Ρικάρντο Θαμόρα: Ένας πρωτοπόρος της εποχής του

Ο Ρικάρντο Θαμόρα Μαρτίνες, υπήρξε ένας από τους πρώτους αναμορφωτές της θέσης του τερματοφύλακα στις αρχές του 20ού αιώνα, λάτρης της «καλής ζωής», θύμα των fake news καθώς και αντικείμενο πολιτικής αντιπαλότητας και προπαγάνδας.

Γεννηθείς στην Βαρκελώνη, στις 14 Φεβρουαρίου 1901 ήταν γόνος εύπορης οικογένειας καθότι και οι 2 γονείς του ήταν γιατροί. Και αυτόν τον επαγγελματικό προσανατολισμό έμελλε να ακολουθήσει και ο ίδιος ενώ παράλληλα αγωνιζόταν από τα 13 έως τα 16 του χρόνια στην τοπική Ουνιβερσιτάρι και εν συνεχεία στην Καταλανική Εσπανιόλ από 1916 μέχρι το 1919. Η στροφή 180 μοιρών στην ζωή του, ήρθε με τον πρόταση συνεργασίας από την Μπαρτσελόνα. Η πρόταση αυτή τον οδήγησε στο να αψηφήσει την επιθυμία των γονέων του και να αθετήσει την υπόσχεση που τους είχε δώσει για μια καριέρα στην ιατρική. Το επαγγελματικό του μέλλον του πλέον δεν θα σχετιζόταν με επεμβάσεις και ιατρικά κέντρα αλλά με αποκρούσεις και γήπεδα.



Στους «Μπλαουγκράνα» ο Θαμόρα κατέκτησε τους πρώτους του τίτλους αφού υπό τις οδηγίες του Άγγλου Τζακ Γκρίνγουελ κατάφερε να κατακτήσει σε μόλις 3 χρόνια (1919-1922), 3 πρωταθλήματα Καταλονίας και 2 Κόπα Ντελ Ρέι. Λίγο όμως η σύνδεση με την ομάδα που τον ανέδειξε και λίγο η δελεαστική πρόταση επιστροφής που δέχθηκε, ήταν αρκετές για να τον πείσουν να γυρίσει πίσω στην Εσπανιόλ. Το δεύτερο πέρασμά του διήρκεσε 8 χρόνια (1922-1930), όπου μεταξύ άλλων κατέκτησε και το πρώτο Κόπα Ντελ Ρέι στην ιστορία των «Periquitos». Εκείνη η ομάδα, προπονούμενη από τον παλιό του γνώριμο Τζακ Γκρίνγουελ, με την εξαιρετική πορεία της στο κύπελλο (απέκλεισε Ατλέτικο Μαδρίτης στα προημιτελικά, Μπαρτσελόνα στα ημιτελικά και νίκησε την Ρεάλ Μαδρίτης στον τελικό) βοήθησε τα μέγιστα στην μεταγραφή του στους «Μερένχες» το 1930.

Στην ομάδα της πρωτεύουσας, ο «El Divino» (Ο θεϊκός), αγωνίστηκε για 6 χρόνια (1930-1936) κατακτώντας την πρώτη La Liga στην ιστορία της Ρεάλ (1931-1932) την δεύτερη την αμέσως επόμενη χρονιά καθώς και 2 κύπελλα Ισπανίας (1934,1936), συμβάλλοντας και ο ίδιος καθοριστικά στις επιτυχίες της ομάδας του.

Ο Θαμόρα εκτός από το ποδοσφαιρικό του ταλέντο χαρακτηριζόταν και από τα αθλητικά του προσόντα. Με ύψος 1.94μ, τεράστιο άνοιγμα χεριών και φοβερό άλμα έμοιαζε ιδανικός για το πόστο του τερματοφύλακα. Φυσικά το στοιχείο που τον έκανε μοναδικό και ευθυνόταν ουσιαστικά για τον «επαναπροσδιορισμό» της μέχρι τότε αντίληψης για την θέση του τερματοφύλακα δεν ήταν άλλο από το ταλέντο του. Ο Καταλανός ποδοσφαιριστής, καινοτομούσε αγωνιστικά καθώς έβγαινε αρκετά έξω από την εστία του, ανακόπτοντας γρηγορότερα τις αντίπαλες επιθέσεις βοηθώντας παράλληλα και στην ταχύτερη ανάπτυξη της δικής του ομάδας. Χαρακτηριζόταν δε από τα εξαιρετικά αντανακλαστικά του, από την -πολλές φορές απερίσκεπτη- συνήθειά του να πέφτει συνεχώς στα πόδια των αντιπάλων για να αποσοβήσει τον κίνδυνο και από τον γενικότερα ανορθόδοξο τρόπο παιχνιδιού του. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που η χαρακτηριστική του κίνηση να διώχνει την μπάλα με τον αγκώνα λατρεύτηκε και πήρε την δική της ονομασία, «La Zamorana».



Όσο μεγάλη προσωπικότητα ήταν εντός αγωνιστικού χώρου άλλο τόσο ήταν και εκτός. O Θαμόρα λέγεται ότι ήταν λάτρης του καλού αλκοόλ και των τσιγάρων, τα οποία κάπνιζε μανιωδώς, φτάνοντας τα 3 πακέτα την ημέρα, ποσότητα εξωφρενική, ειδικά για ποδοσφαιριστή, ακόμα και για τες αρχές του 20ού αιώνα. Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1920 στο Βέλγιο, με την επιστροφή του στην Ισπανία, συνελήφθη, φυλακίστηκε και του επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο καθώς προσπάθησε να περάσει παράνομα στην χώρα πούρα Αβάνας !

