Όταν το ποδόσφαιρο σταμάτησε για μια νύχτα τον πόλεμο!

Η καρδιά της μάνας χτυπά ξέφρενα, άρρυθμα, ακανόνιστα και το χώμα, το οποίο θα υποδεχθεί τόσο απροσδόκητα έναν νεαρό πάνω στον ανθό της νιότης του, είναι νωπό από τα δάκρυα.

Σε μια τέτοια θάλασσα αίματος «πνίγηκαν» τα όνειρα εκείνου και χιλιάδων άλλων αθώων ψυχών.

«Έσβησαν» στο βωμό ενός διεστραμμένου καπρίτσιου που αιματοκύλησε την οικουμένη. Του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Λίγα μέτρα πιο πέρα από τα χαλάσματα υπάρχει ένα καταπράσινο λουλούδι πάνω στα αποκαΐδια. Συμβολίζει την αναγέννηση και την ανάσταση.

Πράγματι, μέσα στον πένθος και τη φρίκη υπήρχε μια αχτίδα φωτός. Ήταν στρογγυλή και -τι ειρωνικό- ασπρόμαυρη…

Γράφει ο Παναγιώτης Ιωάννου

Το ημερολόγιο έδειχνε Παραμονή Χριστουγέννων 1914. Ο μανδύας του ανείπωτου τρόμου έχει σκεπάσει ολόκληρη την υφήλιο εδώ και τέσσερις μήνες. Οι εκτιμήσεις σκοτεινιάζουν κάθε μέρα και περισσότερο.

Τι και αν οι εχθροπραξίες μεταξύ των Συμμάχων της Αντάντ και των Κεντρικών Δυνάμεων μαίνονται; Ουδείς μπορεί να μείνει ασυγκίνητος μπροστά σε ένα τέτοιο ορόσημο της θρησκευτικής λατρείας.

Ουδείς έχει τη δυνατότητα να αδιαφορήσει για το πνεύμα ομόνοιας που πλημμυρίζει τους ανθρώπους τούτο τον καιρό.

Ούτε καν οι οπλισμένοι σαν αστακοί με το δάχτυλο στη σκανδάλη στρατιώτες…

Ορισμένοι Γερμανοί στα χαρακώματα και ειδικότερα κοντά στη βελγική πόλη Ιπρ, στο σημείο που είχαν στρατοπεδεύσει αποφάσισαν να διακοσμήσουν γιορτινά το χώρο τους.

Έτσι, τοποθέτησαν μικρά κεράκια πάνω στα δέντρα και ξεκίνησαν να τραγουδούν τα κάλαντα. Σύντομα, κάποιοι Βρετανοί από την απέναντι μεριά κρυμμένοι στο φρούριό τους άρχισαν και εκείνοι να σιγοτραγουδούν στη δική τους γλώσσα.

Αρχικά, άπαντες παρέμειναν διστακτικοί υπό το πρίσμα ότι μια παρορμητική κίνηση θα ήταν μοιραία, ωστόσο γοργά ο φόβος εξαλείφτηκε. Μάλιστα, λίγο αργότερα υπήρξαν εκατέρωθεν ανταλλαγές ευχών και δώρων στη λεγόμενη «νεκρή ζώνη». Σοκολάτες, τσιγάρα και ουίσκι άλλαζαν χέρια.

«Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν λίγο προσπαθούσα να σκοτώσω»

Εικάζεται ότι την πρωτοβουλία έλαβε ένας Γερμανός οπλίτης, ονόματι Μέκελ, που εκτός από γερμανικά μιλούσε και αγγλικά.

«Ο στρατιώτης Μέκελ, ο οποίος είχε ζήσει πολλά χρόνια στην Αγγλία, φώναξε στους Βρετανούς μιλώντας τους στα αγγλικά, και άναψε την πρώτη σπίθα για μια ζωηρή συζήτηση.

Τελικά, οι στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα, έσφιξαν τα χέρια στη ‘’νεκρή ζώνη’’ και αλληλοευχήθηκαν χαρούμενα Χριστούγεννα, μιλώντας ο καθένας στη γλώσσα του. Συμφωνήθηκε ότι την επόμενη ημέρα, ανήμερα της σημαντικότερης γιορτής των Καθολικών, κανείς δεν θα πυροβολούσε.

Στο χαράκωμά μας βάλαμε ακόμη περισσότερα κεριά, αλλά και χριστουγεννιάτικα δέντρα. Οι Βρετανοί εξέφρασαν τη χαρά τους για τη φωταψία με σφυρίγματα και χειροκροτήματα. Πέρασα όλη τη νύχτα ξύπνιος, όπως και οι περισσότεροι. Αν και κάπως κρύα, η νύχτα αυτή ήταν υπέροχη», αναφέρει στο ημερολόγιό του ο Κουρτ Τσέμις, γερμανός υπολοχαγός τότε, που επέζησε του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και έχασε τη ζωή του στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αιχμάλωτος των συμμάχων.

