Το έπος του 1987 που δεν ξεχνιέται ποτέ…

Δεν είναι ακριβώς ντροπή, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν θυμάμαι την ακριβή ημερομηνία που το 2005 ο Διαμαντίδης, ο Σπανούλης, ο Παπαλουκάς και τα άλλα παιδιά θριάμβευσαν στην Σερβία, σηκώνοντας το δεύτερο Ευρωμπάσκετ στην ιστορία της Ελλάδας. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο και για το έπος του 1987. Και ας ήμουν τότε μόλις 15 ετών. Και δεν ξεχνιέται για πολλούς λόγους η 14η Ιουνίου του 1987, 27 χρόνια μετά.

Γράφει ο Τόλης Κοτζιάς

Ο πρώτος είναι αυτός, που έχει αναφερθεί και γραφτεί εκατομμύρια φορές: ήταν η πρώτη φορά, που η μικρή (σε πληθυσμό και όχι μόνο) Ελλάδα έδειξε ότι μπορεί να κατακτήσει κάτι μεγάλο. Μέχρι το 1987 η Εθνική ήταν φτωχός συγγενής του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Εκείνες τις εποχές ή μάλλον τα χρόνια, που προηγήθηκαν του 1987, είχαμε ντέρμπι και χάναμε μάλιστα από ομάδες, με τις οποίες σήμερα….γελάμε (μπασκετικά). Ενα χρόνο πριν, το 1986, ήταν μόλις η πρώτη φορά, που είχαμε συμμετάσχει σε Μουντομπάσκετ. Είχαμε ικανοποιητικές εμφανίσεις, αλλά την 10η θέση δεν την λες δα και τεράστια επιτυχία.

Ωσπου το 1987 έγινε η έκρηξη. Ξεκινήσαμε με περίπατο κόντρα στην Ρουμανία του πολύ καλού σουτέρ Ερμουράκε και του ύψους 2.20 Κονσταντίν Πόπα, αλλά κανείς δεν περίμενε αυτό, που θα επακολουθούσε. Το ΣΕΦ άρχισε να γεμίζει σε κάθε ματς, ο Κώστας Πολίτης είχε την μπαγκέτα, ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Χριστοδούλου, ο Φασούλας και τα άλλα παιδιά έδιναν τα πάντα μέσα στις τέσσερις γραμμές του παρκέ, οι στιγμές ήταν μαγικές. Ιερά τέρατα του μπάσκετ υπέκυπταν στο ελληνικό πάθος, στην ελληνική ομοψυχία, στη κλάση και την «γαλανόλευκη» θέληση. Κάποια στιγμή μέσα στην διοργάνωση η Ισπανία μας είχε δώσει ηχηρό χαστούκι, κερδίζοντας μας άνετα, αλλά αποδείχθηκε ότι ήταν για καλό. Στον ημιτελικό λυγίσαμε τους Γιουγκοσλάβους του Ντράζεν Πέτροβιτς, του Ντίβατς και του Ράτζα, στον τελικό την επίσης τεράστια Σοβιετική Ενωση του Σαρούνας Μαρτσουλιόνις (στη παράταση). Οι βολές του Αργύρη Καμπούρη, οι βολές της νίκης, έχουν μείνει στην ιστορία, αλλά στη κανονική διάρκεια του αγώνα είχαμε τις πιο κρίσιμες βολές. Αυτές με τις οποίες ισοφάρισε ο πάντα με «κρύο αίμα», Λιβέρης Ανδρίτσος.

Το 103-101 γράφτηκε στο ταμπλό του ΣΕΦ, αλλά και στις καρδιές των απανταχού Ελλήνων. Είπαμε: ο Ελληνας άρχισε να πιστεύει στις δυνάμεις του, ότι μπορεί να φθάσει εκεί, που μέχρι τότε δεν πίστευε ότι μπορεί να φθάσει. Το μπάσκετ άρχισε να απλώνεται από άκρη σε άκρη στη χώρα μας, την δεκαετία του ΄90 είχαμε τεράστια έκρηξη, σήμερα ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός (αγωνιστικά τουλάχιστον) μας θυμίζουν τις παρενέργειες εκείνης της τρομερής επιτυχίας.