Ο «El Divino» αποτέλεσε ίσως την πρώτη προσωπικότητα του Ισπανικού ποδοσφαίρου που διεύρυνε τα στενά τότε επαγγελματικά όρια αποκτώντας ακόμα περισσότερη φήμη μέσω των διαφημίσεων προϊόντων που έκανε αλλά και των ταινιών στις οποίες πρωταγωνίστησε ! Συγκεκριμένα σε ηλικία μόλις 25 ετών έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο στον στην βουβή κωμωδία «Pro fin se casa Zamora» ενώ μετά την απόσυρσή του από του αγωνιστικούς χώρους έπαιξε στο «Campeones of 1943» Καθοριστικό ρόλο στην έξω-αγωνιστική του επιτυχία έπαιξε πέραν της απόδοσης του κάτω από τα δοκάρια, το παρουσιαστικό του και το πόσο προσεγμένος ήταν. Ακόμα και εντός αγωνιστικού χώρου, φορούσε πάντοτε καπέλο-τραγιάσκα για προστασία από τον ήλιο και χοντρό πόλο μπλουζάκι για προστασία από τα χτυπήματα των αντιπάλων.



Την χρονική περίοδο στην οποία μεσουρανούσε ο Καταλανός τερματοφύλακας, τόσο η Ισπανία όσο και Ευρώπη μαστίζονταν από πολιτικές αναταραχές. Το 1934, το φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας του Μπενίτο Μουσολίνι διοργάνωνε το 2ο Μουντιάλ της ΦΙΦΑ. Όπως ήταν φυσικό ο Ιταλός δικτάτορας χρειαζόταν την κατάκτηση του τροπαίου από την Εθνική ομάδα της χώρας του, τόσο για να τονώσει το ηθικό του κόσμου όσο και για να κάνει επίδειξη δύναμης και ανωτερότητας. Οι «Ατζούρι» λοιπόν, συνάντησαν στα προημιτελικά την Ισπανία του Θαμόρα, ο οποίος με τις σωτήριες επεμβάσεις του κατάφερε να κρατήσει το σκορ στο 1-1 με την λήξη του πρώτου ημιχρόνου. Τα γεγονότα του 2ου ημιχρόνου όμως έκαναν πασιφανές το γεγονός ότι υπήρξε σαφής εντολή «εξουδετέρωσης» του Καταλανού αφού έγινε δέκτης πολλών κτυπημάτων από τους Ιταλούς ποδοσφαιριστές, τα οποία έμειναν ατιμώρητα από τον Βέλγο διαιτητή Λουί Μπαέρτ και είχαν ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του Θαμόρα από τον αγωνιστικό χώρο με 2 σπασμένα πλευρά. Εκείνο το ματς έληξε 1-1 και χρειάστηκε 2ος αγώνας για να κριθεί η πρόκριση, αγώνας στο οποίο ο Θαμόρα ήταν απών λόγω τραυματισμού και η Ιταλία νίκησε με 1-0, ενώ στην συνέχεια κατέκτησε και το τρόπαιο επικρατώντας στον τελικό της Τσεχοσλοβακίας με 2-1.

Ο χαρισματικός τερματοφύλακας, αν και από το 1920 έως και το 1930 αγωνίστηκε αρκετές φορές με την Εθνική ομάδα της Καταλονίας κατηγορείτο από μερίδα του κόσμου ότι δεν ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Καταλανικού Εθνικισμού (ιδεολογικός προσανατολισμός που θέλει τους Καταλανούς ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο έθνος). Υποστηρικτικό στοιχείο της θεωρίας αυτής είναι και η βράβευσή του με το μετάλλιο του Τάγματος της Δημοκρατίας από τον από τον τότε πρόεδρο της προ-εμφυλιακής 2ης Δημοκρατίας της Ισπανίας, Νικέτο-Αλκάλα Ζαμόρα.



Κατά τα πρώτα στάδια του Ισπανικού εμφυλίου (1936-1939) μεταξύ των Δημοκρατικών και των Εθνικιστών του Φρανσίσκο Φράνκο, ο Θαμόρα έπεσε θύμα των fake news της εποχής, γεγονός που λίγο έλειψε να του στοιχήσει την ζωή. Ένα δημοσίευμα της εφημερίδας ABC υποστήριζε ότι ο τερματοφύλακας συνελήφθη και εκτελέστηκε από την παράταξη των Δημοκρατικών. Οι Εθνικιστές έσπευσαν να επωφεληθούν από την είδηση αυτή προπαγανδίζοντας και χρησιμοποιώντας τον υποτιθέμενο θάνατό του για να πλήξουν την εικόνα των αντιπάλων τους. Ο Θαμόρα φυσικά ο οποίος ήταν ζωντανός, συνελήφθη από τους Δημοκρατικούς χωρίς ουσιαστικά να φταίει και κρατήθηκε στις φυλακές του Μοντέλο. Κατάφερε εν τέλει να σωθεί χάριν στις προσπάθειες του διοικητή των φυλακών Μελχόρ Ροντρίγκεζ Γαρσία, της πρεσβείας της Αργεντινής η οποία παρενέβη και εγγυήθηκε υπέρ του καθώς και από το…ποδόσφαιρο, αφού ο ίδιος ο ποδοσφαιριστής διατηρούσε καλές σχέσεις με τους φύλακες παίζοντας συχνά μαζί τους.



Ρικάρντο Θαμόρα Μαρτίνες λοιπόν ή αλλιώς «El Divino», ένας ξεχασμένος θρύλος του Ισπανικού και όχι μόνο ποδοσφαίρου που αποτέλεσε πρωτοπόρος τόσο του αθλήματος αυτού καθ’ αυτού όσο και αυτών που σήμερα εμείς θεωρούμε δεδομένα για έναν ποδοσφαιριστή.

Λοΐζος Μωυσέως