Το χρόνιο άγχος... παρατείνει την οικονομική κρίση!

Το χρόνιο στρες που διακατέχει τους χρηματιστές, τους τραπεζίτες, τους διαχειριστές κεφαλαίων και γενικά τους επενδυτές, λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας στις αγορές τα τελευταία χρόνια, λειτουργεί ως «φρένο» στην ανάληψη ρίσκου, με συνέπεια να επιβραδύνεται η ανάπτυξη και να παρατείνεται η οικονομική κρίση.

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας βρετανικής επιστημονικής έρευνας, που για πρώτη φορά δείχνει ότι έχει υποτιμηθεί ο ρόλος της ορμόνης του στρες κορτιζόλης, όσον αφορά τις -διστακτικές και άτολμες- επενδυτικές επιλογές των «παικτών» σε μια οικονομία.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή του πανεπιστημίου Κέμπριτζ -και πρώην χρηματιστή στην αγορά παραγώγων της Γουόλ Στριτ- Τζον Κόουτς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με τους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», είχαν σε προηγούμενη έρευνά τους μελετήσει 68 χρηματιστές του Σίτι του Λονδίνου επί δύο εβδομάδες, στη διάρκεια των οποίων υπήρχε αυξημένη αβεβαιότητα στην αγορά και «σκαμπανέβασμα» στις τιμές των μετοχών. Οι Βρετανοί επιστήμονες είχαν διαπιστώσει ότι στη διάρκεια εκείνου του αγχωτικού οκταήμερου το επίπεδο της κατ’ εξοχήν ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης, είχε αυξηθεί 68% κατά μέσο όρο σε κάθε χρηματιστή.

Στη νέα έρευνα, που ήταν συνέχεια της προηγούμενης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν χάπια υδροκορτιζόνης (της φαρμακευτικής μορφής της κορτιζόλης) για να αυξήσουν επίσης κατά 68% και επί οκτώ ημέρες το επίπεδο της κορτιζόλης σε μια ομάδα 36 εθελοντών (20 ανδρών και 16 γυναικών), οι οποίοι μετά κλήθηκαν να παίξουν με πραγματικά χρήματα ένα τυχερό παιγνίδι ανάληψης κινδύνων.

Το πείραμα έδειξε ότι, μετά την τεχνητή αύξηση της κορτιζόλης στον οργανισμό τους, η όρεξη των εθελοντών για ανάληψη ρίσκου μειώθηκε σημαντικά κατά 44%. Οι ερευνητές έβγαλαν το συμπέρασμα ότι αυτό ακριβώς συμβαίνει και στον πραγματικό κόσμο των αγορών, όπου το χρόνιο στρες, λόγω της αβεβαιότητας για την πορεία των μετοχών και των άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων, οδηγεί σε ανάλογη αποφυγή ανάληψης κινδύνων.

«Υπάρχει ένας ισχυρός βιολογικός μηχανισμός εν λειτουργία στις αγορές και κανένας, ούτε οι χρηματιστές, ούτε οι διαχειριστές κινδύνου, ούτε όσοι χαράζουν τις οικονομικές πολιτικές, έχουν επίγνωση γι’ αυτόν», δήλωσε ο Τζον Κόουτς και διευκρίνισε ότι η πρόσκαιρη αύξηση της κορτιζόλης δεν προκαλεί την ίδια συμπεριφορά (αποφυγή ρίσκου) με την αύξηση της ορμόνης για μεγάλα χρονικά διαστήματα. «Είναι τρομακτικό να συνειδητοποιεί κάποιος ότι κανένας στον κόσμο των χρηματοοικονομικών δεν γνωρίζει ότι συμβαίνουν τέτοιες υπόγειες μεταβολές στην όρεξη του καθενός να αναλάβει κινδύνους».

Σύμφωνα με τη μελέτη, οι προτιμήσεις και οι στάσεις των οικονομικών παραγόντων απέναντι στους οικονομικούς κινδύνους μεταβάλλονται και δεν είναι σταθερές. Άνθρωποι και επιχειρήσεις τείνουν να «παγώνουν» από το φόβο τους στις εποχές των κρίσεων, ακριβώς τότε που οι αγορές προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες κέρδους.

Ο Τζ. Κόουτς επισήμανε πως μια οικονομία, ιδίως σε περιόδους κρίσης, έχει ανάγκη ριψοκίνδυνους ανθρώπους, όμως η άνοδος της κορτιζόλης συμβάλλει καθοριστικά στο να εξαπλώνεται μια διάθεση αποφυγής κάθε ρίσκου, με συνέπεια να τροφοδοτείται ένας παράλογος πεσιμισμός. «Αυτή η αντίδραση λόγω στρες μπορεί, με τη σειρά της, να επιδεινώσει την αστάθεια των αγορών και να παρατείνει τη διάρκεια των κρίσεων», σύμφωνα με τον Βρετανό ερευνητή.

Η κορτιζόλη εκκρίνεται στις στιγμές μεγάλου στρες (πχ λόγω κάποιου εξωτερικού κινδύνου), αλλά και σε καταστάσεις αβεβαιότητας. Η εν λόγω ορμόνη προετοιμάζει το σώμα για πιθανή ανάληψης δράσης, απελευθερώνοντας γλυκόζη και λιπαρά οξέα στο αίμα. Επίσης καταστέλλει όποιες βιολογικές λειτουργίες δεν χρειάζονται σε στιγμές κρίσης, όπως τη χώνεψη, την αναπαραγωγή και το ανοσοποιητικό σύστημα.

Όταν το στρες γίνεται χρόνιο, όπως σε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση, η συνεχώς ανεβασμένη κορτιζόλη έχει διάφορες αρνητικές συνέπειες, όπως μπλοκάρισμα της διαδικασίας μάθησης, αυξημένο άγχος και τελικά κατάθλιψη. Η νέα μελέτη δείχνει πως, πέρα από όλα αυτά, το χρόνιο στρες -και η υψηλή κορτιζόλη- «φρενάρει» και την προθυμία ανάληψης ρίσκου στο οικονομικό και επιχειρηματικό πεδίο- ακριβώς τότε που η οικονομία χρειάζεται τολμηρούς ανθρώπους για να αναπτυχθεί ξανά.

Πηγή: protothema.gr