Μέση Ανατολή: Ντόμινο μετά την εκτέλεση Χανίγια

Νέα γεωπολιτικά δεδομένα και ενδεχόμενο περιφερειακής ανάφλεξης δημιουργεί η δολοφονία του επικεφαλής της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη όπου είχε μεταβεί για να παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας του νέου προέδρου του Ιράν. Χθες το πρωί, λίγη ώρα αφότου ο Ισμαήλ Χανίγια και η αντιπροσωπεία της Χαμάς είχαν επιστρέψει στο κατάλυμά τους, ισχυρή έκρηξη συγκλόνισε το κτίριο όπου φιλοξενούνταν οι Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι. Στην επίθεση σκοτώθηκαν ακαριαία ο Χανίγια και στέλεχος της Ισλαμικής Τζιχάντ από τη Γάζα.

Ιράν και Χαμάς απέδωσαν την ενέργεια στο Ισραήλ, παρότι μέχρι χθες το απόγευμα οι ιρανικές αρχές είχαν δώσει ελάχιστες λεπτομέρειες. Ο Χανίγια είχε καταλύσει στο κέντρο της Τεχεράνης, ενώ το χτύπημα εναντίον του πραγματοποιήθηκε λίγες μόλις ώρες μετά τη δολοφονία του Φουάντ Σουκρ, ανώτατου στελέχους της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Τη δολοφονία του Σουκρ αναγνώρισε το Ισραήλ, θεωρώντας τον υπεύθυνο για τον βομβαρδισμό χωριού Δρούζων στα Υψίπεδα του Γκολάν με θύματα 12 παιδιά.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η δολοφονία του Χανίγια, καθώς και του γενικού γραμματέα της Ισλαμικής Τζιχάντ, Ζιαντ αλ Νακαλέχ, είναι ικανή να οδηγήσει σε περιφερειακή σύρραξη, με την Τεχεράνη να είναι τώρα υποχρεωμένη να απαντήσει. Ισραηλινοί ειδικοί ελπίζουν ότι παρά τον κίνδυνο όξυνσης της κρίσης, η παράτολμη επιχείρηση εξόντωσης του Χανίγια και η ικανότητα της ισραηλινής αεροπορίας να διεισδύσει μέσα στον ιρανικό εναέριο χώρο, θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά.

Διάγγελμα Νετανιάχου
Σε χθεσινή ανακοίνωσή του ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι δεν έχει προβλεφθεί καμιά μεταβολή του επιπέδου επιφυλακής στη χώρα. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε χθες σύσκεψη με τη στρατιωτική διοίκηση στα αρχηγεία των ενόπλων δυνάμεων στο Τελ Αβίβ. Σε χθεσινοβραδινό διάγγελμα στην ισραηλινή τηλεόραση, ο Νετανιάχου είπε ότι το Ισραήλ έχει πλήξει μαχητές προσκείμενους στο Ιράν, μνημονεύοντας επιχειρήσεις σε Υεμένη και Λίβανο, χωρίς ωστόσο να αναφερθεί στη χθεσινή δολοφονία του Χανίγια. «Δύσκολες ημέρες μας περιμένουν. Μετά το χτύπημα στη Βηρυτό οι απειλές ακούγονται από παντού», είπε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός. Στο θέμα της Γάζας ο Νετανιάχου υιοθέτησε προκλητικό τόνο λέγοντας: «Εδώ και μήνες, μου λένε “σταμάτα τον πόλεμο”. Δεν υποχώρησα σ’ αυτές τις φωνές τότε και δεν θα το κάνω τώρα».

Στις πρώτες του δηλώσεις μετά τη δολοφονία Χανίγια, ο ύπατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είπε ότι η εκδίκηση είναι «καθήκον του Ιράν» και ότι το Ισραήλ έθεσε το ίδιο τις βάσεις για την «αυστηρή του τιμωρία». Σύμφωνα με τους New York Times, ο Χαμενεΐ είχε δώσει εντολή στο συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας για αντίποινα κατά του Ισραήλ.

Μιλώντας χθες το πρωί, ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, χαρακτήρισε την επίθεση στην Τεχεράνη σοβαρή κλιμάκωση: «Η δολοφονία του αδελφού Χανίγια από την ισραηλινή κατοχή αποτελεί κλιμάκωση με στόχο να σπάσει η θέληση της Χαμάς. Επιμένω ότι η κλιμάκωση δεν θα εκπληρώσει τους στόχους της».

Παρότι η ισραηλινή κυβέρνηση τήρησε την πάγια τακτική της αποφεύγοντας να σχολιάσει επίσημα τα σενάρια για εμπλοκή της στη δολοφονία Χανίγια, στελέχη της προχώρησαν σε δημοσιεύσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο ακροδεξιός υπουργός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Αμισάι Ελιγιάχου έγραψε στο Χ: «Ο θάνατος του Χανίγια κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο». Τη δολοφονία καταδίκασε ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούτ Αμπάς, ενώ κάλεσε τους συμπολίτες του να παραμείνουν ενωμένοι και αποφασισμένοι απέναντι στην ισραηλινή κατοχή. Λίγη ώρα μετά την είδηση του θανάτου του Χανίγια, το σύνολο των παλαιστινιακών κομμάτων στα κατεχόμενα κήρυξε γενική απεργία διαρκείας, διακόπτοντας την εμπορική κίνηση, αλλά και την προσέλευση Παλαιστινίων εργατών σε ισραηλινά εργοτάξια και παραγωγικές μονάδες. Αγνοια για τους δράστες της δολοφονίας Χανίγια, αλλά και για τα κίνητρά τους, επικαλέστηκε χθες το μεσημέρι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν. «Οι ΗΠΑ δεν είχαν καμιά συμμετοχή και δεν είχαν ενημερωθεί για την ενέργεια αυτή. Μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα καθίσταται σήμερα ακόμη πιο σημαντική», είπε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ.

