Οι κανονισμοί που έχουν εισαγάγει κατά καιρούς στο ποδόσφαιρο η FIFA και η UEFA έχουν προκαλέσει έντονες συζητήσεις στους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους για το ορθό της χρησιμοποίησής τους ή όχι. Κάποιοι μάλιστα δεν έτυχε να μακροημερεύσουν, καθώς κρίθηκε κάποια στιγμή ότι η βοήθεια που προσέφεραν στο άθλημα δεν ήταν εκείνη που προσδοκούνταν τη στιγμή της σύλληψης της ιδέας τους.
Μια τυπική περίπτωση των παραπάνω ήταν ο κανονισμός του «χρυσού» και του «ασημένιου» γκολ, που αποτέλεσε προϊόν έμπνευσης της FIFA το 1993 και της UEFA το 2002, αντίστοιχα. Στην λογική ότι ο σκοπός της παράτασης δεν ήταν να παιχτεί ένας «δεύτερος» αγώνας, αλλά να προκύψει νικητής, η FIFA εισήγαγε πρώτη τον θεσμό του «χρυσού» γκολ (ή «ξαφνικού θανάτου» όπως συνηθιζόταν να λέγεται) το 1993, βάσει του οποίου αν κάποια ομάδα σκόραρε σε οποιαδήποτε στιγμή της παράτασης, αναδεικνυόταν νικήτρια και το ματς ολοκληρωνόταν κατευθείαν.
Η χρησιμοποίηση του «χρυσού» γκολ ωστόσο, παρατηρήθηκε ότι έκανε τις ομάδες να παίζουν υπέρ του δέοντος αμυντικά και συντηρητικά όταν έφταναν σε παράταση. Έτσι, η UEFA το 2002 πρότεινε τη λύση του «ασημένιου» γκολ: αν μια ομάδα σκόραρε στο πρώτο ημίχρονο της παράτασης και δεν ισοφαριζόταν, το παιχνίδι έληγε με το τέλος του πρώτου ημιχρόνου του έξτρα χρόνου, ενώ αν αυτό συνέβαινε στο δεύτερο ημίχρονο της παράτασης, παιζόντουσαν και τα 30 λεπτά αυτής.
Η εμφάνιση του «ασημένιου» γκολ δεν οδήγησε στην κατάργηση του «χρυσού», αφού για δύο χρόνια (2002-2004) η κάθε Ομοσπονδία μπορούσε να επιλέξει ποιο από τα δύο θα εφαρμόσει. Τελικά, το 2004 καταργήθηκαν αμφότερα, με το υποχρεωτικό ημίωρο της διάρκειας της παράτασης να επιστρέφει.
Παρά το γεγονός ότι οι δύο παραπλήσιοι κανονισμοί δεν είχαν μεγάλη διάρκεια ζωής (11 χρόνια το «χρυσό» και 2 χρόνια το «ασημένιο» γκολ), πρόλαβαν ωστόσο να κρίνουν δύο συνεχόμενους τελικούς και έναν ημιτελικό Euro, στους οποίους έτυχε να αναδειχθεί ο νικητής μέσα από παράταση, το 1996, το 2000 και το 2004.
Η τελευταία μεγάλη ανάμνηση στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο από τον βραχύβιο όπως αποδείχτηκε κανονισμό, ήταν το «ασημένιο» γκολ του Τραϊανού Δέλλα στον ημιτελικό του Euro 2004 κόντρα στην Τσεχία, που έστειλε την Ελλάδα στον τελικό. Η λήξη της διοργάνωσης της Πορτογαλίας σήμανε και το τέλος των «golden» και «silver» goal.
Στα δύο αμέσως προηγούμενα Euro, μέσω του «χρυσού» γκολ στέφθηκε Πρωταθλήτρια Ευρώπης τόσο η Γερμανία το 1996 όσο και η Γαλλία το 2000.
