Λεμονής στο sport-fm.gr: «Άλλαξαν όλα στη Βρέμη. Ποτέ δεν είχα νιώσει τέτοια σιγουριά για μια ομάδα»

Τάκης Λεμονής, ένας «στρατιώτης» του Ολυμπιακού. Ως παίκτης αρχικά και μετέπειτα ως προπονητής. Όποτε και αν του ζητήθηκε. Έντεκα τίτλοι με τους Πειραιώτες, πέντε θητείες στα ερυθρόλευκα, πολλές ιστορίες για να διηγηθεί, ακόμα περισσότερες αναμνήσεις.

Οι μεγάλες νίκες στα ντέρμπι και ποιες ξεχωρίζει από την παρουσία του στον «ερυθρόλευκο» πάγκο. Το ιστορικό διπλό στη Βρέμη, το 1-4 επί του Παναθηναϊκού και το ρίσκο που είχε πάρει.

Το «δώρο» του Γκούμα, η πρόταση της Νυρεμβέργης, η δύσκολη απόφαση για το «διαζύγιο» με τον Ριβάλντο. Το δίλημμα «Τζιοβάνι ή Ριβάλντο;», η αμφισβήτηση προς το πρόσωπό του και η ατάκα στον Κόκκαλη «φτιάχνουμε τον καλύτερο Ολυμπιακό που είχες ποτέ».

Ο Τάκης Λεμονής μιλάει για… όλα στο sport-fm.gr και τον Αποστόλη Λιβάνιο σε μια συνέντευξη από καρδιάς, στην οποία εξηγεί γιατί νιώθει ευλογημένος και τονίζει ότι αποτελεί δώρο ζωής για τον ίδιο ο Ολυμπιακός. Πώς νιώθει όταν ακούει το «Τάκη, ψυχάρα, Ολυμπιακάρα».

Πιείτε μια γουλιά καφέ και ξεκινήστε. Ακολουθούν περίπου 7.000 λέξεις…

Βρίσκεστε περίπου 40 χρόνια στον χώρο του ποδοσφαίρου σε επαγγελματικό επίπεδο. Ήταν όνειρό σας από μικρός να γίνετε ποδοσφαιριστής, πώς θυμάστε τα πρώτα βήματά σας ως παίκτης;
«Βασικά, το όνειρο κάθε μικρού παιδιού τότε, από εμάς που παίζαμε ποδόσφαιρο στην πλατεία και στην αλάνα, ήταν αυτό. Ήταν το μοναδικό πράγμα που κάναμε τότε, εκτός από το σχολείο, όλη την ημέρα. Τύχαινε και πήγαινα από πολύ μικρός στο γήπεδο. Οπότε, ο συνδυασμός όλων αυτών των πραγμάτων ήταν τέτοιος που σε έκανε να ονειρεύεσαι. Βέβαια, απαιτούνται πάρα πολλά για να γίνουν πραγματικότητα τα όνειρα και ευτυχώς για εμένα αυτό που αγάπησα και ήταν το χόμπι μου κατόρθωσα να το κάνω επάγγελμα».


Πώς θυμάστε τα παιδικά σας χρόνια;
«Ήταν πολύ απλά. Ήμασταν μια οικογένεια, η οποία δεν μπορώ να πω ότι ήμασταν εύπορη. Ήμασταν φτωχή οικογένεια, ο πατέρας μου ήταν μπογιατζής. Ωστόσο, είχαμε μια πολύ ωραία ζωή. Οι οικογένειες ήταν γενικότερα πολύ διαφορετικές τότε, όχι μόνο η δική μας. Το ίδιο ίσχυε και για τα αδέρφια του πατέρα μου και της μητέρας μου. Συγκεντρωνόμασταν στο σπίτι κάθε Κυριακή συνήθως, τρώγαμε και μετά οι άντρες πήγαιναν όλοι στο γήπεδο».

Είστε Ολυμπιακός από τα γεννοφάσκια σας. Ποιο ήταν το ποδοσφαιρικό σας είδωλο;
«Ο νούμερο ένα αγαπημένος μου παίκτης ήταν ο Γιώργος Δεληκάρης. Ήταν καταπληκτικός ποδοσφαιριστής και είναι κρίμα για τους νεότερους που δεν είχαν την ευκαιρία να τον παρακολουθήσουν από κοντά. Εντάξει, τα αρχεία υπάρχουν, αλλά… Εντάξει όλοι οι παίκτες του Ολυμπιακού για εμένα ήταν τότε ινδάλματα. Έτυχε και πήρα τότε αρκετά αυτόγραφα από παίκτες της δεκαετίας του ’70 και μετά έγινα συμπαίκτης τους. Ήταν πολύ παράξενο συναίσθημα, αλλά είχα παίκτες που λάτρευα και από άλλες ομάδες».

Όπως…
«Τον Γιώργο Κούδα. Ήταν εποχές που είχα μεγαλώσει λίγο και όταν έπαιζε ο ΠΑΟΚ εδώ και δεν έπαιζε ο Ολυμπιακός στο Καραϊσκάκη, πήγαινα να δω τον Κούδα με φίλους μου Ολυμπιακούς. Εντάξει τον Βασίλη Χατζηπαναγή τον πρόλαβα και ως αντίπαλο. Ήταν κι αυτός απίστευτος».

(Ο Τάκης Λεμονής με τον συντάκτη του sport-fm.gr, Αποστόλη Λιβάνιο)

Το τηλεφώνημα που άλλαξε την ιστορία

Φαντάζεστε τον Τάκη Λεμονή στα πράσινα; Όχι του Λεβαδειακού στον οποίο εκτός από προπονητής ήταν και παίκτης, ούτε την φόρμα της Ομόνοιας, όταν ανέλαβε την Κυπριακή ομάδα. Στα πράσινα του αιωνίου αντιπάλου, του Παναθηναϊκού! Το τηλεφώνημα που άλλαξε την ιστορία και το μπέρδεμα με έναν άλλον Λεμονή που δοκίμαζε τότε ο Ολυμπιακός.

Είναι αλήθεια ότι πριν φορέσετε τη φανέλα του Ολυμπιακού είχατε βρεθεί κοντά στον Παναθηναϊκό;
«Πιο κοντά δεν γίνεται νομίζω (σ.σ. γέλια). Πήγα στην πρώτη προπόνηση, με είχαν φωνάξει στη σουίτα του κυρίου Μαντζαβελάκη στο Lycabettus, ενάμιση μήνα πιο πριν μέσω ενός παλιού παίκτη του Αττικού. Ήταν ο Απόστολος Νικολαΐδης, ο Κωνσταντίνος Τριβέλλας, και ο Αντώνης Μαντζαβελάκης. Ήμουνα περίπου 18 χρονών, μπήκα στο δωμάτιο και με ρώτησαν αν θέλω να πάω στον Παναθηναϊκό. Τους είπα ότι θέλω. Είχα παίξει στην Εθνική Νέων όταν ήμουνα στον Αττικό. Είχα πάει να αγοράσω καινούργια παπούτσια, δεν είχαμε χρήματα για να πάω κάπως καλά ντυμένος. Με ρώτησαν “τι ομάδα είσαι;”, το σκέφτηκα και λέω πρέπει να απαντήσω. Τους είπα Ολυμπιακός και έβαλαν τα γέλια. Μου λένε “εμείς το ξέραμε, αλλά θέλαμε να δούμε τι θα μας πεις”».

Και τελικά πώς χάλασε η μεταγραφή;
«Έμεναν κάποια διαδικαστικά πράγματα, επρόκειτο να γίνει η έναρξη της προετοιμασίας με τον Γκόρσκι και εμφανίζομαι στη Λεωφόρο, κάθισα δίπλα στον Δεληκάρη και είχα μείνει με το στόμα ανοιχτό. Μου είπε ότι έχει ακούσει καλά πράγματα για εμένα. Εγώ ούτε να αρθρώσω κουβέντα δεν μπορούσα. Ενδιάμεσα πήρε τηλέφωνο τον πατέρα μου ο συγχωρεμένος Λεωνίδας Θεοδωρακάκης, ο οποίος ήξερε τον πατέρα μου και τον θείο μου, επειδή ήταν ιδρυτές στον Σύνδεσμο του Ολυμπιακού στον Κολωνό και είχαν βάψει δωρεάν τη Λέσχη στο Πασαλιμάνι. Τους είπε: “δεν ντρέπεστε, πάτε το παιδί στον Παναθηναϊκό;”. Του απάντησε ο πατέρας μου, ο οποίος τότε ήταν στο νοσοκομείο: “δεν έχετε ενδιαφερθεί τόσο καιρό”. Ο Ολυμπιακός δοκίμαζε έναν αμυντικό Λεμονή, ο οποίος ήταν από τη Δραπετσώνα και νόμιζαν ότι δοκιμάζουν εμένα. Πήρε ο Θεοδωρακάκης τον Πετρίτση, ο οποίος ήταν προπονητής στην Εθνική Νέων και του είπε ότι είναι αργός αμυντικός ο Λεμονής και καταλάβαμε ότι έγινε μπέρδεμα. Μας είπε “Ελάτε να υπογράψουμε”. Δεν συζητήσαμε ούτε λεφτά, ούτε τίποτα. Φτάσαμε στη Λέσχη στο Πασαλιμάνι, όπου ήταν ο Πέτρος Ξανθόπουλος. Υπέγραψε αυτός και μετά εγώ».