Πάμε και στον δεύτερο λόγο, που προσωπικά δεν πρόκειται να ξεχάσω αυτό το έπος: έχει να κάνει με το ότι παρακολούθησα διά ζώσης και τα 46 παιχνίδια του τουρνουά. Ισως να είμαι και ο μόνος. Είχα φύγει από το σχολείο και από το πρωί μέχρι το βράδυ έμενα στο… αντίσκηνο, που είχα στήσει στο ΣΕΦ. Πέρα από τα ευνόητα και τα προαναφερθέντα, δεν πρόκειται να ξεχάσω τον τεράστιο (από κάθε πλευρά, ύψους 2.21 γαρ) Ολλανδό, Ρικ Σμιτς, που μετά το Ευρωμπάσκετ έκανε τεράστια καριέρα στο ΝΒΑ (με τους Πέισερς), τα 50 άτομα, που παρακολουθούσαμε τα πρωϊνά παιχνίδια του Ευρωμπάσκετ και τα λίγο περισσότερα, που βλέπαμε τα μεσημεριανά (προς απογευματινά) ματς, τον σέντερ του Ολυμπιακού και μετά του Πειραϊκού, Δήμο Οικονομάκο, να μοιράζει τα φύλλα της στατιστικής και τέλος τις περίπου δύο ώρες, που έκανα να πάω στο σπίτι μου (από το Φάληρο στην Καλλιθέα), μετά τον τελικό.

Ολη η Ελλάδα βγήκε στους δρόμους εκείνη τη βραδιά, ήταν κάτι το φοβερό, κάτι, που οι πολύ πιο νέοι σε ηλικία δεν μπορούν να αντιληφθούν. Ηταν εποχή, που εκτός των άλλων είχαμε δύο τηλεοπτικά κανάλια, που ΝΒΑ έβλεπες στην τηλεόραση μία φορά στο τόσο, που ο κόσμος, ο άνθρωπος, ο Ελληνας ήταν πολύ διαφορετικός από τον σημερινό. Χωρίς ίντερνετ, facebook, selfie, τράπεζες, δάνεια και ένα σωρό άλλα, που έχουν κατακλύσει (μάλλον όχι ευχάριστα) τη καθημερινότητά μας.

Ευρωμπάσκετ 1987, λοιπόν, και ξερό ψωμί με την χαρά μας να είναι μεγάλη, που 27 χρόνια μετά, το μπάσκετ παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδο. Ευελπιστώντας το τρέχον καλοκαίρι στα γήπεδα της Ισπανίας να θυμηθούμε από την επίσημη αγαπημένη χαρές, που αλήθεια είναι ότι έχουμε να ζήσουμε καιρό.





Ας θυμηθούμε μαζί το δρόμο προς την επιτυχία…

Τετάρτη 3/6: Ρουμανία-Ελλάδα 77-109

Αν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, τότε καλύτερο ξεκίνημα δεν θα μπορούσε να φανταστεί η ελληνική ομάδα. Η ομάδα του Κώστα Πολίτη με πρώτο βιολί τον Νίκο Γκάλη που φορτώνει το καλάθι των δυστυχών Ρουμάνων με 44 πόντους και άξιο συμπαραστάτη τον Παναγιώτη Φασούλα σκορπίζει με 109-77 τον αντίπαλο στο σχεδόν κατάμεστο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Ιωάννου 2, Χριστοδούλου 6, Γκάλης 44, Σταυρόπουλος, Γιαννάκης 8, Καμπούρης 6, Λινάρδος 4, Καρατζάς 2, Φιλίππου 12, Φασούλας 20

Πέμπτη 4/6: Ελλάδα - Γιουγκοσλαβία 84-78

Αναμφίβολα το παιχνίδι ορόσημο για την ελληνική ομάδα. Ο Νίκος Γκάλης συνεχίζει στους ίδιους ρυθμούς, σταματά και πάλι στους 44 πόντους και η νίκη έρχεται απέναντι στους σπουδαίους πλάβι με 84-78. Μεγαλύτερη αξία από το βαθμολογικό κέρδος έχει η αυτοπεποίθηση που αποκτούν οι Έλληνες διεθνείς βλέποντας πως έχουν τις δυνάμεις να υποτάξουν ένα από τα φαβορί για τον τίτλο, τη Γιουγκοσλαβία των αείμνηστων Ντράζεν Πέτροβιτς και Κρέζιμιρ Τσόσιτς.

