Ντένις Μπέργκαμπ.
Ένας ήρωας για εκατομμύρια παιδικές ψυχές, που έχει «ζωγραφίσει» με ανεξίτηλο μαρκαδόρο μέσα σε αυτές μερικές από τις πιο όμορφες εικόνες στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Η «άρρωστη» ντρίμπλα στον Νταμπίζα και η ασίστ-ζωγραφιά στον Λιούνγκμπεργκ είναι μόνο δύο από αυτές.
Αλλά ο «Ντένις ο τρομερός» ήταν -και παραμένει, στα 52 του αισίως- και ένας μυστηριώδης άνθρωπος. Από τη μία το μοναδικό ταλέντο του και από την άλλη ένας χαρακτήρας ιδιαίτερος, κλειστός, που δύσκολα μπορούσε να τον πλησιάσει κανείς.
Το ίδιο και παραπάνω μυστήρια, όμως, ήταν και η φοβία του για τα αεροπλάνα. Αυτή είναι η ιστορία του πώς γεννήθηκε, μια μέρα σαν σήμερα, το 1989.
Γράφει ο Νίκος Ράλλης
Η αεροφοβία του Ντένις Μπέργκαμπ είναι το ίδιο διάσημη με το ταλέντο του. Συνδέεται βαθύτατα με την τεράστια καριέρα του, ακριβώς διότι την επηρέαζε. Για κάθε στιγμή μαγείας στο ''Highbury'', υπάρχει και μία κακή, εκτός έδρας ήττα της Άρσεναλ στο Champions League, με τον Ολλανδό εκτός, χωρίς να μπορεί να τη βοηθήσει, αν και πάντα προσπαθούσε να ταξιδέψει οδικώς, όπου ήταν, φυσικά, αυτό εφικτό.
Ο 52χρονος δεν μιλάει πολύ για τίποτα, ιδίως για τον φόβο του να πετάξει. Αλλά η ιστορία πίσω από αυτόν τον φόβο, είναι μία τραγική ιστορία, που προκάλεσε ένα ανεπανόρθωτο ψυχικό τραύμα.
Οι περισσότεροι πιστεύουν πως η απόφαση του Μπέργκαμπ να σταματήσει να πετάει έχει να κάνει με δύο περιστατικά στο Παγκόσμιο Κύπελλο των ΗΠΑ, το 1994. Παρ' όλα αυτά, υπήρξε ένα θλιβερό περιστατικό έξι χρόνια νωρίτερα, το 1989, μια αληθινή τραγωδία, όταν ο Ολλανδός ήταν μόλις 20 ετών, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσει μερικούς από τους καλύτερους φίλους του. Και αυτή η τραγωδία ήταν, όπως αποκάλυψε μερικά χρόνια αργότερα, στην αυτοβιογραφία του, η οποία τον έκανε να τρέμει απλά και μόνο βλέποντας τα σύννεφα, καθώς έπαιζε ποδόσφαιρο.
''Colourful 11''
Πρόκειται για την αεροπορική τραγωδία με το αεροσκάφος της Surinam Airways, που συνετρίβη στο Παραμαρίμπο, πρωτεύουσα του Σουρινάμ, σαν σήμερα (07/06) πριν από 32 χρόνια ακριβώς. Τότε ο Μπέργκαμπ έχασε τον συμπαίκτη του στον Άγιαξ, Λόιντ Ντέσμπουργκ, αλλά και τον Βίργκαλ Γιόεμανκαν, με τον οποίο «μεγάλωσαν» μαζί στις ακαδημίες του «Αίαντα».
Από τα 176 θύματα εκείνης της ανείπωτης τραγωδίας, 15 ήταν ποδοσφαιριστές στο πρωτάθλημα Ολλανδίας, και ταξίδευαν στο Σουρινάμ για ένα φιλικό παιχνίδι κόντρα στην πρωταθλήτρια SV Robinhood. Ολλανδία και Σουρινάμ συνέδεαν ανέκαθεν ισχυροί δεσμοί, καθώς η μικρή χώρα της Λατινικής Αμερικής ήταν αποικία των Ολλανδών, κερδίζοντας την πλήρη ανεξαρτησία της στις 25 Νοεμβρίου του 1975.