Πώς ήταν η πρώτη προπόνηση με τον Ολυμπιακό, πώς νιώσατε;
«Τότε οι συνθήκες δεν ήταν όπως τώρα. Όταν έμπαινε ένας πιτσιρικάς μέσα δεν ήταν εύκολα τα πράγματα. Το καλό είναι ότι με συμπάθησαν οι παλιοί, δεν είχα προβλήματα. Αν ήσουνα «κ@@@@@@δο», έτρωγες… σφαλιάρα».

Στη συνέχεια, από όταν φορέσατε τη φανέλα του Ολυμπιακού, υπήρξε προσέγγιση από τον Παναθηναϊκό ή από κάποια από τις ανταγωνίστριες στον Ολυμπιακό ομάδες;
«Ναι, τελειώνοντας την οκταετία μου, υπήρξε κρούση από τον Παναθηναϊκό. Ήταν δύσκολο, αλλά επειδή μέναμε πολλά χρόνια στην ομάδα δεν μπορούσαμε να το διανοηθούμε αυτό εύκολα. Είναι και θέμα χαρακτήρα. Υπήρξαν παιδιά, τα οποία πήγαν και να σου πω την αλήθεια δεν τα κάκισα. Πραγματικά κάναμε κάτι πολύ επαγγελματικά, δίχως να είναι τρελές οι αμοιβές. Καλές μεν, αλλά συνειδητοποιείς ότι δεν έχεις και συνέχεια, υπάρχει μια ημερομηνία λήξης. Τότε βάζεις και το οικονομικό στο παιχνίδι. Αν σκεφτείς ότι η ομάδα σου δεν σου προσέφερε αυτά που αξίζεις, εκεί μπορείς να το σκεφτείς. Δεν μπορώ να μπω σε κανενός τη θέση και να πω κάτι εναντίον κάποιου επειδή έφυγε από τον Ολυμπιακό ή επειδή ήρθε στον Ολυμπιακό από άλλη ομάδα. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Εγώ αισθάνομαι ευλογημένος που κατόρθωσα και έκανα το χόμπι μου επάγγελμα και κατόρθωσα να παίξω τα περισσότερα χρόνια της καριέρας μου στην ομάδα που αγαπούσα από μικρός. Είναι ωραία πράγματα αυτά».

«Τα χειρότερα γενέθλια της ζωής μου»

Ποια παιχνίδια έχουν χαραχθεί στη μνήμη σας από την εποχή που ήσασταν παίκτης, για θετικό ή για αρνητικό ρόλο;
«Το 2-0 με τον Άγιαξ το 1983, το οποίο συνδυάστηκε με καλή απόδοσή μου, το 3-1 επί του ΠΑΟΚ στον τελικό του Κυπέλλου. Το 4-0 επί του Παναθηναϊκού ήταν κι αυτό από τα καλά παιχνίδια. Για αρνητικό λόγο το 3-2 από τον Παναθηναϊκό στο Κύπελλο. Προηγηθήκαμε 2-0 και στο 15’ ακυρώνεται πεντακάθαρο γκολ του Τάσου (σ.σ. Μητρόπουλου) για το 3-0. Στο δεύτερο ημίχρονο με το σκορ νομίζω στο 1-2, γίνεται μεγάλη πάσα και προλαβαίνω την μπάλα πριν βγει, την περνάω κάτω από τα πόδια του Καψή, ήταν ο Αναστόπουλος στο πέναλτι για να μπει με την μπάλα στα δίχτυα. Δεν έχει καταγραφεί η φάση, καθώς σταμάτησε για αυτόν τον λόγο. Ήταν το μεγαλύτερο διαιτητικό έγκλημα που έχει γίνει. Δεν υπήρχε. Σε ολόκληρη τη διάρκεια. Αυτό ήταν το χειρότερο. Είχα και τα γενέθλιά μου εκείνη την ημέρα. Η χειρότερη ημέρα που έχω περάσει, δεν είχα κοιμηθεί».

Κάποια άλλη άσχημη βραδιά;
«Ένα παιχνίδι με την Καστοριά τη σεζόν 1978-79, χάσαμε τρία πέναλτι. Το πρώτο εγώ, στέλνοντας την μπάλα στο δοκάρι, στη συνέχεια ο Περσίας και μετά ο Ρόλμπαχ. Ήταν σφυροκόπημα. Παίζαμε με 40.000 κόσμο στο Καραϊσκάκη και μια ώρα μετά ήταν εκεί ο κόσμος. Ήταν για 10-0 το παιχνίδι. Χάσαμε το πρωτάθλημα για αυτό το παιχνίδι. Είχαμε στο τέλος τις ισοπαλίες με Ρόδο και ΟΦΗ, με εκείνα τα περίεργα ματς και χάσαμε το πρωτάθλημα. Ισοβαθμήσαμε με την ΑΕΚ στο τέλος και δεν κατεβήκαμε στο μπαράζ».

«Θα έκανε σπουδαία πράγματα ο Κυράστας»

Συμπαίκτες στον Ολυμπιακό για σχεδόν τρία χρόνια, αλλά πρόλαβαν να «δέσουν» πολύ, έχοντας αρκετά κοινά στοιχεία σε σκέψη, παρότι δεν έπαιζαν στην ίδια θέση. Αργότερα αντίπαλοι σε ντέρμπι «αιωνίων», όπως και στους πάγκους. Ο Τάκης Λεμονής εξέφρασε την εκτίμηση προς τον συγχωρεμένο Γιάννη Κυράστα.
Θα ήθελα να μου πείτε για τον Γιάννη Κυράστα. Είχατε πει σε παλαιότερη συνέντευξή σας ότι σας είχε -με την καλή έννοια- υπό την προστασία του. Ήταν μεγαλύτερος ηλικιακά, αλλά είχατε παράλληλη πορεία και προπονητικά…
«Ο Γιάννης ως ποδοσφαιριστής και κυρίως τα τελευταία του ποδοσφαιρικά χρόνια στον Παναθηναϊκό ήταν σαν προπονητής μέσα στο γήπεδο. Ήταν πολύ έξυπνος και διάβαζε πολύ καλά το παιχνίδι και προπονητικά που έκανα μαζί του στον Πανιώνιο, έδειχνε ότι θα κάνει κάτι καλό. Το έδειχνε και το καταλάβαινες. Ο τρόπος προπόνησης, ο τρόπος επικοινωνίας ήταν πολύ συγκεκριμένος και καλός στο αμυντικό κομμάτι από τακτικής άποψης. Τον βοήθησε και η θέση του, αλλά γενικά είχε το πακέτο για να κάνει κάτι πολύ καλό. Στα πρώτα χρόνια που βρεθήκαμε αντίπαλοι, εντάξει και εγώ ήμουνα νέος και ο Γιάννης. Με λίγο περισσότερη εμπειρία ο Γιάννης. Είχαμε κάποια καλά παιχνίδια. Ήταν κρίμα που “έφυγε”, πιστεύω ότι θα έκανε σπουδαία πράγματα ως προπονητής».


Ήδη πρόλαβε. Το 2002 που έφτασε στους «8» ο Παναθηναϊκός, ο οποίος ήταν ομάδα του, για να μην πούμε και για την ομάδα του 2000. Μπορούσε στη συνέχεια να κάνει παραπάνω…
«Βέβαια, αλλά είχε πολύ δρόμο ακόμα. Για αυτό είχαν αξία τα πρωταθλήματα που πήραμε το 2000, 2001 και 2002. Ήταν παρά πολύ καλή ομάδα».