Η Γερμανία στέφθηκε Πρωταθλήτρια Ευρώπης με το πρώτο διάσημο «χρυσό» γκολ από τον Όλιβερ Μπίρχοφ
Το πρώτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα που διεξήχθη με το «χρυσό» γκολ σε ισχύ, έμελλε να κριθεί κιόλας από αυτό. Το όνομα του Γερμανού επιθετικού Όλιβερ Μπίρχοφ θα μείνει για πάντα συνδεδεμένο με το golden goal, αφού εκείνος ήταν που στο 5ο λεπτό της παράτασης έκανε το 2-1 και «έληξε» τον τελικό με την Τσεχία, δίνοντας στα «πάντσερ» το τρίτο τους ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Ο υψηλόσωμος φορ, μάλιστα, είχε περάσει ως αλλαγή στον αγώνα και είχε πετύχει και το γκολ της ισοφάρισης για τη Γερμανία (1-1).
Η Τσεχία των Νέντβεντ, Μπέργκερ, Κάντλετς, Νέμεκ, Πομπόρσκι, Κούκα είχε προηγηθεί στο 58' στο παλιό Γουέμπλει, με εκτέλεση πέναλτι του Μπέργκερ. Λίγα λεπτά μετά (69’), ο Μπέρτι Βογκτς αποφάσισε να ρίξει στο ματς τον τότε επιθετικό της Ουντινέζε, Όλιβερ Μπίρχοφ, και εκείνος στο 74’, έφερε τον τελικό στα ίσα, σκοράροντας με κεφαλιά, έναν από τους αγαπημένους του τρόπους.
Το παιχνίδι οδηγήθηκε σε παράταση και η αγωνία όλων ήταν στο «κόκκινο» αφού το «χρυσό» γκολ για πρώτη φορά ήταν πιθανό να κρίνει ένα τόσο μεγάλο ματς. Όπως και έγινε: Στο 95' ο Κλίνσμαν έκανε τη σέντρα από τα δεξιά, ο Μπίρχοφ κατέβασε τη μπάλα μέσα στην περιοχή κι ενώ είχε δύο παίκτες κολλημένους στην πλάτη του, γύρισε και με το αριστερό έκανε το σουτ. Η μπάλα κόντραρε και ο τερματοφύλακας της Τσεχίας, Πετρ Κούμπα, δεν κατάφερε να την συγκρατήσει. Όλα είχαν τελειώσει!
Η Γερμανία ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης για τρίτη φορά στην ιστορία της, επιστρέφοντας στον θρόνο μετά από 8 χρόνια.
Συνθέσεις:
Γερμανία (Μπέρτι Φογκς): Κέπκε, Μπάμπελ, Χέλμερ, Στρουντζ, Χέσλερ, Αϊλτς (46’ Μπόντε), Σολ (69’ Μπίρχοφ), Τσίγκε, Κλίνσμαν, Κουντς.
Τσεχία (Ντούτσαν Ούχριν): Κούμπα, Κάντλετς, Χόρνακ, Σουσοπάρεκ, Πομπόρσκι (88’ Σμίτσερ), Νέντβεντ, Ράντα, Μπέργκερ, Μπέιμπλ, Νέμετς, Κούκα
Ο back to back τίτλος της Γαλλίας με το «χρυσό» γκολ του Νταβίντ Τρεζεγκέ
Η Γαλλία είχε φτάσει στα γήπεδα του Βελγίου και της Ολλανδίας το 2000 ως ένα από τα μεγάλα φαβορί του Euro, έχοντας κατακτήσει το Μουντιάλ του 1998 και διαθέτοντας ένα σπουδαίο ρόστερ, με τον Ζινεντίν Ζιντάν στα ντουζένια του.
Στον τελικό της διοργάνωσης συνάντησε την Ιταλία, με τους «ατζούρι» να βρίσκονται αγκαλιά με το τρόπαιο μέχρι το τελευταίο λεπτό των καθυστερήσεων της κανονικής διάρκειας, αλλά τους «τρικολόρ» να κάνουν την μεγάλη ανατροπή.
Η Ιταλία, λοιπόν, είχε προηγηθεί με τον Μάρκο Ντελβέκιο στο 55' (1-0) και έχοντας σε εξαιρετική μέρα τον Φραντσέσκο Τόλντο κρατούσε το προβάδισμά της μέχρι το τέταρτο λεπτό των καθυστερήσεων. Σε εκείνο το σημείο, ο Σιλβέν Βιλτόρ ισοφάρισε (1-1) και έστειλε τον τελικό στην παράταση, εκεί οπού ίσχυε ο κανόνας του «χρυσού» γκολ.
