Ιτούδης, ο κυνηγός φαντασμάτων

Τύχη είναι όταν η προετοιμασία συναντά την ευκαιρία. Αυτό το γνωμικό θα μπορούσε να ήταν το μότο ζωής του Δημήτρη Ιτούδη. Γιατί ναι μεν αρκετές συμπτώσεις συνωμότησαν για να φτάσει στην κορυφή, αλλά σε καμία περίπτωση η επιτυχία του δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός. Απλώς ο ίδιος ήταν απάντα έτοιμος για να αρπάξει την ευκαιρία και από χθες να γράψει ιστορία. Όχι πλέον ως «βοηθός», αλλά ως πρώτος προπονητής και παράλληλα ο άνθρωπος που κατάφερε να ξορκίσει, έστω και με δραματικό τρόπο, τα φαντάσματα που κυνηγούσαν εδώ και χρόνια την ΤΣΣΚΑ.

Γράφει ο Χρήστος Ρομπόλης

Η σειρά των συμπτώσεων, που οδήγησαν τον Δημήτρη Ιτούδη στο Έβερεστ, άρχισε από την εφηβική ηλικία. Τότε που στα Τρίκαλα Ημαθίας έπαιζε ποδόσφαιρο, αλλά η διαμάχη με έναν προπονητή του επειδή δεν του άρεσαν τα μακριά του μαλλιά (!) τον ώθησαν στο μπάσκετ. Ήταν η προφανής εναλλακτική επιλογή για τον ίδιο σε μια εποχή εκτόξευσης για το άθλημα στη χώρα, με το έπος του 1987 και τις επιτυχίες του Άρη.



Φορά τη φανέλα του Ερμή Τρικάλων, αλλά έχει το ρεαλισμό να αντιληφθεί πως το ταλέντου δεν αρκεί για να φτάσει ψηλά ως παίκτης κι όταν το «μικρόβιο» τού μπαίνει προπονώντας εφηβικά τμήματα του συλλόγου, καταλαβαίνει γρήγορα ποιον δρόμο θέλει να ακολουθήσει. Δεν το κάνει με τον εύκολο τρόπο όμως…

Θαρρείς βλέποντας το μέλλον, επιλέγει να μάθει δίπλα στους καλύτερους. Με τη συμπαράσταση της οικογένειάς του, ηθικά αλλά και οικονομικά, αποδημεί προς βορρά και πάει να διδαχτεί την τέχνη του μπάσκετ από την κορυφαία σχολή στην Ευρώπη, τη μεγάλη των «πλάβι». Ήταν η δεύτερη μεγάλη του απόφαση που τον έφερνε πιο κοντά στο συναπάντημα με τον μέντορά του.

Σπουδάζει σε μια από τις καλύτερες σχολές της Κροατίας, με ειδικότητα στο μπάσκετ και πέρα από τα μυστικά του αθλήματος έμαθε να μιλά άπταιστα τη γλώσσα. Ανελίσσεται από τη Μλάντοστ στη Λοκομοτίβ και τελικά στην ΚΚ Ζάγκρεμπ. Πολλοί εγχώριοι τον κοιτούν με μισό μάτι ως τον Έλληνα που τους… παίρνει τις δουλειές, αλλά οι «δάσκαλοί» του έχουν τη γενναιοδωρία και την οξυδέρκεια πέρα από το ταλέντο σε μικρά παιδιά να διακρίνουν και τα προπονητικά «μυαλά». Οι φήμες λένε πως ο δρόμος του θα είχε ανταμώσει νωρίτερα με του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, αλλά εκείνος προτίμησε την πρόταση της Παρτιζάν κι όχι της ΚΚ Ζάγκρεμπ. Ο Μπόσκο Μπόζιτς παίρνει δίπλα του ως βοηθό τον 21χρονο Έλληνα στην κροατική ομάδα και εκείνος αποκτά πολύτιμες παραστάσεις.



Η πρώτη γνωριμία με τον «Ζοτς» δεν αργεί να γίνει. Ό,τι δεν επέτρεψε (αρχικά) η μοίρα το 1991 συμβαίνει δύο χρόνια μετά. Η ΚΚ Ζάγκρεμπ συμμετέχει σε τουρνουά στο Άμστερνταμ μαζί με την Μπανταλόνα, που τότε έχει μόλις προσλάβει τον ακόμη… μαυρομάλλη Ομπράντοβιτς, ήδη πρωταθλητή Ευρώπης από το 1992 με την Παρτιζάν. Οι δύο άνδρες γνωρίζονται, συναναστρέφονται, ανταλλάσσουν απόψεις και σκέψεις στην ολλανδική εξοχή. Τα θεμέλια μιας σχέσης ζωής έχουν ήδη μπει. Και παρότι θα περάσουν περίπου έξι χρόνια μέχρι να συνεργαστούν, στο μυαλό του «Ζοτς» έχει ήδη μπει η σκέψη ενός ταλαντούχου νεαρού με έξυπνες ιδέες και πολλή όρεξη για δουλειά. Κάτι σαν πρώτο «βιογραφικό»…