Οι καλύτεροι προπονητές στην ιστορία του Ολυμπιακού

Είπατε ότι είστε ευλογημένος. Αυτό ισχύει επιπλέον επειδή έχετε ζήσει την εποχή τριών προέδρων οι οποίοι έχουν προσφέρει πολλά στον Ολυμπιακό; Ως παίκτης με Σταύρο Νταϊφά, ως προπονητής (από δύο φορές) με Σωκράτη Κόκκαλη και Βαγγέλη Μαρινάκη.
«Σίγουρα, οι εποχές πραγματικά είναι διαφορετικές. Οι τρεις συγκεκριμένοι πρόεδροι σηματοδότησαν πολύ μεγάλες επιτυχίες του Ολυμπιακού τα τελευταία 40 χρόνια. Ο Ολυμπιακός έχει 47 πρωταθλήματα και στα 27 έχουν συμμετοχή οι συγκεκριμένοι πρόεδροι. Αυτό μιλά από μόνο του».


Και εσείς από την δική σας πλευρά έχετε ζήσει πολλά πρωταθλήματα…
«Εγώ ήμουνα μέσα περίπου στο ένα τέταρτο από τα πρωταθλήματα. Είναι κάτι το οποίο έχει πραγματικά σημαδέψει την καριέρα μου. Δεν ξέρω αν έχει υπάρξει άλλος ως παίκτης και προπονητής που να έχει κατακτήσει 10 πρωταθλήματα με την ίδια ομάδα. Νομίζω ότι δεν υπάρχει».

Είστε μέσα σε μεγάλες νίκες του Ολυμπιακού επί των ανταγωνιστών του. Είτε ως παίκτης ή ως προπονητής…
«Θυμάμαι από μικρό παιδί στην εξέδρα ότι ο πατέρας μου και ο θείος μου γκρίνιαζαν όταν στο 2-0 σταματούσε η ομάδα. Το έλεγα και ως προπονητής ότι έρχεται ο κόσμος, γεμίζει το γήπεδο, δίνοντας σημαντικά λεφτά. Θέλει να τον κάνετε να είναι όρθιος για 90 λεπτά. Δεν σταματούσαμε και το κάναμε για σεβασμό προς τον κόσμο. Όλα αυτά με βοήθησαν για να καθορίσω το στυλ του παιχνιδιού. Δεν μπορεί ένας προπονητής του Ολυμπιακού να έχει την ομάδα του να περιμένει. Δεν μπορεί να είναι αμυνόμενος μέσα στο γήπεδο. Σίγουρα αυτό το “ντοπάρισμα” στο μυαλό των παικτών κάνει καλό. Το πέρασα στην ομάδα αυτό».

Προετοιμάζετε πολύ καλά τις ομάδες σας στο ψυχολογικό κομμάτι. Αυτό συνέβη και στο 4-0 επί του Παναθηναϊκού στο Κύπελλο τη σεζόν 2007-08, πατώντας στο νωπό 1-1 στο «Γ. Καραϊσκάκης» για το πρωτάθλημα, στο οποίο είχε ευκαιρίες ο Παναθηναϊκός.
«Πήγα στα αποδυτήρια νωρίς και κρέμασα τις εφημερίδες με τις δηλώσεις του Γκούμα αμέσως μετά το 1-1. Μου είχαν στείλει τα Δελτία Τύπου και την άλλη μέρα ήταν η καλύτερή μου να βρίσκω τέτοιες ευκαιρίες. Με όλους πας για τη νίκη, αλλά είσαι πιο κοντά στο να την πετύχεις όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, δεν μπορείς να μην το εκμεταλλευτείς. Πάντα προσπαθούσα να βρίσκω πράγματα ώστε να μικρύνω την απόσταση του ενθουσιασμού και της απογοήτευσης. Ποτέ δεν έκανα φασαρία στα αποδυτήρια μετά από ήττα, αλλά γινόταν μετά από μεγάλες νίκες. Το είχα μέσα μου και σαν παίκτης. Μου άρεσε να είμαι φίλος όταν δεν πάνε καλά τα πράγματα».

Σας είχε επηρεάσει κάποιος σε αυτό;
«Με είχε επηρεάσει πολύ και ο Αλκέτας Παναγούλιας σε αυτό. Τον θεωρώ κορυφαίο μάνατζερ. Ήταν κλασικός μάνατζερ όπως είναι στην Αγγλία. Ήταν καταπληκτικός. Είχαμε χάσει 0-1 από τον Άρη και μας κυνηγούσαν στην Πειραιώς οι οπαδοί μας. Την άλλη μέρα στην προπόνηση ήρθε με 10 κούτες γλυκά και μας είπε “τι προπόνηση να κάνουμε τώρα; Ας πούμε κανένα ανέκδοτο να περάσει ευχάριστα η ώρα και κάνουμε προπόνηση αύριο”. Την αμέσως επόμενη ημέρα ήμασταν καμικάζι. Η διαχείριση είναι το παν σε αυτές τις ομάδες. Ο Αλκέτας καθόρισε πολλά πράγματα σε εμένα προπονητικά. Πήρα πολλά πράγματα από όλους. Περίπου 25 προπονητές είχα και προσπαθούσα να παίρνω πράγματα, μου άρεσε αυτό, όπως απέρριπτα βεβαίως. Ο Αλκέτας στη διαχείριση ήταν μακράν ο καλύτερος».

Ποιον προπονητή ξεχωρίζετε από όσους είχατε στον Ολυμπιακό πέραν του Αλκέτα Παναγούλια;
«Πολύ καλός προπονητής ήταν ο Χάιντς Χέερ. Η προπόνησή του ξέφευγε πολύ από τα ελληνικά στάνταρ, ήταν πολύ πιο επαγγελματική και είχε πολλή τακτική. Όταν κληρωθήκαμε με τον Άγιαξ, είχε εστιάσει τις προπονήσεις πάνω στον Άγιαξ, ο οποίος ήταν εκπληκτική ομάδα τότε. Φέραμε αποτέλεσμα, για το οποίο δεν ήμασταν σίγουροι όταν πήγαμε στα αποδυτήρια μετά το φινάλε. Φυσικά ξεχωρίζω και τον Τόζα Βεσελίνοβιτς με τον οποίο είχα πάει στον Ολυμπιακό. Ήταν καθοριστικός και όταν έγινα προπονητής κατάλαβα τι δυναμική είχε. Ο Ολυμπιακός των πέντε πρωταθλημάτων ήταν δημιούργημά του. Έφερε τόσα παιδιά και τα έριξε κατευθείαν στα βαθιά. Εγώ την πρώτη σεζόν, όντας 18 ετών, έπαιξα σε 20 αγώνες βασικός και έμεναν κάποιες φορές στον πάγκο Κρητικόπουλος, Γαλάκος, Αντωνιάδης, Λοσάντα, οι οποίοι ήταν τεράστιοι παίκτες. Αυτός εφάρμοσε το πρέσινγκ στην αντίπαλη περιοχή το 1978, πιέζαμε όλοι μαζί».

Ποιοι είναι οι κορυφαίοι προπονητές στην ιστορία του Ολυμπιακού;
«Θα πάμε πάρα πολύ πίσω. Έχω εικόνα. Από μικρός ήμουνα μόνιμα στο Καραϊσκάκη. Ο Μπούκοβι ήταν θρύλος. Πολύ καθοριστικός και του οποίου μου άρεσε το στυλ ήταν ο Λάκης Πετρόπουλος. Ο Τόζα (σ.σ. Βεσελίνοβιτς) μετά, ο Χέερ μου άρεσε, αλλά παρέμεινε λίγο στην ομάδα. Μετά πολύ καθοριστικός ήταν ο Ντούσαν Μπάγεβιτς. Εντάξει, ο κόσμος λέει πολλά, αλλά το να παίρνεις πρωτάθλημα μετά από εννέα χρόνια πρωτάθλημα, δεν μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο δύσκολο είναι. Το κυριότερο ήταν ότι έβλεπες ωραίο ποδόσφαιρο».


