Τι είναι η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα;

Η ΑΣ εμφανίζεται στο 1% περίπου του γενικού πληθυσμού και συνήθως προσβάλλει νεαρούς άνδρες και γυναίκες ηλικίας 25 ετών ή άνω, ενώ οι πάσχοντες άνδρες είναι δύο έως τρεις φορές περισσότεροι από τις γυναίκες.

Η ΑΣ ανήκει σε μια ομάδα μακροχρόνιων φλεγμονωδών νόσων που ονομάζονται σπονδυλοαρθροπάθειες, στις οποίες ανήκει και η ψωριασική αρθρίτιδα (ΨΑ). Οι αιτίες της ΑΣ δεν είναι ξεκάθαρα κατανοητές, αλλά φαίνεται ότι εμπλέκονται γενετικοί παράγοντες. Το γονίδιο HLA-B27 σχετίζεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ΑΣ και τα μέλη των οικογενειών όσων πάσχουν από ΑΣ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.

Η ΑΣ προκαλεί υψηλά επίπεδα αναπηρίας

Η ΑΣ έχει συνήθως σοβαρή επίπτωση στην κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης, κάτι που επηρεάζει τη σωματική λειτουργία ενός ατόμου και έχει αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του. Έως και το 70% των ασθενών που αναπτύσσουν σοβαρή ΑΣ θα υποστούν σύντηξη της σπονδυλικής στήλης (όπου τα οστά μεγαλώνουν μαζί) σε διάστημα 10 έως 15 ετών, κάτι που μειώνει σημαντικά την κινητικότητα. Η χρόνια κόπωση και η αϋπνία είναι επίσης χαρακτηριστικά της ΑΣ.

Τα υψηλά επίπεδα αναπηρίας επηρεάζουν την ικανότητα προς εργασία των ασθενών και οι πάσχοντες από ΑΣ έχουν 78% περισσότερες πιθανότητες να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, περιορίζοντας τις εργασιακές τους επιλογές. Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της σωματικής επίπτωσης της ΑΣ και του άγχους και της κατάθλιψης.

Η ΑΣ σχετίζεται επίσης με επιπλοκές όπως:

• Οστεοπόρωση, η οποία εμφανίζεται σε έως και τους μισούς πάσχοντες από ΑΣ, ειδικά σε αυτούς με σύντηξη της σπονδυλικής στήλης, και αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος της σπονδυλικής στήλης
• Φλεγμονή του ματιού, που ονομάζεται ραγοειδίτιδα: εμφανίζεται στο 40% περίπου των πασχόντων από σπονδυλαρθρίτιδα και τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν ερυθρότητα και πόνο
• Φλεγμονή της αορτικής βαλβίδας, η οποία μπορεί να εμφανιστεί με την πάροδο του χρόνου
• Ψωρίαση, μια συνήθης, μη μεταδοτική, φλεγμονώδης δερματική πάθηση που χαρακτηρίζεται από φολιδωτό δέρμα.
• Φλεγμονή του εντέρου, η οποία μπορεί να είναι τόσο σοβαρή που να απαιτεί θεραπεία

Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος στην ΑΣ

Η ιντερλευκίνη-17A (IL-17A) είναι μία από τις πολλές πρωτεΐνες στον οργανισμό που ονομάζονται κυτταροκίνες, οι οποίες βοηθούν στην προστασία του οργανισμού από λοιμώξεις. Οι κυτταροκίνες συνήθως λειτουργούν σηματοδοτώντας στα κύτταρα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις ότι πρέπει να εκκινήσουν μια ανοσοαπόκριση μόλις εντοπιστούν ξένοι εισβολείς, όπως βακτήρια ή άλλα παθογόνα μικρόβια. Στις φλεγμονώδεις νόσους, έχει αποδειχθεί ότι η IL-17A διαδραματίζει βασικό ρόλο στην εξέλιξη της νόσου.

Υψηλότερες συγκεντρώσεις IL-17A έχουν εντοπιστεί στις περιοχές που περιβάλλουν τα οστά και τις αρθρώσεις στα άτομα που πάσχουν από ΑΣ, και πιο ειδικά στο αρθρικό υγρό και τον υμένα των αρθρώσεων.

• Η ΙL-17A λειτουργεί ως σήμα στα κύτταρα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις, πυροδοτώντας μια ανοσοαπόκριση που καταλήγει σε οστική διάβρωση και σχηματισμό νέου οστού για την αντικατάσταση του χαμένου ελαστικού ιστού στις περιοχές που περιβάλλουν τα οστά και τις αρθρώσεις.
• Τα κύτταρα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις απελευθερώνουν IL-17A, προκαλώντας φλεγμονή και σχηματισμό νέου οστού.

Θεραπευτικοί στόχοι στην ΑΣ: πρόληψη της αναπηρίας

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της ΑΣ συνδέονται με τη δομική βλάβη και την απώλεια σωματικής λειτουργίας που προκαλούνται από την πάθηση, οι οποίες είναι μόνιμες. Ως εκ τούτου, οι στόχοι της διαχείρισης είναι η μεγιστοποίηση της μακροπρόθεσμης σχετικής με την υγεία ποιότητας ζωής, με τη μείωση των επιπέδων πόνου των ασθενών, τη βελτίωση της σωματικής λειτουργίας που σχετίζεται με τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και την εργασιακή απόδοση, τη μείωση της αναπηρίας και την πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης.

Ανεκπλήρωτες θεραπευτικές ανάγκες στην ΑΣ

Οι ασθενείς με ΑΣ έχουν στη διάθεσή τους πολύ λίγες θεραπευτικές επιλογές. Για τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), οι αντι-TNF παράγοντες (παράγοντας νέκρωσης όγκων) ήταν οι τρέχουσες θεραπείες εκλογής, αλλά δεν είναι αποτελεσματικοί για όλους τους ασθενείς.

Περίπου 20-40% των ασθενών δεν καταφέρνουν να επιτύχουν επαρκή κλινική βελτίωση με την αντι-TNF θεραπεία.

Πρόσφατες, καινοτόμες θεραπείες που στοχεύουν συγκεκριμένα τις κυτταροκίνες που πυροδοτούν τη φλεγμονή, όπως η IL-17A, διακόπτοντας τον κύκλο της φλεγμονής στην ΑΣ, έχουν αναπτυχθεί για την κάλυψη αυτής της ανεκπλήρωτης ανάγκης. Οι θεραπείες αυτές έχουν παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση και τη διαχείριση της ΑΣ.