Ένα γκολ, ένα δοκάρι, μερικά εκατοστά πιο δεξιά ή πιο αριστερά, μια χαμένη ευκαιρία, μια απόφαση προπονητή, η οποία αφορά ποδοσφαιριστή. Μικρές λεπτομέρειες αλλάζουν όχι μόνο την μοίρα ενός ανθρώπου, ενός συλλόγου, μα ολόκληρου του αθλήματος.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το πόρισμα του ψυχολόγου της εθνικής Βραζιλίας, Ζοάο Καρβάλιο. Ο τελευταίος υπέβαλε τους ποδοσφαιριστές της «Επίλεκτης» σε ορισμένα ψυχολογικά τεστ και βάσει των αποτελεσμάτων εισηγήθηκε ότι ο Πελέ δεν θα έπρεπε να αγωνιστεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας το 1958 λόγω… ανωριμότητας.
Ο περί ου ο λόγος αφηγείται στην αυτοβιογραφία του: «Το τρίτο ματς πλησίαζε- ήταν εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης και το τελευταίο του πρώτου γύρου. Το αποτέλεσμα του συγκεκριμένου αγώνα θα έκρινε πολλά και εμείς ανησυχούσαμε, επειδή νιώθαμε πως δεν είχαμε παίξει όσο καλά μπορούσαμε μέχρι εκείνο το σημείο της διοργάνωσης.
{…} Ο νικητής του παιχνιδιού ανάμεσά μας θα έπαιρνε την πρώτη θέση στον όμιλο.
{…} Ο δρ. Πάουλο (σ.σ. μέλος του ιατρικού επιτελείου) τον ρώτησε (σ.σ. τον προπονητή Βιθέντε Φέολα) αν θα μ’ έβαζε να παίξω, κι εκείνος απάντησε: ‘’Φυσικά! Από καιρό ήθελα να τον βάλω’’. Ο δρ. Γκόσλιγκ (σ.σ. ο γιατρός της ομάδας) συμφώνησε με αυτή τη διάγνωση κι όλα έδειχναν πως έφτανε επιτέλους η μεγάλη στιγμή για μένα (σ.σ. στα προηγούμενα ματς δεν είχε πάρει χρόνο συμμετοχής, εξαιτίας τραυματισμού στο γόνατο που αποκόμισε σε ματς προετοιμασίας. Ενδιαφέρον στοιχείο ότι ο γιατρός της ομάδας, Χίλτον Γκόσλιγκ, είχε εξομολογηθεί σε κοντινούς του ανθρώπους ότι δεν πίστευε πως θα κατάφερνε να αγωνιστεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο ο εκκολαπτόμενος σουπερ σταρ. Σε αυτό το πλαίσιο, είχε αναζητηθεί και πιθανός αντικαταστάτης του. Ευτυχώς οι δυσοίωνες προβλέψεις δεν επιβεβαιώθηκαν).
«Ο Πελέ είναι φανερά ανώριμος»
{…} Ξαφνικά, όμως, παρουσιάστηκε ένα απρόσμενο εμπόδιο. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για το παιχνίδι, ο ψυχολόγος της εθνικής, δρ. Ζοάο Καρβάλιο, μας έβαλε όλους να περάσουμε από διάφορα τεστ. Έπρεπε να ζωγραφίσουμε κάτι σκιτσάκια και να απαντήσουμε σε κάποιες ερωτήσεις. Ίσως όλα αυτά να ήταν πρωτοποριακά για την εποχή, ίσως να ήταν απλές παραξενιές. Μπορεί και τα δύο συγχρόνως – το θέμα όμως είναι πως ο ψυχολόγος είχε αποφανθεί ότι δεν ήμουν έτοιμος να παίξω σ’ αυτό το ματς. ‘’Ο Πελέ είναι φανερά ανώριμος και δεν διαθέτει το ψυχικό σθένος που απαιτεί η περίσταση’’, ήταν κατά λέξη η διάγνωσή του.
Την ίδια τύχη όφειλε να έχει και ο Γκαρίντσα ο οποίος κρίθηκε ‘’ανεύθυνος’’. Ευτυχώς για μένα, αλλά και για τον Γκαρίντσα, ο Φέολα ακολουθούσε πάντα το ένστικτό του, περισσότερο από τις συμβουλές των ειδικών κι έτσι είπε, κουνώντας το κεφάλι του, στον ψυχολόγο: ‘’Ίσως και να έχεις δίκιο, η αλήθεια ωστόσο είναι πως δεν έχεις ιδέα από ποδόσφαιρο. Από τη στιγμή που το γόνατο του Πελέ είναι εντάξει, ο Πελέ παίζει’’!
