Ονειρευόμαστε όλοι να ζήσουμε την εμπειρία του διαστήματος, να δούμε τη Γη από το ύψος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), να βιώσουμε τη μοναδική αίσθηση της έλλειψης βαρύτητας. Ωστόσο, αυτή η εμπειρία, ενώ είναι εντυπωσιακή, έχει επιπτώσεις για το ανθρώπινο σώμα.
Το ανθρώπινο σώμα έχει εξελιχθεί για να λειτουργεί με τη βαρύτητα της Γης.
Οι αστροναύτες Σούνι Γουίλιαμς και Μπους Γουίλμορ επέστρεψαν στη Γη μετά την αποστολή τους στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, η οποία είχε αρχικά προγραμματιστεί να διαρκέσει οκτώ ημέρες, αλλά επεκτάθηκε για εννέα μήνες λόγω συνθηκών. Τώρα, αρχίζει η διαδικασία ανάρρωσης τους.
«Το διάστημα είναι μακράν το πιο ακραίο περιβάλλον που έχουν αντιμετωπίσει οι άνθρωποι και απλώς δεν έχουμε εξελιχθεί για να αντέξουμε τις ακραίες συνθήκες", λέει ο καθηγητής Ντάμιαν Μπέιλι, που μελετά τη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος στο Πανεπιστήμιο Νότιας Ουαλίας.
Η είσοδος στο διάστημα αλλάζει το ανθρώπινο σώμα - και αρχικά αυτό είναι υπέροχο. «Αισθάνεσαι σαν να είσαι σε διακοπές», λέει ο αστροναύτης Τιμ Πικ, που πήγε στον ISS το 2015.
"Η λειτουργία της καρδιάς είναι ευκολότερη, όπως το ίδιο συμβαίνει και για τους μύες και τα οστά Επιπλέουν γύρω από το διαστημικό σταθμό σε αυτό το υπέροχο περιβάλλον χωρίς βαρύτητα."
Φανταστείτε να περνάτε εβδομάδες ξαπλωμένοι στο κρεβάτι και να μην χρειάζεται να σηκωθείτε ποτέ - αυτή είναι στην πραγματικότητα μια τεχνική που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να ερευνήσουν τις επιπτώσεις της έλλειψης βαρύτητας.
Μυϊκή δύναμη
Σε ό,τι αφορά τους μύες, ο κανόνας λέει «χρησιμοποίησέ τους ή θα τους χάσεις».
Ακόμα και η απλή πράξη του να στέκεσαι ακίνητος χρησιμοποιεί μυς σε όλο το σώμα για να κρατήσει το ανθρώπινο σώμα όρθιο.
Και αυτό δεν συμβαίνει στη μικροβαρύτητα στον ISS.
Η μυϊκή δύναμη αποκτά διαφορετικό νόημα όταν όλα είναι πρακτικά χωρίς βάρος.
Επιτάχυνση της γήρανσης
Η καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία έχουν επίσης ευκολότερο έργο καθώς δεν χρειάζεται να αντλούν το αίμα κατά της βαρύτητας - και αρχίζουν να εξασθενούν. Τα οστά γίνονται πιο αδύναμα και εύθραυστα.
Θα έπρεπε να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ των κυττάρων που διασπούν τα παλιά οστά και αυτών που φτιάχνουν καινούργια.
Αλλά αυτή η ισορροπία διαταράσσεται χωρίς την ανατροφοδότηση και την αντίσταση ενάντια στη βαρύτητα.
"Κάθε μήνα, περίπου το 1% των οστών και των μυών τους εξασθενούν, επιταχύνοντας τη γήρανση", λέει ο καθηγητής Μπέιλι.
Και αυτό γίνεται φανερό κατά την επιστροφή στη Γη.
Το παρακάτω βίντεο δείχνει τους αστροναύτες να χρειάζονται υποστήριξη για να βγουν από την κάψουλα και να μεταφερθούν σε φορείο.
Όλα αυτά είναι ο λόγος που οι αστροναύτες που πηγαίνουν στο διάστημα πρέπει να είναι σε άριστη φυσική κατάσταση.
Έπειτα, η καθημερινή τους ρουτίνα περιλαμβάνει δύο ώρες άσκησης – έναν συνδυασμό τρεξίματος σε διάδρομο, σε ποδήλατο και βαρών - για να διατηρήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την υγεία των μυών και των οστών.
Με την επιστροφή τους, η Σούνι και ο Μπους θα ξεκινήσουν ένα εντατικό πρόγραμμα άσκησης για να ανακτήσουν τη χαμένη τους λειτουργία.
"Θα τους πάρει μερικούς μήνες για να χτίσουν ξανά τη μυϊκή τους μάζα", λέει η Δρ. Χέλεν Σάρμαν, που ήταν η πρώτη Βρετανίδα που πήγε στο διάστημα.
Η οστική μάζα θα μπορούσε να πάρει "μερικά χρόνια" μέχρι να αναρρώσει - αλλά ακόμα και τότε, υπάρχουν «λεπτές αλλαγές στον τύπο των οστών που αναδομούνται μετά την επιστροφή στη Γη και μπορεί να μην επιστρέψουν ποτέ πλήρως στο φυσιολογικό».
Αλλά αυτά αφορούν μόνο τους μύες και τα οστά ενώ το διάστημα αλλάζει ολόκληρο το σώμα.
Ακόμα και τα είδη των καλών βακτηρίων που ζουν στο σώμα μας – το μικροβίωμα – αλλάζουν. Τα υγρά στο σώμα επίσης μετατοπίζονται στην μικροβαρύτητα.
Αντί να έλκονται προς τα πόδια, όπως στη Γη, τα υγρά μετακινούνται προς το στήθος και το πρόσωπο. Το πρησμένο πρόσωπο είναι μία από τις πρώτες αντιληπτές αλλαγές στο σώμα.
Αλλά αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πρήξιμο στον εγκέφαλο και αλλαγές στα μάτια, συμπεριλαμβανομένων του οπτικού νεύρου, του αμφιβληστροειδούς, αλλά ακόμα και στο σχήμα του ματιού.
Αυτό το "σύνδρομο που σχετίζεται με διαστημικές πτήσεις" μπορεί να οδηγήσει σε θολή όραση και ενδεχομένως σε μη αναστρέψιμες βλάβες.
Αίσθημα ζάλης
Η μικροβαρύτητα παραμορφώνει επίσης το αιθουσαίο σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για το πώς ισορροπούμε και αντιλαμβανόμαστε την κατεύθυνση. Στο διάστημα, δεν υπάρχει πάνω, κάτω ή πλαγίως. Μπορεί να οδηγήσει σε αποπροσανατολισμό.
Ο Τιμ Πικ λέει ότι «η αρχική φάση του να σταματήσεις να νιώθεις ζαλάδα, να ανακτήσεις την ισορροπία σου και να έχεις τη δύναμη να περπατήσεις κανονικά, διαρκεί μόλις δύο ή τρεις μέρες». «Αυτές οι πρώτες δύο ή τρεις μέρες στη Γη μπορεί να είναι πραγματικά εξαντλητικές».
Πηγή: skai.gr
Ακολουθήστε τον bwinΣΠΟΡ FM 94.6 στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι τα τελευταία νέα από την Ελλάδα και τον κόσμο.