Ο ποδοσφαιριστής που έγραψε το όνομά του με χρυσά γράμματα στην ιστορία των Γάλλων ήταν ο Νταβίντ Τρεζεγκέ, που είχε περάσει στον αγώνα ως αλλαγή στο 76', σκοράροντας στο 13ο λεπτό του πρώτου ημιχρόνου της παράτασης: Ο Ρομπέρ Πιρές έκανε πολύ όμορφη ενέργεια και σέντρα από αριστερά και η μπάλα έφτασε στα πόδια του Τρεζεγκέ, ο οποίος με ένα αριστερό βολέ έδωσε στους «τρικολόρ» το δεύτερο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της ιστορίας τους (μετά το 1984) και εδραίωσε την κυριαρχία τους στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο μετά και την κατάκτηση του Μουντιάλ πριν από δύο χρόνια.
Συνθέσεις:
Γαλλία: Μπαρτέζ, Τουράμ, Μπλαν, Ντεσαγί, Λιζαραζού (86' Πιρές), Τζορκαέφ (76' Τρεζεγκέ), Βιεϊρά, Ντεσάμπ, Ζιντάν, Ντουγκαρί (58' Βιλτόρ), Ανρί.
Ιταλία: Τόλντο, Καναβάρο, Νέστα, Ιουλιάνο, Μαλντίνι, Πεσότο, Ντι Μπιάτζιο (65' Αμπροζίνι), Αλμπερτίνι, Φιόρε (53' Ντελ Πιέρο), Ντελβέκιο (86' Μοντέλα),Τότι
Το τελευταίο «ασημένιο» γκολ στην ιστορία από τον Τραϊανό Δέλλα
Το ελληνικό έπος στα γήπεδα της Πορτογαλίας το 2004 φέρει την καθοριστική σφραγίδα του Τραϊανού Δέλλα, κατά κύριο λόγο για τις αλάνθαστες αμυντικές του εμφανίσεις και το φοβερό δίδυμο με τον Μιχάλη Καψή στα μετόπισθεν της ομάδας του Ότο Ρεχάγκελ. Ωστόσο, ο υψηλόσωμος αμυντικός έμελλε να γράψει ιστορία τόσο για την Εθνική Ελλάδας όσο και για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο, καθώς το «ασημένιο» γκολ που πέτυχε στην παράταση του ημιτελικού με την Τσεχία ήταν το τελευταίο της ιστορίας, με τον κανονισμό να καταργείται μετά τη λήξη του Euro 2004.
Με την Ελλάδα να έχει αντέξει στην πίεση των Τσέχων και την κανονική διάρκεια του αγώνα να τελειώνει με σκορ 0-0, το παιχνίδι οδηγήθηκε στην παράταση. Εκεί, στις καθυστερήσεις του πρώτου ημιχρόνου (106'), ο Βασίλης Τσιάρτας εκτέλεσε το κόρνερ και ο «Τράι» πήρε την κεφαλιά, νικώντας τον Πιετρ Τσεχ. Δεν απέμενε άλλος χρόνος στην «κλεψύδρα» για την Τσεχία και λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, το παιχνίδι έληξε και η Εθνική Ελλάδας είχε «φύγει» για τον τελικό.
Συνθέσεις:
Ελλάδα (Ότο Ρεχάγκελ): Νικοπολίδης, Σεϊταρίδης, Δέλλας, Μπασινάς (71΄ Γιαννακόπουλος), Ζαγοράκης, Χαριστέας, Φύσσας, Βρύζας (91΄ Τσιάρτας), Καψής, Καραγκούνης, Κατσουράνης
Τσεχία (Κάρελ Μπρούκνερ): Τσεχ, Γκριγκέρα, Γκάλασεκ, Μπολφ, Γιανκουλόβσκι, Πομπόρσκι, Κόλερ, Ροσίτσκι, Νέντβεντ (39΄ Σμίτσερ), Μπάρος, Ουϊφαλούζι