«Τα συμπεράσματα ήταν για γέλια»
Του λόγου το αληθές αποδεικνύει και ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Τζόναθαν Γουίλσον με τίτλο «Αντιστρέφοντας την Πυραμίδα»: «Ο Καρβάλιο, που συνήθως έλεγχε την ψυχολογική καταλληλότητα αυτών που έκαναν αίτηση για να γίνουν οδηγοί λεωφορείων, έκανε μια σειρά από τεστ στους παίκτες της ομάδας και στο πιο γελοίο από αυτά, τους ζήτησε να ζωγραφίσουν το πορτρέτο ενός ανθρώπου. Τα αποτελέσματα ήταν αξιοπερίεργα –όσο πιο ενστικτώδης ήταν ένας ποδοσφαιριστής τόσο πιθανότερο ήταν να ζωγραφίσει μια πολύ απλή μορφή, σκέτες γραμμές δηλαδή αντί για κάποιο λεπτομερές σχέδιο- αλλά τα συμπεράσματα ήταν για γέλια. Ο Πελέ, είπε ο Καρβάλιο, ήταν ‘’εμφανώς νηπιακός χαρακτήρας’’ και ‘’δεν είχε την απαραίτητη ωριμότητα για ένα ομαδικό παιχνίδι’’.
Η βαθμολογία του Γκαρίντσα ήταν 38 με άριστα το 123 –χαμηλότερη επίδοση ακόμη και από την κατώτερη που επιτρεπόταν να συγκεντρώσει ένας υποψήφιος οδηγός- και ο Καρβάλιο εκτίμησε ότι ήταν επίσης ανίκανος να διαχειριστεί την πίεση των μεγάλων αγώνων».
Ευτυχώς ο τεχνικός της «σελεσάο» αγνόησε τον ψυχολόγο. Κάπως έτσι, ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο, γνωστότερος ως Πελέ, πήρε θέση στο βασικό σχήμα. Έκτοτε δεν ξαναβγήκε, αφού αν και δεν σκόραρε στο ντεμπούτο του είχε εξαιρετική απόδοση. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διαπίστωση πως η Βραζιλία δεν ηττήθηκε σε κανένα παιχνίδι που οι Πελέ και Γκαρίντσα αγωνίστηκαν μαζί.
Τέσσερις ημέρες αργότερα, χάρη στο παρθενικό του γκολ, η Βραζιλία υπερκέρασε το εμπόδιο της Ουαλίας στον προημιτελικό με σκορ 1-0. «Για μένα ήταν το πιο κρίσιμο ματς του τουρνουά», εξομολογείται το κεντρικό πρόσωπο. Η επίδοση είχε ξεχωριστή σημειολογία, μιας και τον μετέτρεψε στο νεαρότερο σκόρερ στην ιστορία του θεσμού. Ήταν μόλις 17 ετών και 239 ημερών!
Στον ημιτελικό απέναντι στη Γαλλία το άστρο του έλαμψε ξανά, καθώς πέτυχε χατ-τρικ.
Την 29η Ιουνίου 1958 ο «Βασιλιάς» βρίσκει δίχτυα άλλες δύο φορές στον τελικό ενάντια στους διοργανωτές Σουηδούς και η «σελεσάο» θριαμβεύει με σκορ 5-2. Η «Επίλεκτη» σκαρφαλώνει για πρώτη φορά στην κορυφή του κόσμου!
Πάντως, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι ο μεν Πελέ από πολλούς θεωρείται ο κορυφαίος παίκτης που πάτησε ποτέ στο χορτάρι, ο δε Γκαρίντσα λογίζεται ως ο καλύτερος ντριμπλέρ στην ιστορία, μάλλον ο Καρβάλιο θα έπρεπε να σκίσει τα διπλώματά του…
Επιμέλεια: Παναγιώτης Ιωάννου ON DEMAND: Όλα τα ρεπορτάζ στο επίσημο κανάλι του bwinΣΠΟΡ FM στο youtube
_103051.jpg?w=350&f=bicubic&um=VerySharp)
