Η θανατική ποινή στο εκτελεστικό απόσπασμα

Μια από τις πλέον πολύκροτες δικαστικές υποθέσεις στις ΗΠΑ έφτασε στο τέλος της με την απελευθέρωση του Άντονι Ρέι Χίντον, ενός Αφροαμερικανού 59 ετών που πέρασε τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του περιμένοντας να εκτελεστεί.

Το τέλος της ιστορίας δεν βρήκε τον Χίντον δεμένο πάνω σ’ ένα κρεβάτι ν’ αφήνει την τελευταία πνοή του ως αποτέλεσμα της ενδοφλέβιας χορήγησης ενός θανατηφόρου κοκτέιλ, αλλά για καλή του τύχη, ενώπιον ενός δικαστή που αποφάσισε πως μετά από τρεις μαρτυρικές δεκαετίες είχε το δικαίωμα να περπατήσει ως ελεύθερος άνθρωπος ξανά.

Του Νικόλα Ακτύπη

Πίσω του αφήνει όχι μόνο τις αναμνήσεις μιας σχεδόν ολόκληρης ζωής, αλλά και άλλους 194 τροφίμους της πτέρυγας των θανατοποινιτών στην Αλαμπάμα που περιμένουν –ενδεχομένως κάποιοι όπως και αυτός άδικα- τη μέρα της εκτέλεσής τους. Οχτώ από αυτούς βρίσκονται στη λίστα αναμονής πάνω από τριάντα χρόνια.

Το γεγονός αυτό αποτέλεσε άλλη μία αφορμή για να ανοίξει στις Ηνωμένες Πολιτείες η συζήτηση για την κατάργηση της εσχάτης των ποινών, της δυνατότητας των ανθρώπων να το παίζουν θεοί και –έστω και μέσω της οργανωμένης Πολιτείας- να εφαρμόζουν τη Μωσαϊκή νομοθεσία «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος».

Ένα ισχυρό επιχείρημα στα στόματα όσων επιδιώκουν να μπει ένα τέλος σε αυτήν την πρακτική δίνουν αναμφισβήτητα οι αριθμοί. Τα τελευταία 40 χρόνια σε 151 καταδικασθέντες σε θάνατο το δικαστικό σύστημα της χώρας ζήτησε συγγνώμη παραδεχόμενο πως έκανε λάθος όταν τους έστελνε στην ηλεκτρική καρέκλα, το θάλαμο ή ακόμη και το εκτελεστικό απόσπασμα (την επαναφορά του οποίου καλωσόρισε πρόσφατα η Γιούτα).



Σχεδόν οι μισές από αυτές τις περιπτώσεις του τύπου «mea culpa» έχουν προκύψει μετά το 2000 όταν οι επιστήμονες αποκρυπτογράφησαν το ανθρώπινο DNA σε τέτοιο βαθμό ώστε να το καταστήσουν τον μοναδικό 100% αξιόπιστο μάρτυρα κατηγορίας ή υπεράσπισης, τον μόνο απόλυτο κριτή σε θέματα κυριολεκτικά ζωής ή θανάτου.

Σχεδόν ένα χρόνο πριν, τον Απρίλιο του 2014, ο Κλέιτον Λόκετ χρειάστηκε να υποφέρει επί 43 λεπτά πριν τελικά αφήσει την τελευταία του πνοή στην Οκλαχόμα. Η εκτέλεσή του πήγε στραβά εξ αιτίας χορήγησης ενός «πειραματικού» φαρμάκου που δεν είχε δοκιμαστεί ξανά. Για την πλειοψηφία, ακόμη και αυτός ο βασανιστικός θάνατος ήταν μια ελάχιστη ανταπόδοση, αδύνατο να συγκριθεί με το μαρτύριο που βίωσε η 19χρονη Στέφανι Νέιμαν στα χέρια του. Την απήγαγε, τη σοδόμισε, τη βίασε και στο τέλος την έθαψε ζωντανή… Δύσκολο να σταθείς απέναντι στην κοινή γνώμη σε περιπτώσεις όπως αυτή. Πάνω της βρέθηκε δικό του γενετικό υλικό. Στη μονωτική ταινία με την οποία της σφράγισε το στόμα ήταν τα δαχτυλικά αποτυπώματά του. Αυτόπτες μάρτυρες κατέθεσαν εναντίον του. Αν αντικρίζαμε κάτι τόσο αποτρόπαιο πιθανότατα να τον σκοτώναμε επί τόπου δίχως οίκτο ή ενοχές. Τελειωμένη υπόθεση…



Είναι όμως όλες τέτοιες; Η αμερικανική δικαιοσύνη λέει όχι. Μόνο την περασμένη εβδομάδα εκτός του Άντονι Ρέι Χίντον, άλλοι δύο άνθρωποι αφέθηκαν ελεύθεροι αφού η αναψηλάφηση των στοιχείων στη βάση των οποίων είχαν καταδικαστεί, έδειξε πως δεν ήταν ένοχοι. Η Ντέμπρα Μίλκε πέρασε 22 χρόνια περιμένοντας το θάνατό της και ο Γκλεν Φορντ άλλα 30 υποστηρίζοντας (ευτυχώς όχι μάταια) την αθωότητά του ο καθένας ξεχωριστά.

Οι δικές τους φωνές ήρθαν να προστεθούν σε εκείνες όσων υποστηρίζουν πως η οργανωμένη Πολιτεία δεν μπορεί να μετατρέπεται σε κοινό δολοφόνο, έστω και αν υπάρχει αιτιολογημένος σκοπός για να μεταμορφωθεί σε δήμιο ένας γιατρός. Ένας κατά τα άλλα απλός κρατικός λειτουργός, ένας άνθρωπος σαν κι εμένα ή εσένα που διαβάζεις τώρα τούτο το κείμενο. Ένας από εμάς, δηλαδή, που αφού σκοτώσει κάποιον όμοιό του θα επιστρέψει στη γυναίκα του και θα αγκαλιάσει τα παιδιά του κι ενδεχομένως περάσει το υπόλοιπο της δικής του ζωής προσπαθώντας να πείσει τον εαυτό του πως απλά έκανε τη δουλειά του κι ελπίζοντας πως δικαστές, εισαγγελείς κι ένορκοι δεν έκαναν ακόμη ένα λάθος το οποίο έβαψε τα δικά του χέρια με αίμα…

Για το ποδόσφαιρο είναι απλά ένα κλισέ, ένα «ανθρώπινο λάθος» ή μια ευκαιρία να δείξει την εύνοιά του ο διαιτητής. Στη ζωή όμως τι δουλειά έχει η «εσχάτη των ποινών»; Και για να μην τρέφουμε αυταπάτες, ο φόνος είναι φόνος και ο φονιάς πάντα βρίσκει τρόπο να αιτιολογήσει τις πράξεις του είτε μιλάμε για τον τζιχαντιστή με τα μαύρα που κόβει κεφάλια, είτε για τον κύριο με το κοστούμι που κρατάει τη σύριγγα. Αμφότεροι υποστηρίζουν πως απονέμουν δικαιοσύνη κι εμείς απλά τους παρακολουθούμε να το κάνουν με την ίδια άνεση που θα κοιτάζαμε την εκτέλεση ενός πέναλτι. Αντιδρώντας δηλαδή μόνο εάν έχει δοθεί εναντίον της ομάδας μας.

(Με πληροφορίες από το telegraph.co.uk, το nbcnews.com και το washingtonpost.com)