Η ώρα του επαναπατρισμού φτάνει, σε μια εποχή που το άθλημα ήδη ανθεί στην Ελλάδα. Όμως οι περγαμηνές του Ιτούδη από τη γιουγκοσλαβική σχολή δεν σημαίνουν πολλά στα μέρη μας. Πρέπει να δείξει την αξία του στην πράξη ΚΑΙ στον τόπο του. Εργάζεται στον ΠΑΟΚ, δίπλα σε Κιουμουρτζόγλου και Λούκαϊτς, για ένα διάστημα μάλιστα και ως πρώτος προπονητής. Μόλις στα 25 του ήταν, έστω και ως υπηρεσιακός, προπονητής παικτών όπως ο Πρέλεβιτς, ο Μπουντούρης και οι ραγδαία ανερχόμενοι τότε Στογιάκοβιτς και Ρεντζιάς. Οι αλλαγές στον ΠΑΟΚ τον έφεραν εκτός ομάδας, αρχικά στον Πανιώνιο ως βοηθός και κατόπιν στο τιμόνι του Φιλίππου Θεσσαλονίκης και της ΜΕΝΤ. Το λες και πισωγύρισμα… Κάπου εκεί, όμως, το 1999, κι ενώ η καριέρα του φάνηκε να λοξοδρομεί, όχι με δική του ευθύνη, παρουσιάστηκε Η ευκαιρία. Και τότε η τυφλή θεά κάνει ξανά τα δικά της, προς όφελός του…

Ο Παναθηναϊκός φλερτάρει έντονα με τον Γιάννη Ιωαννίδη, αλλά μετά τις αμφιβολίες που υπάρχουν στην οικογένεια Γιαννακόπουλου λόγω του ερυθρόλευκου παρελθόντος του, καταλήγει στον Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Αυτός, στην αναζήτηση ενός έμπιστου συνεργάτη σκέφτεται εκείνον τον νεαρό που τον είχε εντυπωσιάσει στις κουβέντες τους, που μιλάνε την ίδια γλώσσα (εντός κι εκτός εισαγωγικών) και με τον οποίο είχε διατηρήσει μια επαφή από τη στιγμή που είχαν γνωριστεί. Όλα πια έχουν πάρει το δρόμο τους…



Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς δεν αντιμετωπίζει σε καμία στιγμή τον μαθητευόμενο προπονητή ως… βοηθό ή ακόμη χειρότερα, ως μεταφραστή. Του συμπεριφέρεται ως ισότιμο μέλος του τιμ και απαιτεί από όλους στην ομάδα να κάνουν το ίδιο. Ο Δημήτρης Ιτούδης αναλαμβάνει εξ αρχής ουσιαστικές αρμοδιότητες. «Ετοιμάζει» αγώνες, κατασκοπεύει αντιπάλους, παρακολουθεί παίκτες, κοουτσάρει και ταυτόχρονα απορροφά σαν «σφουγγάρι» όλα τα μαθήματα θητεύοντας δίπλα στον κορυφαίο. Κερδίζει το σεβασμό όλων στην οικογένεια του Παναθηναϊκού, μα προπαντός την εμπιστοσύνη του «Ζοτς». Και τη φιλία του. Πράγματα όχι αυτονόητα, αφού δεν «επιβίωσαν» πολλοί συνεργάτες δίπλα στον απαιτητικό Ομπράντοβιτς. Η σχέση ζωής τους επισφραγίζεται με κουμπαριά, καθώς τον παντρεύει και βαπτίζει την κόρη του.

Μαζί κατακτούν τα πάντα. Έντεκα πρωταθλήματα, επτά Κύπελλα και πέντε Ευρωλίγκες, με τον Ιτούδη να κερδίζει με το σπαθί του πλέον τον τίτλο του δεξιού χεριού του «Ζοτς».



Το καλοκαίρι του 2012 έρχεται το πλήρωμα του χρόνου να αποχωρήσουν μαζί από τον πάγκο του Παναθηναϊκού και ταυτόχρονα η ώρα για τον Ιτούδη να φύγει από τη σκιά του Ομπράντοβιτς και να ανοίξει τα δικά του φτερά. Θα μπορούσε να το κάνει πέντε χρόνια νωρίτερα, όταν η Ταουγκρές (νυν Λαμποράλ Κούτσα), γνωστή για την ικανότητά της να οσμίζεται τα… prospects, τον ζήτησε, όμως το συμβόλαιο που είχε σε ισχύ και η επιθυμία του «τριφυλλιού» να μη χαλάσει τη συνταγή που είχε μόλις χαρίσει το τέταρτο ευρωπαϊκό, τον κράτησε τότε στον Παναθηναϊκό.