Από την πρόσφατη εποχή;
«Από την πιο πρόσφατη εποχή μου άρεσε ο Ερνέστο Βαλβέρδε. Το στυλ παιχνιδιού και γενικά μου άρεσε ο χαρακτήρας του. Είχα αναπτύξει και καλές σχέσεις μαζί του. Ο Μαρτίνς έχει μπει δυνατά σε πολλά ρεκόρ στην ομάδα. Στην Ευρώπη όμως έχει δυσκολέψει πολύ η κατάσταση στους ομίλους του Champions League, έχει ανοίξει πολύ η ψαλίδα. Ήμουνα σε περίπου 20 παιχνίδια στους ομίλους, είναι δύσκολο να συγκρίνεις προκριματικά με ομίλους. Πρόκειται για γενικότερο πρόβλημα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Δεν είναι οι ομάδες τόσο ανταγωνιστικές όσο ήταν. Θυμάμαι παίρναμε πρωταθλήματα, όπως το 2007-08, έχοντας απέναντί μας ΑΕΚ και Παναθηναϊκό που ήταν σούπερ. Τα τελευταία χρόνια άνοιξε η ψαλίδα, ξέφυγε ο Ολυμπιακός, ενώ αυτές οι ομάδες έκαναν βήματα προς τα πίσω. Δεν ξέρω αν ξέχασα κάποιον από τη σύγχρονη εποχή, από την οποία μου αρέσουν πολύ Ντούσαν και Ερνέστο».

Στο τιμόνι του Ολυμπιακού

Ο Ολυμπιακός του Σωκράτη Κόκκαλη αποφασίζει να λύσει το συμβόλαιο με τον Γιάννη Μαντζουράκη και στρέφεται στη λύση του βοηθού, Τάκη Λεμονή. Ο άπειρος τότε τεχνικός αποδέχεται την πρόταση και αναλαμβάνει μια επικίνδυνη αποστολή τον Νοέμβριο του 2000. Όπως αποδείχθηκε, το ρίσκο ήταν μεγάλο, αλλά άξιζε.
Σε ηλικία 40 ετών αντιμετωπίζετε μια μεγάλη πρόκληση, αναλαμβάνοντας το τιμόνι του Ολυμπιακού και κάνατε ντεμπούτο στην Τούμπα με τη νίκη με 4-2 επί του ΠΑΟΚ. Πώς θυμάστε εκείνες τις ημέρες;
«Βασικά, θυμάμαι το πώς ξεκίνησα γενικότερα στον Ολυμπιακό, πιο πριν ως βοηθός. Έβλεπα τον εαυτό μου στον Αστέρα Ζωγράφου όταν γύρισα με το δίπλωμα από την Αγγλία και ήθελα να δω αν μου αρέσει η δουλειά μου. Όταν έπαιζα δεν το σκεφτόμουνα καν, αλλά μου έλειψε πολύ το γήπεδο όταν κρέμασα τα παπούτσια μου και άρχισα να το σκέφτομαι. Κατάλαβα στον Αστέρα Ζωγράφου ότι μου άρεσε η διαδικασία, καθόμουνα τέσσερις ώρες για να σχεδιάσω μια προπόνηση. Όταν με φώναξε ο πρόεδρος (σ.σ. Σωκράτης Κόκκαλης) στο σπίτι του, είχα δύο επιλογές. Να του πω ότι θέλω να παραμείνω βοηθός, να συνεχίσω στον πάγκο και να πάω σιγά σιγά. Η άλλη ήταν να ορμήσω και όποιον πάρει ο χάρος. Αν αποτύχαινα θα τελείωνα κιόλας κατά κάποιο τρόπο, θα χρειαζόμουνα πολύ καιρό μετά. Απάντησα άμεσα και αποδέχθηκα την πρόταση. Μου τύχανε πολλά ανάποδα σε εκείνο το ματς. Τρεις ώρες πριν το ματς συνέβη απρόοπτο με τη γυναίκα του Ζε Ελίας και του είπα να επιστρέψει στην Αθήνα και να πάει στη γυναίκα του. Νικήσαμε 4-2 και την επόμενη ημέρα ήρθε στην προπόνηση και με φίλησε».


Από τις τέσσερις παρουσίες σας στον πάγκο του Ολυμπιακού σε ποια είχατε τη δυσκολότερη αποστολή;
«Όλες ήταν πολύ δύσκολες, αλλά νομίζω ότι η πιο σημαντική ήταν τη σεζόν 2007-08, όταν έγινε ένας πολύ καλός προγραμματισμός μεταγραφικά για συγκεκριμένα πράγματα. Ήμασταν πέντε-έξι αγωνιστικές πριν το τέλος κοντά στο να πάρουμε το πρωτάθλημα και η ερώτηση στον πρόεδρο ήταν για το τι θέλουμε να κάνουμε του χρόνου. Είχαμε την άνεση να δουλέψουμε καλά. Είχαμε βαρεθεί να ακούμε για την Ευρώπη. Το θέμα μας ήταν ο Ριβάλντο στο κομμάτι προγραμματισμός, το αν έπρεπε να παραμείνει ή όχι. Για την Ευρώπη ήμουνα αρνητικός. Διότι έπρεπε να φτιάξουμε ένα στυλ παιχνιδιού στο οποίο έπρεπε να τρέχουνε τα υπόλοιπα χαφ και για τον Ριβάλντο. Θεωρούσα ότι έπρεπε να φτιάξουμε μια ομάδα πολύ ισορροπημένη στο αμυντικό και το επιθετικό κομμάτι με πολύ υψηλό δείκτη φυσικής κατάστασης. Με τα δεκάρια δεν είχαμε κάνει τίποτα πλην μιας χρονιάς, δεν είχαμε φέρει νίκη εκτός έδρας. Ήρθε τεχνικός διευθυντής ο Ίβιτς και ήταν ενεργός τότε και ο Πέτρος Κόκκαλης. Ξεκινήσαμε να φέρνουμε παίκτες βάσει χαρακτηριστικών για κάθε θέση. Υπήρξε τότε διαφωνία με τον Ίβιτς για τον Μορφέο. Δεν γινόταν να μην συνεχίσουμε με τον Ριβάλντο και να φέρουμε άλλο δεκάρι. Είχαμε το καλύτερο δεκάρι στον κόσμο και θα φέρναμε άλλο; Ήταν αδύνατο».

Σας προβλημάτισε το ενδεχόμενο ότι στην Ελλάδα θα αντιμετωπίζατε δυσκολίες δίχως τον Ριβάλντο;
«Ξέρουμε ότι ίσως θα είχαμε θεματάκια στις κλειστές άμυνες στο πρωτάθλημα, αλλά ο μεγάλος στόχος κακά τα ψέματα ήταν η Ευρώπη και για το οικονομικό σκέλος και για το θέμα του γοήτρου. Δεν αντέχαμε άλλο αυτό το πράγμα. Οπότε, έγινε αυτός ο σχεδιασμός. Η ομάδα ήταν πολύ καλή, ήταν σούπερ. Το μεγαλύτερο λάθος ίσως ήταν που έφυγα τέσσερις αγωνιστικές πριν τη λήξη του πρωταθλήματος. Αν έμενα πιστεύω ότι την επόμενη χρονιά θα έκανε η ομάδα ακόμα πιο σπουδαία πράγματα με την προσθήκη του Μπελούτσι. Διότι είχα πει ότι παίρνουμε τώρα τον Μπελούτσι και θα τον έχουμε του χρόνου. Αυτή η σεζόν ήταν πολύ όμορφη, παρότι δεν την τελείωσα. Ακολουθήσαμε έναν σχεδιασμό βάζοντας έναν πολύ δύσκολο στόχο, να περάσουμε στους «16» και να κάνουμε διπλό στο Champions League. Τα καταφέραμε».


Υπήρχαν δεύτερες σκέψεις να παραμείνει ο Ριβάλντο πάνω σε άλλα δεδομένα;
«Όχι, ήταν ξεκάθαρο. Υπήρχε η ανάγκη να γίνει κάτι στην Ευρώπη. Είχαμε πολλά πρωταθλήματα και συνεχόμενα, είχαμε χορτάσει. Η ανάγκη ήταν να κάνει κάτι ο Ολυμπιακός στην Ευρώπη. Ο κόσμος δεν το άντεχε αυτό με την Ευρώπη, κανείς δεν το άντεχε. Το προσωνύμιο που είχαμε τότε για τον… καναπέ ήταν αβάσταχτο. Κάναμε πολύ ωραία πράγματα. Ήταν βραχνάς η Ευρώπη και εκείνη η σεζόν έγινε εφαλτήριο για τις μετέπειτα καλές πορείες του Ολυμπιακού. Αυτά τα παιχνίδια, τα διπλά κόντρα σε Βέρντερ και Λάτσιο ήταν τα πιο καθαριστικά για να αλλάξει το DNA της ομάδας στην Ευρώπη. Παίξαμε και καλό ποδόσφαιρο σε αυτά τα ματς».