Το… στοιχείο από το Σουρινάμ, ωστόσο, ήταν -και παραμένει- εντονότατο στη χώρα της Ευρώπης. Ενδεικτικά και μόνο, Ρούουντ Γκούλιτ, Φρανκ Ράικαρτ, Άρον Βίντερ, Μπράιαν Ρόι, Στάνλεϊ Μένζο και Ρέγκι Μπλίνκερ. Όλοι αυτοί οι μεγάλοι παίκτες του ολλανδικού ποδοσφαίρου είχαν ένα κοινό. Προέρχονταν από το Σουρινάμ και για τον λόγο αυτό, ο τεχνικός, Σόνι Χάσνοε, αποφάσισε να δημιουργήσει μία ομάδα, τους ''Colourful 11'', με μια απλή αποστολή: Να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των νεαρών παιδιών του Σουρινάμ, να ασχοληθούν με το ποδόσφαιρο και μέσω του αθλήματος να δημιουργηθούν καλλιεργημένοι πολίτες για την κοινωνία. Το πρώτο φιλικό, το 1986, και πάλι με την πρωταθλήτρια SV Robinhood, ήταν μια επιτυχία άνευ προηγουμένου. Αλλά το δεύτερο φιλικό έμελλε να μη διεξαχθεί ποτέ.
Φήμες της εποχής έλεγαν πως ο Χάσνοε είχε προτείνει και στον Μπέργκαμπ να κάνει το υπερατλαντικό ταξίδι, το ίδιο και στους Γκούλιτ-Ράικαρτ-Βίντερ, που ήθελαν πολύ να βρεθούν στη γη των προγόνων τους, αλλά δεν κατάφεραν να πάρουν άδεια από τα κλαμπ τους. Ευτυχώς, όπως αποδείχθηκε. Δύο άλλοι συμπαίκτες του Μπέργκαμπ εκείνο τον καιρό, ο Χένι Μέιγιερ και ο Στάνλεϊ Μέντσο, γλίτωσαν τον θάνατο, παίρνοντας μια πτήση νωρίτερα, αγνοώντας την απόφαση του Άγιαξ.
«Άνεμοι ήρεμοι, ορατότητα 900 μέτρα σε ομίχλη»
Την τραγωδία προκάλεσε μια τραγική απερισκεψία του πιλότου. Το πρωί της 7ης Ιουνίου, και ενώ το Douglas DC-8 έφτανε στο Σουρινάμ, το δελτίο καιρού έλεγε: «Άνεμοι ήρεμοι, ορατότητα 900 μέτρα σε ομίχλη».
Το πλήρωμα βρέθηκε σε αμηχανία. Το προηγούμενο δελτίο ανέφερε δυνατότητα όρασης 6 χιλιομέτρων. Οι κυβερνήτες πήραν μια απόφαση, όπως αποδείχτηκε μοιραία, και επέλεξαν να προσγειώσουν το αεροπλάνο, υποθέτοντας ότι η ομίχλη ήταν καθαρά τοπική και σκεπτόμενοι ότι μπόρεσαν να διακρίνουν το αεροδρόμιο στην αρχική τους προσέγγιση.
Κάνουν ακόμη ένα λάθος. Χρησιμοποιούν το σύστημα πλοήγησης ISL, που αν και ακριβές, δεν ήταν ούτε κατάλληλο ούτε διαθέσιμο στο αεροδρόμιο της πόλης. Αυτό είχε συνέπεια να μη λαμβάνουν τα προειδοποιητικά μηνύματα του κέντρου ελέγχου στις διαδοχικές προσπάθειες προσγείωσης. Στην τρίτη απόπειρα ο κινητήρας του αεροπλάνου χτυπάει σε δέντρο, πετώντας μόλις 25 μέτρα πάνω από το έδαφος. Το δεξί φτερό προσκρούει σε άλλο δέντρο και το σκάφος συντρίβεται στον αεροδιάδρομο 10 του "Zanderij".
Ο Μπέργκαμπ δεν συνήλθε ποτέ. Το σοκ ήταν τεράστιο για όλους, μα ο 20χρονος Ντένις δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει. Κάθε ταξίδι από εκείνη την τραγωδία και μετά για τον Ολλανδό χαρακτηρίζονταν από ανησυχία, άγχος, τρόμο, πανικό και νευρικότητα. Δεν χρειαζόταν παρά μόνο να σκεφτεί τη διαδικασία μιας πτήσης, για να αποθαρρυνθεί και να αρχίσει να αισθάνεται άσχημα, αποφεύγοντας να ταξιδέψει. Διότι, πράγματι, ο Ντένις Μπέργκαμπ πετούσε κανονικά τα επόμενα πέντε χρόνια της συντριβής του Douglas DC-8. Αλλά μισούσε τα αεροπλάνα και όχι όπως τα μισεί απλά κάποιος, που, ωστόσο, μπαίνει και ταξιδεύει κανονικά, καταπολεμώντας τον όποιο φόβο του. Μίσος βαθύ και τρόμος αληθινός.