Θα πίστευε κανείς πως, με την αποχώρηση του Ομπράντοβιτς η προφανής επιλογή για τη διάδοχη κατάσταση θα ήταν η προαγωγή του Ιτούδη σε head coach. Όχι όμως… Με τις πληροφορίες για το λόγο που αυτό δεν συνέβη συγκεχυμένες και με τις σχέσεις του Έλληνα κόουτς με τη νέα διοίκηση της ΚΑΕ να είναι δεδομένα τεταμένες, οι δρόμοι τους χωρίζουν οριστικά.



Ο Ιτούδης βρίσκεται μετά από 13 χρόνια μακριά από την «ασφάλεια» του Ομπράντοβιτς καλούμενος να κολυμπήσει μεσοπέλαγα, μόνος του, με τους «καλοθελητές» έτοιμους, στην πρώτη στραβή, να τον χαρακτηρίσουν ανεπαρκή για… σόλο καριέρα. Εκείνος τους αποστομώνει πριν καν διανοηθούν να τον κακολογήσουν. Αναλαμβάνει την άσημη Μπάνβιτ, καλείται να επιβιώσει σε ένα πρωτάθλημα με πολύ πλουσιότερους αντιπάλους, αλλά δείχνει ότι μπορεί να τα καταφέρει περίφημα και ως πρώτος. Τελειώνει την κανονική περίοδο με 29-1 κερδίζοντας μάλιστα δύο φορές τη Φενέρμπαχτσε του Ομπράντοβιτς και ο αποκλεισμός στα ημιτελικά από τη Γαλατάσαραϊ με 3-1 δεν χαλά στο ελάχιστο τις εντυπώσεις για τη δουλειά του.

Η απογοητευμένη από τα συνεχή στραπάτσα από τον Ολυμπιακό ΤΣΣΚΑ τού χτυπά την πόρτα. Η επιλογή του από τον Αντρέι Βατούτιν, μετά από προπονητές του βεληνεκούς των Βουγιόσεβιτς, Καζλάουσκας και Μεσίνα που απέτυχαν να χαρίσουν στην ομάδα της Μόσχας το έβδομο, αντιμετωπίζεται από επιφυλακτικά μέχρι επικριτικά από τον Τύπο. Ο Ιτούδης, ωστόσο, δικαιώνει απόλυτα την επιλογή και η ΤΣΣΚΑ μετά από μια εκπληκτική πορεία, που περνά… πάνω και από τον Παναθηναϊκό στα playoffs, επιστρέφει στο Final Four. Η αυτοχειρία και ο (παλιός συνοδοιπόρος) Σπανούλης «σκοτώνουν» το όνειρο για κατάκτηση της Ευρωλίγκας στον ημιτελικό της Μαδρίτης, αλλά ο Βατούτιν κόντρα στις συνήθειές του ανανεώνει την εμπιστοσύνη του στον Έλληνα τεχνικό. Και δικαιώνεται…



Η ΤΣΣΚΑ επαναλαμβάνει την εντυπωσιακή της πορεία σε κανονική περίοδο και Top 16, περνά με «σκούπα» στο Final Four, αλλά όλοι γνωρίζουν πως το μεγάλο τεστ είναι στο Βερολίνο. Εκεί θα κρίνονταν όλα και όλοι, με πρώτο τον προπονητή. Η μοίρα ήθελε να διεκδικήσει τη μεγάλη κούπα απέναντι στον δάσκαλό του. Τα φαντάσματα της Πόλης, του Λονδίνου, του Μιλάνου και της Μαδρίτης επέστρεψαν, όταν η Φενέρμπαχτσε ανέτρεψε το -21, αλλά ο Ιτούδης, σε ρόλο ghost buster, τα ξόρκισε μια για πάντα (;) και οδήγησε την ΤΣΣΚΑ στην κορυφή της Ευρώπης.



Ο έντονος διάλογος με τον Ομπράντοβιτς δεν ήταν κάτι παραπάνω από ένταση της στιγμής. Η μεγάλη τους φιλία μπορεί να μην είναι το ίδιο δυνατή όπως παλιά (ας όψεται η... απόσταση), όμως σίγουρα, ακόμη και ο ίδιος ο «Ζοτς» θα νιώθει κάπου μέσα του, πίσω από την απογοήτευση για την απώλεια του ένατου τίτλου, περήφανος για τον μαθητή του. Είναι, άλλωστε, κι αυτός ένα σχεδόν δικό του δημιούργημα και η κατάκτηση της Ευρωλίγκας από τον Ιτούδη είναι μια μικρή νίκη και για τον μεγάλο ηττημένο του τελικού, «Ζοτς»…