Οι διαφωνίες με τον Ίβιτς

«Πιστεύω ότι μετά το γκολ δώσαμε πολύ χώρο στη Λάτσιο και ενώ έμεναν άλλα 30 λεπτά, δίνοντας μεγάλη αξία στη Λάτσιο», είχε αναφέρει ο Ίλια Ίβιτς μετά το 1-1 στην πρεμιέρα του Champions League απέναντι στους Ρωμαίους, οι οποίοι είχαν ισοφαρίσει με γκολ-οφσάιντ. Σε ερώτηση που είχε δεχθεί για την αξιοποίηση του Λούα Λούα σε εκείνο το παιχνίδι, ο τότε τεχνικός διευθυντής των Πειραιωτών, είχε πει: «Αυτό είναι θέμα προπονητή, αυτός είχε δει τη Λάτσιο και αυτός προγραμματίζει πώς θα την αντιμετωπίσει. Κοιτάμε μπροστά και πρέπει να συνέλθουμε πριν το δεύτερο παιχνίδι με τη Βέρντερ Βρέμης».

Πώς κύλησε η συνεργασία σας με τον Ίλια Ίβιτς; Διότι τότε υπήρχε μια φημολογία ότι δεν ήταν η καλύτερη δυνατή και φούντωσε έπειτα από μια δήλωσή του μετά την ισοπαλία στην πρεμιέρα του Champions League κόντρα στη Λάτσιο.
«Επειδή είχα πάει τότε πολλές φορές να μιλήσω με παίκτες, χωρίς να το ξέρει κανένας, είχα ζητήσει από τον πρόεδρο να μην πηγαίνω εγώ. Είχα πάει για παράδειγμα στο σπίτι του Μακελελέ στο Λονδίνο, μίλησα μαζί του και με τον μάνατζέρ του. Σε μια σουίτα όπου ήταν Μόντριτς, Πέτριτς και Τσόρλουκα σε ένα ματς της εθνικής Κροατίας. Στη Νότια Αμερική με τον Φορλάν και με τον Μπερμούντες. Πήγαινα ταξίδια που δεν τα ήξερε κανένας. Τότε, του είπα ότι χρειαζόμαστε έναν τεχνικό διευθυντή για να κάνει αυτές τις συζητήσεις. Να του λέω ότι χρειάζομαι έναν επιθετικό με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και να μου φέρνει τέσσερις-πέντε για να επιλέξω. Αυτός ήταν για εμένα ο ρόλος του τεχνικού διευθυντή. Όχι να μου φέρνει δεκάρι από τη στιγμή που έχουμε αποφασίσει να συνεχίσουμε χωρίς τον Ριβάλντο και να παίξουμε 4-3-3 στην Ευρώπη. Οπότε, εκεί άρχισαν οι τριβές».


Υπήρξαν κάποια συγκεκριμένα γεγονότα;
«Δεν έχω κακές σχέσεις μαζί του, απλά το βλέπω ως διαφωνία στη δουλειά. Σε γενικές γραμμές πρέπει να είναι ξεκάθαροι οι ρόλοι και αυτό ήταν ένα θέμα. Για μένα ο προπονητής είναι αυτός που παίρνει τις αποφάσεις, αυτός ο οποίος καθορίζει το στυλ παιχνιδιού και παίρνει πάνω του τον σχεδιασμό. Για άλλους ο τεχνικός διευθυντής πρέπει να επιλέγει τον προπονητή. Αυτή, όμως, είναι μια άλλη και μεγάλη συζήτηση. Αποδεικνύεται περίτρανα τι ισχύει με τον προπονητή. Βλέπουμε τι γίνεται σε όλες τις καλές ομάδες του κόσμου. Βλέπετε να είναι επικεφαλής ο τεχνικός διευθυντής σε όλες αυτές τις ομάδες; Υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά ο κανόνας λέει ότι επικεφαλής είναι ο προπονητής».

Με αφορμή αυτό που είπαμε για τον Ριβάλντο, συνέβη κάτι παρόμοιο το 2002 με τον Τζιοβάνι, αλλά με διαφορετική εξέλιξη; Υπό την έννοια ότι υπήρχε έντονη φημολογία ότι δεν θα συνεχίσει στον Ολυμπιακό, υπήρχαν και σχετικά ρεπορτάζ, έλαβε και τιμητική πλακέτα από τον Σωκράτη Κόκκαλη στη φιέστα για το πρωτάθλημα και ο κόσμος «απαίτησε» να μείνει. Την επόμενη ημέρα ανανέωσε.
«Ο Τζιοβάνι ήταν να φύγει τότε. Υπήρχε μια τέτοια συζήτηση, αλλά επρόκειτο για διαφορετική υπόθεση. Ήταν στη μέση και το οικονομικό. Είχε πακετάρει και τα πράγματά του, αν θυμάμαι καλά, αλλά ήταν εντελώς διαφορετική περίπτωση σε σχέση με τον Ριβάλντο».

Οπότε, έγιναν αμοιβαίες υποχωρήσεις, αφού ήταν και το οικονομικό στη μέση…
«Ναι».

Ριβάλντο vs Τζιοβάνι

Στο δίλημμα Ριβάλντο ή Τζιοβάνι τι απαντάτε;
«Τζιοβάνι! Ο Ριβάλντο ήταν φανταστικός παίκτης και πολύ σωστός επαγγελματίας, έχει κατακτήσει και τη Χρυσή Μπάλα, μην το ξεχνάμε. Ο Τζιοβάνι ήταν τεμπέλης στην προπόνηση, αλλά αν είχε την τρέλα του Ριβάλντο για την προπόνηση... Έχω δει πράγματα με τον Τζο που απλά δεν γίνονται. Άντε να μπορεί ο Μέσι ή να μπορούσε ο Μαραντόνα μόνο. Είχα δει κοντινό δυνατό σουτ να πηγαίνει στο στήθος του, να κάνει κοντρόλ και να φεύγει με την μπάλα ο Τζιοβάνι και εμείς να κοιταζόμαστε στο γήπεδο και να αναρωτιόμαστε το πώς έγινε».

Μετά τον τραυματισμό ήταν διαφορετικός ο Τζιοβάνι;
«Έχασε λίγο σε ταχύτητα. Ο Τζο ήταν γρήγορος. Σε μια προετοιμασία που κάναμε προπόνηση με έλκηθρα, τον έχω βάλει με τον Αμανατίδη και τον πέρασε στα 40 μέτρα. Αν ήθελε ο Τζο… Είχε άλλη τρέλα με την μπάλα, έπρεπε να μπει το γκολ στο “Γ”. Επίσης, ήταν και φοβερό παιδί».

Για να επιστρέψουμε στα της Ευρώπης. Είχατε φτάσει κοντά στο πρώτο διπλό με την Ντεπορτίβο Λα Κορούνια το 2001. Αν σας έλεγαν να το «κλειδώσετε» για 2-2 πριν το παιχνίδι θα λέγατε ναι, αλλά χάσατε τη νίκη στο τέλος και η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Ακολούθησε και η ήττα από τη Λιλ με 3-1.
«Ήταν ωραία ομάδα και εκείνη, αλλά τότε ήμουνα πιο άπειρος. Εκεί με τη Λιλ έπρεπε να πάω διαφορετικά. Πίστευα τότε ότι το πρόβλημα του Ολυμπιακού ήταν μόνο ψυχολογικό στην Ευρώπη. Πίστευα ότι για να το ξεπεράσουμε πρέπει να δώσω εγώ μια άλλη ώθηση στους παίκτες και να μην παίζουμε αμυντικά. Οπότε, πήγα και έπαιξα πολύ επιθετικά και ήταν λάθος. Αυτό το συνειδητοποίησα το 2007 που είχαν περάσει κάποια χρόνια και είχα κάνει αρκετές αξιολογήσεις για αυτά τα παιχνίδια. Έδωσα συγκρίσιμα στοιχεία των αγώνων του Champions League και του ελληνικού πρωταθλήματος και τότε ήταν η στιγμή που ο Σωκράτης Κόκκαλης δέχθηκε ότι πρέπει να στοχεύσουμε και σε παίκτες με πολύ καλά φυσικά χαρακτηριστικά, πολύ ισορροπημένους παίκτες αμυντικά και επιθετικά. Τότε με τη Λιλ ήμουνα πιο νέος και πίστευα ότι είναι μόνο ψυχολογικό το θέμα. Τους έδινα ώθηση να παίξουμε επιθετικά και το ήθελα, αλλά έτσι μόνο αλλάζεις εσύ και η νοοτροπία της ομάδας. Θυμάμαι όταν δεχθήκαμε το γκολ με την Ντεπορτίβο πήγα να ρίξω κεφαλιά στον πάγκο, ο οποίος ήταν σιδερένιος, αλλά θυμήθηκα τον Γιάνκοβιτς, λύγισα και έκατσα κάτω».