Εδώ δεν μιλάμε για κάτι απλό, που διορθώνεται με το να κρατάς το χέρι ακόμη και κάποιου ξένου δίπλα σου. Ο Μπέργκαμπ καθόταν στη θέση του και άρχιζε να κουνιέται αδιάκοπα από τον πανικό, τον οποίο βίωνε, ενώ τον έλουζε κρύος ιδρώτας. Μέχρι το 1994 όλα αυτά, όταν δέχθηκε, έστω και με βαριά καρδιά, να κάνει το μεγάλο ταξίδι στις ΗΠΑ για το Μουντιάλ. Και όχι ένα ταξίδι, αλλά πολλά μέσα στη χώρα. Αλλά τα δύο περιστατικά -που προαναφέραμε- έκαναν τα πάντα χειρότερα και μη αναστρέψιμα.
Η βλάβη και η φάρσα
Σε κάποιο ταξίδι της αποστολής της Ολλανδίας στις ΗΠΑ, ένας κινητήρας του αεροσκάφους παρουσίασε βλάβη. Ακολούθησε πανικός, αλλά, ευτυχώς, το πρόβλημα διορθώθηκε. Ο Μπέργκαμπ, όμως, έχασε το μυαλό του.
Για να έρθει αυτή η ηλίθια φάρσα, που ήταν το «ως εδώ» του Ολλανδού.
Σε κάποιο άλλο ταξίδι, πάντα στο Μουντιάλ, η ολλανδική αποστολή ετοιμαζόταν να μπει στο αεροπλάνο. Ένας δημοσιογράφος, λοιπόν, για να σπάσει πλάκα, ισχυρίστηκε ότι υπάρχει βόμβα, με αποτέλεσμα να επικρατήσει και πάλι πανικός εντός του αεροσκάφους και του αεροδρομίου! Όταν αποδείχθηκε πως επρόκειτο για φάρσα, ο δημοσιογράφος συνελήφθη, για τον Μπέργκαμπ, ωστόσο, η απόφαση ήταν οριστική: Δεν θα ξαναπατούσε το πόδι του σε αεροπλάνο!
Παρότι σοκαρισμένος από τα δύο περιστατικά, που έφεραν ξανά στο μυαλό του το "Zanderij" και τους χαμένους φίλους του προ πενταετίας, ο Μπέργκαμπ τα πήγε περίφημα με την Ολλανδία στο Μουντιάλ, πετυχαίνοντας τρία γκολ (τα περισσότερα της ομάδας του) και φτάνοντας μέχρι τα προημιτελικά, για να αποκλειστούν οι «οράνιε» εκεί από τη μετέπειτα παγκόσμια πρωταθλήτρια Βραζιλία.
«Πρέπει να ζήσω με αυτό»
Αλλά το πρόβλημα πια δεν είχε λύση. Το παραδέχθηκε και ο ίδιος, λέγοντας μερικά χρόνια αργότερα, ενώ είχε πάει, πλέον, στην Άρσεναλ, που σεβάστηκε απόλυτα την αεροφοβία του.
«Έχω αυτό το πρόβλημα. Πρέπει να ζήσω με αυτό. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για αυτό, είναι ψυχολογικό και δεν μπορώ να το εξηγήσω. Δεν έχω πετάξει με αεροπλάνο εδώ και δύο χρόνια. Η ολλανδική ομοσπονδία το καταλαβαίνει και το σέβεται, το ίδιο και η Άρσεναλ. Σκέφτομαι να ζητήσω ψυχιατρική βοήθεια. Δεν μπορώ να πετάξω. Απλώς παγώνω. Νιώθω πανικό. Ξεκινά την προηγούμενη μέρα, όταν δεν μπορώ να κοιμηθώ», τα λόγια του.
Η Ολλανδία, η Άρσεναλ, το ίδιο το ποδόσφαιρο, στερήθηκαν έναν από τους πιο ταλαντούχους παίκτες της γενιάς του στα εκτός έδρας παιχνίδια. Η ιστορία θα μπορούσε να έχει γραφτεί εντελώς διαφορετικά αν ο Μπέργκαμπ δεν είχε αυτήν τη φοβία. Σε ένα «δικό μας» χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο Guardian είχε γράψει το μακρινό 1997 ότι η απουσία του από τον αγώνα της Θεσσαλονίκης με τον ΠΑΟΚ είχε στοιχίσει στους «κανονιέρηδες» την πρόκριση.
Παρ' όλα αυτά, ο Ντένις Μπέργκαμπ, στα 20 χρόνια της καριέρας του, έβαλε με την ποδοσφαιρική του ιδιοφυία τη σφραγίδα του σε μερικές από τις πιο αξέχαστες στιγμές. Η τραγωδία του 1989 τον έκανε μη Ιπτάμενο Ολλανδό, αλλά όταν έπαιζε ήταν ο «Ντένις ο τρομερός».
_003740.jpg?w=350&f=bicubic&um=VerySharp)