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 44, Σταυρόπουλος 1, Γιαννάκης 11, Καμπούρης 5, Ρωμανίδης 4, Φιλίππου, Ανδρίτσος 2, Φασούλας 8, Χριστοδούλου 9

Παρασκευή 5/6: Ελλάδα - Ισπανία 89-106

Η ανώμαλη προσγείωση έρχεται στο καλύτερο δυνατό σημείο για την Εθνική. Κάτι η κούραση από τους τρεις συνεχείς αγώνες και την υπερπροσπάθεια στη νίκη επί της Γιουγκοσλαβίας, κάτι ίσως και η υπερβολική αυτοπεποίθηση, και η ήττα από την Ισπανία με 89-106 έρχεται φυσιολογικά, αλλά και ανώδυνα, αφού χρησιμεύει για να κρατήσει στη γη τα πόδια των παικτών.

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 35, Γιαννάκης 17, Καμπούρης 1, Λινάρδος, Ρωμανίδης 8, Ανδρίτσος, Φασούλας 20, Χριστοδούλου 8, Σταυρόπουλος

Σάββατο 6/6: Ελλάδα - Σοβιετική Ένωση 66-69

Πράξη πρώτη του τελικού απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, που μπορεί να κατέβηκε στην Αθήνα χωρίς Σαμπόνις, αλλά θεωρούνταν και πραγματικά ήταν το μεγάλο φαβορί. Η ελληνική ομάδα δείχνει να συνέρχεται από το χαστούκι της Ισπανίας, στέκεται ως ίση προς ίσο απέναντι στους Σοβιετικούς, αλλά ηττάται με 69-66 χάρη κυρίως στον Τσέχο διαιτητή Κοτλέμπα που φορά… «κόκκινα γυαλιά».

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 31, Γιαννάκης 9, Καμπούρης 7, Ρωμανίδης, Ανδρίτσος, Φασούλας 13, Ιωάννου 2, Χριστοδούλου 4, Σταυρόπουλος

Κυριακή 7/6: Ελλάδα - Γαλλία 82-69

Όλα ή τίποτα για την ελληνική ομάδα, αφού με νίκη προκρινόταν στην οκτάδα, αλλά με ήττα θα περιοριζόταν σε μια θέση από την ένατη ως τη δωδέκατη. Παίζοντας με την πλάτη στον τοίχο, οι παίκτες του Κώστα Πολίτη μπαίνουν αποφασισμένοι στον αγώνα και με ηγέτη τον Νίκο Γκάλη που σημείωσε 34 πόντους ξεφεύγουν από την αρχή στο σκορ και φτάνουν σε μια μάλλον άνετη νίκη.

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 34, Γιαννάκης 10, Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 7, Ανδρίτσος 4, Φασούλας 5, Ιωάννου, Χριστοδούλου 12

Τρίτη 10/6: Ελλάδα - Ιταλία 90-78

Το τρένο έχει πάρει πλέον μπρος και δεν μπορεί να σταματήσει με τίποτα. Στα προημιτελικά η παρέα των Ρίβα, Κόστα και Μανίφικο υποκλίνεται στο δίδυμο Γκάλη και Γιαννάκη που σημειώνουν μαζί 60 πόντους και η πρόκριση στα ημιτελικά είναι γεγονός.

