή, ολομόναχοι, χωρίς δεκανίκια, μακριά από ματαιοδοξίες και χίμαιρες. Πίναμε μπίρες και συζητούσαμε για μουσική. Μου ξεκαθάρισε από την πρώτη στιγμή ότι το δικό του hip-hop δεν έχει καμία σχέση με το λουσάτο και μοδάτο ντεμέκ hip-hop που κυκλοφορεί στην Ελλάδα. Τη low-bup σκηνή από το Πέραμα την εξαιρούσε. Οταν αποχαιρετιστήκαμε μου έδωσε να ακούσω την τελευταία του απόπειρα. Είχε τίτλο «Σάτυροι Νομάδες». Ξεχώρισα το κομμάτι «Ο άλλος Μπάμπης». «Μια ιστορία θα σας πω για τον Μπάμπη/ τον Μπάμπη που δεν ήτανε φλου/ ήταν παιδί του Πασαλιμανιού…». Πρέπει να ήμουν ο πρώτος που έπαιξα Stereo Mike στο ραδιόφωνο και δεν το έκανα από υποχρέωση στο πρόσωπό του, αλλά γιατί πραγματικά είχε κάτι να μου πει. Τώρα επιστρέφει με μια καινούργια δουλειά, το «Xli3h». O τίτλος στα greeklish διαβάζεται «Εξέλιξη». Το κομμάτι που θα ξεχωρίσει είναι η χιπ-χοπ εκτέλεση-διασκευή του «Φεύγω» που τραγούδησε με επιτυχία η Χαρούλα Αλεξίου, σε σύνθεση Αντώνη Βαρδή. Αυτή είναι η «εμπορική πλευρά». «Κάποτε έχτιζα ένα όνειρο τη μέρα/ τώρα η στράτα μου δεν πάει παραπέρα/φεύγω/τώρα φεύγω».

Ο Mike όμως βρήκε τρόπο να την «προβοκάρει»: «Κάθε στιγμή με σκέτο μέλλον ζωγραφίζω, με θαρραλέες πινελιές λευκό το ζωγραφίζω, μαύρες αιρέσεις μες στον χρόνο αφορίζω, στο δόγμα του καιρού ενάντια θα αποφασίζω/ Εγώ για μένα καταργώ τα φρένα, φεύγω για τα ξένα, με δυο λούπες, ένα σάπερ, μια βαλίτσα και την πένα, χωρίς εσένα, χωρίς κανένα, μόνο σκοπό να μην έχω δεδομένα και σύνορα, αναμνήσεις Ερινύες, ένας σάτυρος νομάς που τον στοιχειώνουν νύχτες κρύες/ Είναι το τίμημα και πάντα θα παλεύω, θα οδεύω προς το φως, ελεύθερος θα ταξιδεύω, τώρα φεύγω».