«Αγκάλιαζα ανθρώπους που πριν από λίγη ώρα προσπαθούσα να σκοτώσω», επισήμανε ένας Άγγλος στρατιώτης χρόνια μετά.

«Σκέφτηκα πως αυτό είναι κάτι το εκπληκτικό. Δύο χώρες να ψέλνουν από κοινού τα κάλαντα εν μέσω πολέμου», ανακάλεσε από τη μνήμη του ένας άλλος Βρετανός στρατιώτης, ο Γκράχαμ Γουίλιαμς.



Η νίκη της ζωής

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μαρτυρία ενός Βέλγου: «Η ομίχλη είχε σχεδόν διαλυθεί, όταν άκουσα μια φωνή να λέει ότι Βρετανοί και Γερμανοί είχαν βγει από τα χαρακώματα και αντάλλασσαν δώρα.

Σύντομα εμφανίστηκε ένας Σκωτσέζος στρατιώτης κρατώντας μια μπάλα ποδοσφαίρου, που φαινόταν καινούργια, αλλά έμοιαζε τελείως παράταιρη με το σκηνικό της μάχης», υπογραμμίζει:

«Μέσα σε λίγα λεπτά ο αγώνας είχε αρχίσει. Το να παίζεις πάνω στον πάγο δεν ήταν καθόλου εύκολο, παρ’ όλα αυτά προσπαθήσαμε να μείνουμε πιστοί στους κανονισμούς», εξομολογείται.

Σημειωτέον, ότι τα υποτυπώδη γκολπόστ φτιάχτηκαν από ξύλα, χλαίνες και κράνη. Παράλληλα, δεν υπήρχε διαιτητής στην αναμέτρηση. Το παιχνίδι διήρκησε μιάμιση ώρα και οι Γερμανοί αναδείχθηκαν τυπικά θριαμβευτές με σκορ 3-2.

Εντούτοις, ηττημένος ήταν μονάχα ο θάνατος. Δυστυχώς, το ματς έληξε άδοξα τη στιγμή, που η αυτοσχέδια μπάλα από άχυρο, προσέκρουσε σε ένα συρματόπλεγμα.

H κατάπαυση πυρός, η οποία ίσχυσε στο βελγικό μέτωπο μόνο για το βράδυ της Παραμονής των Χριστουγέννων, επεκτάθηκε και κράτησε σε άλλες περιοχές έως την Πρωτοχρονιά! Επιπρόσθετα, επέτρεψε στις χειμαζόμενες παρατάξεις να ενταφιάσουν τους νεκρούς τους.

Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου, καθώς μεταδόθηκε αστραπιαία μέσω των εφημερίδων της εποχής. Όπως είναι φυσικό, οι εκάστοτε επικεφαλής του στρατού κάθε άλλο παρά με θέρμη υποδέχθηκαν τους παραβάτες.

Ο Αδόλφος Χίτλερ θρυλείται ότι διερωτήθηκε οργισμένος: «Δεν έχετε ίχνος γερμανικής τιμής πάνω σας;», απευθυνόμενος στους ομοεθνείς αποστάτες.

Έκτοτε, δόθηκε η εντολή κάθε τέτοια μέρα να διενεργούνται συνεχείς βομβαρδισμοί, ενώ οι στρατιώτες στο εξής ουδέποτε έμεναν σταθεροί σε συγκεκριμένο τόπο, ώστε να μην έρχονται κοντά με τους αντιπάλους.

Από το 1999, δεσπόζει ένας ξύλινος σταυρός στο σημείο, στο οποίο εκκίνησε η ιδιότυπη εκεχειρία.



Το συμβάν, τουλάχιστον από γερμανικής πλευράς, επιβεβαιώθηκε το 2006. Καταλυτική συμβολή διαδραμάτισε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Bertelsmann».

Παράλληλα, βάσει ευρημάτων από την ίδια πηγή, τα οποία αλίευσε ο συγγραφέας και ιστορικός Μίκαελ Γιουργκς, αποκαλύπτονται αδημοσίευτες επιστολές και ημερολόγια Γερμανών που είχαν βρεθεί τότε στα χαρακώματα.

Η απίστευτη ιστορία μεταφέρθηκε στις κινηματογραφικές οθόνες το 2005 με τίτλο «Καλά Χριστούγεννα» (Joyeux Noel).

Στο εξαιρετικό βιβλίο «1984» ο συγγραφέας Τζορτζ Όργουελ ισχυρίζεται ότι «το ποδόσφαιρο είναι πόλεμος χωρίς πυροβολισμούς».

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια φορά, στην οποία τούτο το ρητό αντιστράφηκε πλήρως…