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 38, Γιαννάκης 22, Καμπούρης 14, Φασούλας 9, Ιωάννου 4, Χριστοδούλου 3

Παρασκευή 12/6: Ελλάδα - Γιουγκοσλαβία 81-77

Η ώρα του ημιτελικού. Οι Γιουγκοσλάβοι θεωρούν αδιανόητο να χάσουν από την Ελλάδα δύο φορές μέσα σε μια εβδομάδα και παρουσιάζονται σίγουροι για την πρόκριση στον τελικό. Ξεκινούν πολύ καλά, παίρνουν μια διαφορά, αλλά η ελληνική ομάδα δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Ο Γκάλης με 30 πόντους και ο Χριστοδούλου με 18 ηγούνται της αντεπίθεσης που δίνει στην Ελλάδα τη νίκη με 81-77 και μαζί το εισιτήριο για τον τελικό.

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 30, Σταυρόπουλος, Γιαννάκης 14, Καμπούρης, Φιλίππου, Ανδρίτσος 8, Φασούλας 11, Ιωάννου, Χριστοδούλου 18

Κυριακή 14/6: Ελλάδα - Σοβιετική Ένωση 103-101 (κανονικός αγώνας 89-89)

Η εκδίκηση ήταν ένα πιάτο που ήταν έτοιμοι να σερβίρουν στους Σοβιετικούς του Γκομέλσκι οι Έλληνες διεθνείς μετά την ήττα στην πρώτη φάση της διοργάνωσης. Το φαληρικό στάδιο ξεχειλίζει από παλμό και ο ελληνικός αθλητισμός βρίσκεται ένα βήμα από τη μεγαλύτερη διάκριση της ιστορίας του. Η αναμέτρηση είναι πραγματικό ντέρμπι, οι δύο ομάδες συμβαδίζουν στο σκορ, αλλά ο Κώστας Πολίτης χάνει δύο από τα σημαντικότερα όπλα του με πέντε φάουλ λίγο πριν τη λήξη του δευτέρου ημιχρόνου, τον Παναγιώτη Φασούλα και τον Παναγιώτη Γιαννάκη. Ο Λιβέρης Ανδρίτσος στέλνει το ματς στην παράταση με δύο εύστοχες βολές 39’’ πριν τη λήξη. Η εικόνα του αγώνα δεν αλλάζει στο έξτρα πεντάλεπτο και η μάχη σώμα με σώμα συνεχίζεται.

Στην τελευταία επίθεση της αναμέτρησης, ο Μέμος Ιωάννου αστοχεί σε σουτ, αλλά ο Αργύρης Καμπούρης ως από μηχανής θεός αρπάζει το επιθετικό ριμπάουντ και κερδίζει το φάουλ που τον στέλνει στις βολές. Ο τίμιος γίγαντας κάνει την προσωπική του υπέρβαση και ευστοχώντας με ολύμπια ψυχραιμία και στις δύο βολές δίνει προβάδισμα στην ελληνική ομάδα λιγότερο από τέσσερα δευτερόλεπτα πριν το τέλος. Οι Σοβιετικοί κάνουν βιαστικά την επαναφορά, το τρίποντο του Γιοβάισα με την εκπνοή βρίσκει… δοκάρι και η Ελλάδα στέφεται πρωταθλήτρια Ευρώπης.

Στο ΣΕΦ ανοίγουν σαμπάνιες, η Ελλάδα ξεχύνεται στους δρόμους και τα πανηγύρια συνεχίζονται μέχρι το επόμενο πρωί σε όλη την ελληνική επικράτεια. Ο Νίκος Γκάλης αναδεικνύεται πολυτιμότερος παίκτης και πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης με 296 πόντους, ο Παναγιώτης Γιαννάκης έρχεται πρώτος στην ασίστ, ενώ δύο μέλη της Greek Team κερδίζουν θέση στην καλύτερη πεντάδα της διοργάνωσης (Γκάλης, Φασούλας, Μαρτσουλιόνις, Βολκόφ και Χιμένεθ).

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Γκάλης 40, Γιαννάκης 10, Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 3, Φασούλας 12, Ιωάννου 8, Χριστοδούλου 10, Φιλίππου, Ανδρίτσος.