Έσπασε η κατάρα στη Βρέμη

Το 2001 έφτασε με τον Ολυμπιακό μια ανάσα, λίγα δευτερόλεπτα από το να τον οδηγήσει στο πρώτο του διπλό στο Τσάμπιονς Λιγκ, στο 2-2 με την Ντεπορτίβο Λα Κορούνια στο «Ριαθόρ». Τελικά, τα κατάφερε κάποια χρόνια μετά με το 1-3 στη Βρέμη.
Υπάρχουν κάποιες νίκες, οι οποίες δεν χαρίζουν τίτλους, αλλά ισοδυναμούν ή είναι πιο σημαντικές από παιχνίδια που δίνουν τίτλους. Ήταν ένα τέτοιο παιχνίδι και το περίφημο στη Βρέμη…
«Ναι, ήταν νομίζω το παιχνίδι το οποίο άλλαξε το ρου της ευρωπαϊκής ιστορίας του Ολυμπιακού. Ειλικρινά. Αυτό το παιχνίδι άλλαξε τα πάντα. Αυτό που ζήσαμε με τους παλιούς παίκτες στα αποδυτήρια ήταν απίστευτο. Απίστευτο!».


Θυμίστε μας κάποια ιστορία, κάποιο σκηνικό…
«Ο Τζόλε όπως και οι παλιότεροι παίκτες είχαν ακούσει πολλά για την Ευρώπη και τα εκτός έδρας παιχνίδια, είχε βεβαίως γίνει και η καλή πορεία με τον Ντούσαν, αλλά δεν είχαμε κάνει ποτέ διπλό. Ούτε για φαγητό δεν πήγα μετά το παιχνίδι. Εγώ τότε κάπνιζα. Πήρα ένα ποτήρι ουίσκι, ένα πακέτο τσιγάρα και πήγα στο δωμάτιο και κάπνιζα μέχρι το πρωί. Σηκώθηκα στις πέντε και πήγα μια βόλτα στο ποτάμι, με έναν καφέ. Δεν κοιμήθηκα όλο το βράδυ. Είχε βάλει ξανά το ματς η τηλεόραση… Αυτό που είχε γίνει τότε ήταν εκπληκτικό. Όπως και ό,τι ακολούθησε στο αεροδρόμιο. Δεν έχω αισθανθεί ποτέ στη ζωή μου τέτοια σιγουριά για μια ομάδα. Ποτέ! Πάω στην Αυστρία την πρώτη ημέρα της προετοιμασίας στο δωμάτιο, ανάβω το τσιγάρο και λέω εδώ είμαστε. Ήταν τέτοια η ικανοποίηση από τον τρόπο που προπονούταν η ομάδα. Έβλεπες τον Κοβάσεβιτς 33 ετών από τον τρόπο που έκανε προπόνηση και… τρόμαζες. Έβλεπες τον Λεντέσμα, τον Στολτίδη… Αυτή είναι η ευτυχία του προπονητή, να βρίσκει τέτοιους παίκτες. Δεν μπορείς να φανταστείς. Ερχόμαστε από την Αυστρία και χάνουμε από τον Πανιώνιο και με παίρνει ο Κόκκαλης και μου λέει “τι έγινε ρε παιδάκι μου, από τον Πανιώνιο χάσαμε;” και του λέω πρόεδρε κατά πάσα πιθανότητα φτιάχνουμε την καλύτερη ομάδα που είχες ποτέ. Μου λέει “πλάκα μου κάνεις;” και του απαντάω κάνε λίγη υπομονή. Μετά τη Βρέμη μου είπε “θυμάμαι τι μου είπες τότε”».

Έχετε πετύχει μεγάλες νίκες στον Ολυμπιακό. Όπως το 1-4 επί του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο για το Κύπελλο, το 1-3 στη Βρέμη και το 3-0 εδώ. Το 6-2 επί της φιναλίστ του Champions League, Μπάγερ Λεβερκούζεν, το 4-0 με τον Παναθηναϊκό στο Κύπελλο, το 4-3 επί της ΑΕΚ που έδωσε πρωτάθλημα, το 6-1 και το 4-1 ξανά με την ΑΕΚ. Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους θα ξεχωρίζατε μια νίκη, ως τη μεγαλύτερη;
«Λόγω αντιπαλότητας εκείνων των χρόνων, θα επέλεγα το 1-4 στη Λεωφόρο επί του Παναθηναϊκού και το 1-3 στη Βρέμη. Παρότι που το 6-2 επί της Λεβερκούζεν ήταν ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα, αλλά αυτά τα δύο ξεχωρίζω».

Πολύ ξεχωριστή είναι και η νίκη με 4-3 επί της ΑΕΚ. Μνημονεύεται ακόμα ο πανηγυρισμός σας για το σπριντ που κάνατε…
«Εκείνη την ημέρα όλα ξεκίνησαν από το ξενοδοχείο. Στην ομιλία πριν το ματς ήταν “παρών” και ο κύριος Κόκκαλης. Στον πίνακα, όπου γράφαμε τότε την ενδεκάδα έγραψα 28 παίκτες. Λέω αυτοί ξεκινάνε σήμερα. Είχαμε μιλήσει και δουλέψει για το τακτικό κομμάτι τις προηγούμενες ημέρες φυσικά οπότε η ομιλία αυτή είχε να κάνει πιο πολύ με το να αισθανθούν οι παίκτες τι θα σήμαινε για τον κόσμο μας αυτή η νίκη. Δεν θυμάμαι τι ακριβώς είχα πει, αλλά φεύγοντας από την αίθουσα ο κύριος Κόκκαλης με πήρε αγκαλιά και μου λέει “κι εγώ παίζω σήμερα”. Μπαίνουμε στο πούλμαν και οι Βραζιλιάνοι παίζουν ασταμάτητα τα τύμπανα που είχαν φέρει, σε όλη τη διαδρομή στην Κηφισίας γινόταν χαμός από τον κόσμο και τα μηχανάκια πού μας συνόδευαν. Οπότε φτάνοντας στο γήπεδο και κατεβαίνοντας από το πούλμαν γύρισα και είπα στον Τάσο “έχεις καταλάβει ότι έχει τελειώσει το ματς; Κερδίσαμε!”. Δεν φοβήθηκα ούτε μία στιγμή, ακόμα και όταν έγινε 0-1 με το πέναλτι. Μπήκαμε ήρεμα στα αποδυτήρια. Για τον πανηγυρισμό μου, δεν το κατάλαβα εκείνη τη στιγμή. Όταν είδα στην τηλεόραση την αντίδραση μου, είπα “τι έκανα;”. Εκείνη την ώρα δεν μπορεί να καταλάβει ο άλλος ότι εγώ ήμουνα όλο το βράδυ με ένα τσιγάρο στο στόμα και σκεφτόμουνα και ξανασκεφτόμουνα το ματς. Δεν μπορεί να καταλάβει τι λύτρωση ήταν το τελευταίο σφύριγμα. Είναι συναισθήματα τα οποία αν δεν τα ζήσεις… Δεν είναι προσχεδιασμένες τέτοιες αντιδράσεις».

Ποια ήττα δεν έχετε χωνέψει ως προπονητής;
«Την ήττα στον τελικό του Κυπέλλου από τον ΠΑΟΚ το 2001. Δεν τη χώνεψα γιατί έκατσαν τόσο στραβά όλα τα πράγματα στο ματς».

«Όποιος νομίζει ότι θα πάμε στα πέναλτι με τον Παναθηναϊκό, να μείνει σπίτι του»

Είστε πλέον τέσσερα χρόνια χωρίς ομάδα. Θα ποντάραμε ότι είχατε κρούσεις όλο αυτό το διάστημα. Είναι επιλογή σας να μείνετε μακριά από πάγκους;
«Ο κορωνοϊός μας πήγε πίσω. Είχα συμφωνήσει με μια ομάδα στο εξωτερικό και προτιμώ να βρω μια ομάδα εκτός. Είναι πάρα πολύ λίγες οι ομάδες που θα ήθελα να δουλέψω εδώ».