Τη δολοφονία καταδίκασε σύσσωμος ο αραβικός κόσμος, με την Ιορδανία να κάνει λόγο για «ισραηλινή δολοφονία» και τον πρωθυπουργό του Κατάρ και κεντρικό μεσολαβητή στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Γάζα να χαρακτηρίζει την ενέργεια «ειδεχθές έγκλημα» και «επονείδιστη δολοφονία».

Την επιχείρηση εξόντωσης του Χανίγια καταδίκασε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τη σύζυγο και τα παιδιά του Χανίγια. «Η αποτρόπαια δολοφονία αποσκοπεί να πλήξει την ηρωική παλαιστινιακή αντίσταση και το ηθικό των αδελφών μας. Οι σφαγές του Ισραήλ θα πάρουν τέλος μόνο με την ενότητα του μουσουλμανικού κόσμου και την αποφασιστικότητά του απέναντι στην αδικία», είπε ο Ερντογάν. Σε χθεσινή ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου εξέφρασε τη θλίψη του για τον θάνατο του Χανίγια και προσέθεσε ότι η δολοφονία του αποδεικνύει την άρνηση του Ισραήλ να επιτρέψει την αποκλιμάκωση του πολέμου στη Γάζα.

Στο χείλος του γκρεμού ακροβατεί η Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τη ρωσική κυβέρνηση. «Η πολιτική δολοφονία Χανίγια είναι ολωσδιόλου απαράδεκτη και θα οξύνει τις εντάσεις», είπε εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ της Ρωσίας.

Μήνυμα Βίλντερς
Στην Ευρώπη, μόνο ο ακροδεξιός Ολλανδός πολιτικός Χερτ Βίλντερς έσπευσε να συγχαρεί το Ισραήλ για τη δολοφονία του Χανίγια, με ένα λακωνικό μήνυμα στην πλατφόρμα Χ –«Καλά ξεμπερδέματα!!»–, αλλά και με ευθεία προειδοποίηση προς τον αγιατολάχ Χαμενεΐ και τον Χασάν Νασράλα της Χεζμπολάχ. Στο Κατάρ έφθασαν, στο μεταξύ, χθες ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ντέιβιντ Λάμι και ο υπουργός Αμυνας Τζον Χίλι, σε μια προσπάθεια προώθησης της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας για τη Γάζα.

Δυτικοί αναλυτές απορούσαν με την επιλογή του Χανίγια ως στόχου, καθώς ο επικεφαλής της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς εξέφραζε μετριοπαθή γραμμή. Ο θάνατός του ωφελεί κυρίως τον εσωτερικό αντίπαλό του στην οργάνωση, τον Γιάχια Σινουάρ, επικεφαλής της στρατιωτικής πτέρυγας και θεωρούμενο ως εγκέφαλο της επίθεσης εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

Τι προκάλεσε την έκρηξη
Ειδικοί των οπλικών συστημάτων εκτιμούν ότι το Ισραήλ ίσως να χρησιμοποίησε καινοτόμο βαλλιστικό πύραυλο αέρος-εδάφους για τον βομβαρδισμό της κατοικίας όπου είχε φιλοξενηθεί η αντιπροσωπεία της Χαμάς στην Τεχεράνη. Ο νέος πύραυλος, με την κωδική ονομασία «Ροκς», κατασκευάζεται από την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία «Ραφαέλ». Ο πύραυλος νέας γενιάς με ενισχυμένο βεληνεκές μπορεί να εκτοξευθεί από αεροσκάφος που βρίσκεται έως και 1.000 χιλιόμετρα μακριά από τον στόχο, εξασφαλίζοντας ότι τα ισραηλινά μαχητικά δεν θα χρειαζόταν να εισέλθουν στον ιρανικό εναέριο χώρο, όπου θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την ιρανική αεράμυνα. Ο εντοπισμός συντριμμιών από αποσπώμενες δεξαμενές καυσίμων στα σύνορα Ιράν – Ιράκ ενισχύουν το σενάριο της εκτόξευσης πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. Η μόνη βεβαιότητα είναι ότι οι πύραυλοι αυτοί απαιτούν παρουσία ιχνηλάτη στο έδαφος, ο οποίος θα πρέπει να «βάψει» (να εντοπίσει ψηφιακά και να σημαδέψει με λέιζερ) τον στόχο, έχοντας οπτική επαφή με αυτόν. Αυτό σημαίνει ότι πράκτορας της Μοσάντ βρισκόταν κοντά στο σημείο του βομβαρδισμού.

Πηγή: Καθημερινή