Πιστεύετε ότι σας κόστισε το γεγονός ότι δεν κρύψατε ποτέ τα συναισθήματά σας; Σας έκλεισε πόρτες άθελά σας η ειλικρίνειά σας;
«Δεν ήταν άθελά μου. Το 2002 είχα δηλώσει ότι σαν προπονητής δεν θα δούλευα ποτέ στον Παναθηναϊκό για λόγους σεβασμού. Έχω διατηρήσει κάποια πράγματα μέσα μου. Θεωρώ ότι δεν είναι και όμορφο για τους φίλους του Παναθηναϊκού να δουν προπονητή στην ομάδα τους κάποιον που είναι Ολυμπιακός. Ίσως είναι πιο παλιάς εποχής αυτό, αλλά για εμένα ήταν ένας σοβαρός λόγος».

Από τότε έγινε κάποια προσέγγιση από τον Παναθηναϊκό;
«Όχι, όχι».

Σας ενοχλεί γενικά η κριτική προς το πρόσωπό σας, η αμφισβήτηση και ιδιαίτερα τώρα αυτό πού γίνεται στο διαδίκτυο με τα ειρωνικά σχόλια;

«Όχι. Ζούμε σε μια εποχή που ιδιαίτερα στο διαδίκτυο επικρατεί χάος. Όχι δεν με ενοχλεί. Θα με ενοχλούσε αν το έλεγε κάποιος άνθρωπος που υπολογίζω, θα με προβλημάτιζε. Πήρα πολλά μαθήματα στη διάρκεια της καριέρας μου και ένα από αυτά ήταν το πώς να αντιδρώ. Παλιά δεν είχαμε το διαδίκτυο, αλλά είχαμε τον Τύπο και αυτό που θεώρησα για εμένα καλό ήταν να σημαδέψω κάποιους ανθρώπους που θεωρούσα σοβαρούς στον χώρο αυτό για το πώς δέχομαι την κριτική. Αν οι άνθρωποι αυτοί έγραφαν κάτι αρνητικό το έπαιρνα σοβαρά υπόψη. Από κάποιους άλλους δεν με ακουμπούσε καν. Θα ήμουν ψεύτης αν έλεγα ότι δεν μας ακουμπάει καθόλου η αρνητική κριτική, μας ακουμπάει όλους. Το θέμα είναι πώς μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε αυτά τα συναισθήματα. Μου είχε κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση το 2002 που έγραψε ένας δημοσιογράφος, του οποίου το όνομα δεν θυμάμαι, στην Αθλητική Ηχώ, η οποία ήταν μια αντίθετη εφημερίδα, δέκα καλούς λόγους που πρέπει να παραμείνει ο Λεμονής στον Ολυμπιακό και δέκα για τους οποίους πρέπει να φύγει. Δεν σου κρύβω ότι τον πήρα τηλέφωνο και τον ευχαρίστησα. Του είπα ότι ήταν από τις λίγες φορές που έχω δει κάποιον να γράφει για κάποιον άλλο παραθέτοντας επιχειρήματα. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση. Δεν πρέπει να γράφεις απλά αυτός δεν είναι καλός, είναι το ένα, είναι το άλλο, δίχως να παραθέτεις επιχειρήματα και λόγους. Το 2002 μου έστελναν αποκόμματα με όσα έγραφαν για εμένα και την ομάδα. Το σταμάτησα μετά και γινόταν κοσκίνισμα, ήταν ψυχοφθόρο και χρονοβόρο. Όλα αυτά ήταν εμπειρία. Ήμουν διαφορετικός το 2002 σε σχέση με το 2007 ή το 2017 για παράδειγμα».

Υπάρχει κάτι για το οποίο έχετε μετανιώσει στην προπονητική σας καριέρα, για παράδειγμα να αδικήσατε κάποιον παίκτη;
«Σε πορεία χρόνου όχι. Σε στιγμές ναι. Δηλαδή, στη διάρκεια μιας χρόνιας έχοντας έναν παίκτη απέναντί μου ίσως να τον αδίκησα σε κάποιο παιχνίδι ή να τον έκανα αλλαγή και να μην ήταν σωστή η αλλαγή. Για παιχνίδι έχω μετανιώσει. Για παράδειγμα για αυτό με τη Λιλ το οποίο ήταν καθοριστικό. Για την επιλογή μου να παίξω φουλ επιθετικά. Δεν έχω μετανιώσει για το σκεπτικό που είχα. Ήθελα εκείνη την ομάδα να την τονώσω ψυχολογικά. Οπότε, δεν γινόταν να τους πω ότι πάμε να νικήσουμε και μετά να είχα τακτική με δέκα παίκτες πίσω από το κέντρο. Έχω κάνει λάθη, αλλά αν έχεις μια δομημένη σκέψη ξέρεις ότι θα κάνεις μια κίνηση η οποία μπορεί να σου βγει, μπορεί και όχι. Στο τέλος μένει το αποτέλεσμα. Το 1-4 το οποίο ακόμα το βλέπουμε και συγκινούμαστε, θα μπορούσε να είχε γίνει το 2-2, επειδή χτύπησε η μπάλα στο πόδι του Ελευθερόπουλου. Όταν πήρε φόρα ο Λουτσιάνο, λέω του Τάσου “τι πάει να κάνει;”. Βέβαια πρέπει να πω τι έκανα στην προηγούμενη προπόνηση. Ρίσκαρα πολύ, αλλά μου βγήκε. Περιμένουν να χτυπήσουμε πέναλτι στην προπόνηση και τους μαζεύω στη σέντρα και τους λέω «Αύριο όποιος νομίζει ότι θα πάμε στη Λεωφόρο και θα φτάσουμε στα πέναλτι καλύτερα να μείνει σπίτι του σήμερα. Αύριο πάμε νικάμε και γυρνάμε. Αυτό ήταν ρίσκο για εμένα. Αν πηγαίναμε στα πέναλτι και το χάναμε, όλοι θα με κρέμαγαν. Από την άλλη, όταν μπαίνει ο Ολυμπιακός στο δεκάλεπτο και τους έχει πιάσει από τον λαιμό, είναι αυτό που σου λέω. Πάντα, έλεγα στους παίκτες ότι τα παιχνίδια κρίνονται στη φυσούνα. Εκεί δίνεται η πρώτη μάχη. Εκεί κρίνονται τα ματς. Αυτό ισχύει για τη Λεωφόρο, την Τούμπα. Εκεί δείχνεις τον τσαμπουκά, όχι στο Καραϊσκάκη».


Κάποιες ωραίες ιστορίες από τη Σαουδική Αραβία ή την Κύπρο;
«Στη Σαουδική Αραβία είναι καλό το πρωτάθλημα. Είναι επιτυχία που βρίσκονται εκεί τώρα ο Δώνης και ο Ουζουνίδης. Εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε εικόνα. Είναι πολύ καλό το επίπεδο έχει καλό ρυθμό και οι ξένοι παίκτες είναι τεχνίτες. Όπως και οι ντόπιοι, αλλά δεν είναι τόσο επαγγελματίες. Είχε πολλές ιδιαιτερότητες το πρωτάθλημα. Για παράδειγμα σταματούσες την προπόνηση για πέντε λεπτά λόγω της προσευχής. Οι ώρες της προπόνησης ή των αγώνων εξαρτιόντουσαν από την προσευχή. Η Κύπρος ήταν πολύ ωραία εμπειρία. Ήμουν ο μοναδικός προπονητής με πρωτάθλημα στην Ομόνοια για πολλά χρόνια. Είχε 7 χρόνια να πάρει πρωτάθλημα και πήρε ξανά μετά από 11 χρόνια με τον Μπεργκ. Ήταν απίθανο το πρωτάθλημα που πήραμε. Τελειώσαμε με τρεις συνεχόμενες νίκες επί του ΑΠΟΕΛ».


Έλεγαν τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του Ολυμπιακού για κλίκες, παρέες και πάει λέγοντας. Είναι κάτι που συμβαίνει, ακόμα και στις πιο πετυχημένες ομάδες;
«Είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα. Για παράδειγμα, ο 30άρης, ο οποίος έχει παιδιά, είναι δύσκολο να κάνει παρέα με τον 20άρη, που δεν έχει οικογένεια. Σίγουρα, θέλει πολλή μεγάλη προσοχή το θέμα αποδυτήρια και διαχείριση των αποδυτηρίων, γιατί είναι εύκολο να χαθεί το παιχνίδι. Να γίνουμε οι ομάδες που λες. Ακούμε τους προπονητές να λένε ότι είμαστε μια οικογένεια, όταν όλα πάνε καλά και όταν δεν πάνε να λένε ότι υπάρχουν τέτοιου είδους προβλήματα. Τα αποτελέσματα είναι πάντα ο πιο σημαντικός παράγοντας ώστε να δημιουργηθεί αυτό το κλίμα. Το θέμα είναι να δουλεύεις για να έχεις καλό κλίμα στις ήττες. Το κυριότερο είναι ότι θέλει ειλικρίνεια από τον προπονητή. Ποτέ δεν μπήκα στα αποδυτήρια, ιδιαίτερα στον Ολυμπιακό και να είπα ότι σας βλέπω όλους ίσους. Βλέπω διαφορετικά κάποιους όσον αφορά την ενδεκάδα και διαφορετικά άλλους. Βοηθήστε να παίρνω καλές αποφάσεις. Σαν ανθρώπους τους αντιμετωπίζω όλους ίδιους. Είτε πρόκειται για τον σταρ ή τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Όταν ένας παίκτης πήγαινε στο νοσοκομείο, πρώτος πήγαινα εκεί να τον δω».

Έχετε πει παλιότερα ότι ο Τάσος Πάντος ήταν παίκτης παράδειγμα…
«Ήταν το απόλυτο παράδειγμα για να χρησιμοποιήσει ένας προπονητής σε μια ομάδα. Όχι στα λόγια, αλλά στα έργα. Κατόρθωσε από 23ος παίκτης και έγινε ενδεκαδάτος. Ήταν ένας παίκτης ο οποίος δεν σταμάταγε ποτέ να δουλεύει και να προσφέρει. Κάθε μέρα στο 100%, ακόμα και όταν έγινε βασικός το ίδιο στυλ προπόνησης έκανε και ακόμα πιο σκληρά».

«Έχει αποκτήσει όνομα στην Ευρώπη ο Ολυμπιακός»

Πιστεύετε ότι μπορεί ο Ολυμπιακός να κάνει κάτι μεγάλο στην Ευρώπη;
«Ναι. Νομίζω ότι υπήρχαν στιγμές που θα μπορούσε να γίνει κάτι. Το μεγάλο ντεζαβαντάζ είναι ότι με τη βαθμολογία που έχουμε ως Ελλάδα δεν μπαίνουμε απευθείας στους ομίλους. Από την άλλη η διαδικασία της Ευρώπης, ακόμα και το Conference League για μια ελληνική ομάδα δεν είναι άσχημη. Να προχωρήσει και να πάει ψηλά. Νομίζω ότι ο Ολυμπιακός έχει τύχη. Στο Champions League έχουν δυσκολέψει πολύ τα πράγματα. Όπως είχα πει και τότε, ήταν μια πολύ καλή φουρνιά το 2020 για να καταφέρει κάτι καλό στην Ευρώπη. Ήταν ευκαιρία με τη Γουλβς, αλλά και με τη Μέταλιστ το 2012. Μου άρεσε ο Ολυμπιακός επί Τσιμίκα. Μπορεί να το καταφέρει μελλοντικά, αλλά θέλει πολλές προϋποθέσεις και η πρώτη είναι να γίνει ανταγωνιστικό το πρωτάθλημά μας. Μόνο έτσι. Το καλό είναι ότι ο Ολυμπιακός έχει αποκτήσει όνομα στην Ευρώπη και είναι πολύ σημαντικό, αλλά είναι πιο υψηλό το επίπεδο δυσκολίας».

Ως παίκτης πήρατε πέντε πρωταθλήματα και ένα Κύπελλο και είστε γεμάτος σε αυτό το κομμάτι. Είστε γεμάτος συνολικά από τα όσα καταφέρατε σε ατομικό επίπεδο; Σας έμεινε κάποιο άχτι;
«Νομίζω ότι έκανα κάποια λάθη. Το λέω και στους ποδοσφαιριστές ότι πρέπει γρήγορα να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν επαγγελματικά. Νομίζω ότι μπορούσα να έχω ακόμα καλύτερη καριέρα. Ήταν σημείο κλειδί όταν δεν με άφησε ο Νταϊφάς να πάω στη Νυρεμβέργη, όπου με ήθελε ο Χέερ. Θα ήταν σημαντικό για την εξέλιξή μου. Θα πήγαινα σε μεγάλη ποδοσφαιρικά χώρα. Είχα συμφωνήσει μαζί του, αλλά ο Νταϊφάς είχε ζητήσει πολλά λεφτά. Γενικά είμαι ευχαριστημένος. Κάνουμε λάθη και μαθαίνουμε, αυτό ήταν σημαντικό για εμένα. Έφυγα από τον Ολυμπιακό και πήγα στον Λεβαδειακό και είπα θα παίξω στην Εθνική Ομάδα. Πήγα και αναδείχθηκα καλύτερος παίκτης της χρονιάς. Μπορούσα νωρίτερα να καταλάβω κάποια πράγματα διαφορετικά. Όλα αυτά σε βοηθάνε πάρα πολύ. Η εμπειρία είναι το σύνολο των λαθών που έχουμε κάνει και αν είμαστε έξυπνοι τα αξιολογούμε».

«Τάκη, ψυχάρα, Ολυμπιακάρα»

Έχετε περάσει μια ζωή στα ερυθρόλευκα. Κατακτώντας πολλούς τίτλους, έχετε ζήσει μεγάλες στιγμές. Τι είναι για εσάς ο Ολυμπιακός;
«Στον Ολυμπιακό, το καταλαβαίνεις κι εσύ καλά, όπως το γνωρίζει και ο κόσμος, έχω περάσει τα περισσότερα ποδοσφαιρικά μου χρόνια. Είναι μια ομάδα, πολλοί κάνουν λόγο για θρησκεία, δεν θέλω να χρησιμοποιήσω αυτήν την έκφραση. Αυτό είναι και για τους οπαδούς της ΑΕΚ, του Παναθηναϊκού, του ΠΑΟΚ, του Πανιωνίου. Είναι ό,τι ωραιότερο μπορούσα να έχω. Αισθάνομαι ευλογημένος επειδή καταρχάς αυτό που λάτρευα, το ακολούθησα και έγινα παίκτης, αλλά και προπονητής. Το κυριότερο είναι ότι πέρασα τη μεγαλύτερη διάρκεια της καριέρας μου στην ομάδα που αγαπάω. Αυτό είναι δώρο και δεν είναι εύκολο να το έχεις. Έχω συνδέσει το όνομά μου με τον Ολυμπιακό και αυτό το εισπράττω καθημερινά έξω. Τον ίδιο σεβασμό εισπράττω και από πολλούς Παναθηναϊκούς, ΑΕΚτζήδες και με έχει χαροποιήσει πάρα πολύ. Ποτέ δεν προκάλεσα κάποιον αντίπαλο. Το ότι ήθελα να νικάμε και να κάνουμε σκορ είναι άλλο θέμα. Το ίδιο θέλουν και οι άλλοι. Το ποδόσφαιρο δεν μπορεί να ζήσει με φιλάθλους, πρέπει να μπορεί να ζήσει και με οπαδούς. Τα γήπεδα δίχως αντίπαλους φιλάθλους είναι ό,τι χειρότερο συμβαίνει. Πρέπει να μπουν κάποια όρια. Έχουμε τεράστια ευθύνη όλοι μας. Δεν είναι ποδόσφαιρο να παίζει Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός στο Καραϊσκάκη και να μην έχει οπαδούς του Παναθηναϊκού και το αντίθετο, δεν πρέπει να σκοτωνόμαστε. Το ποδόσφαιρο δεν είναι όλη μας η ζωή, αλλά αυτό που έχω ζήσει με τον Ολυμπιακό είναι δώρο ζωής».


Είστε από τα πλέον αγαπητά πρόσωπα για τον κόσμο του Ολυμπιακού και το δείχνει με ένα συγκεκριμένο σύνθημα. Τι νιώθετε όταν ακούτε το «Τάκη, ψυχάρα, Ολυμπιακάρα»;
«Είναι αναγνώριση. Δεν μπορώ να σου περιγράψω το πώς νιώθω. Ανατριχιάζω! Είναι συναισθήματα που αν δεν τα ζήσεις, δεν μπαίνεις στη θέση του άλλου, δεν μπορείς να καταλάβεις. Δεν μπορείς να ζήσεις την ένταση του άλλου, δεν μπορείς να το ζήσεις. Είναι στιγμές μοναδικές και ειλικρινά δεν μπορείς να τις περιγράψεις».

* Ευχαριστούμε το μαγαζί «Bianco» (Πικέρμι) για τη φιλοξενία του
Photo Credits: In Time