Καλοκαίρι του 1999. Ο Μάρτιν Παλέρμο εξαργυρώνοντας μια ακόμη σπουδαία σεζόν με την Μπόκα Τζούνιορς (56 γκολ σε 75 ματς στις δύο πρώτες σεζόν του) επιλέγεται από τον Μαρσέλο Μπιέλσα να ηγηθεί της επίθεσης της Αργεντινής στο Κόπα Αμέρικα της Παραγουάης.
Ο θηριώδης φορ κάνει ιδανική εκκίνηση στο επίσημο ντεμπούτο του και στη δεύτερη μόλις συμμετοχή του με το εθνόσημο πετυχαίνει δύο γκολ στο 3-1 επί του Ισημερινού. Οι βαρύγδουποι τίτλοι στις εφημερίδες μιλούν για τον άνθρωπο που εμφανίστηκε την κατάλληλη στιγμή για να ξεχαστούν οι ηχηρές απουσίες των Γκαμπριέλ Μπατιστούτα και Ερνάν Κρέσπο. Πού να’ ξεραν ότι θα ακολουθούσε…
Τρεις μέρες μετά, στις 7 Ιουλίου, η Αργεντινή αντιμετωπίζει την Κολομβία στο παιχνίδι που ουσιαστικά θα κρίνει την πρωτιά και θα στείλει τον ηττημένο πάνω στην πανίσχυρη Βραζιλία στα προημιτελικά. Το παιχνίδι αρχίζει ιδανικά για την «αλμπισελέστε» όταν το ανόητο χέρι του Βιβέρος στο 5’ τούς χαρίζει ένα πέναλτι από το πουθενά. Ο Παλέρμο, με την αυτοπεποίθηση να ξεχειλίζει από την πρώτη του εμφάνιση και τις ευλογίες ενός ολόκληρου έθνους, αναλαμβάνει την ευθύνη. Κατά την προσφιλή του συνήθεια προτιμά δύναμη αντί τεχνικής και αποτυγχάνει. Η μπάλα βρίσκει ελαφρώς στο οριζόντιο δοκάρι και καταλήγει στις εξέδρες.
Κι επειδή σε κάποιες βραδιές, ό,τι μπορεί να πάει στραβά… θα πάει, ήταν μόνο ο πρόλογος του εφιάλτη. Μόλις στο 10’, ο Νέλσον Βίβας παραχώρησε πέναλτι στην Κολομβία και ένας αμυντικός, ο Ιβάν Ραμίρο Κόρντομπα, έδειξε στον Παλέρμο… πώς γίνεται στέλνοντας την μπάλα στην άλλη γωνιά από αυτή που έπεφτε ο Χερμάν Μπούργος για το 1-0. Στο δεύτερο λεπτό της επανάληψης οι Κολομβιανοί είχαν την ευκαιρία για δεύτερο γκολ από το πέναλτι του σπουδαίου Μάρτιν Αγιάλα, αλλά η έμπνευση του Χάμιλτον Ρίκαρντ να εκτελέσει αυτός αποδείχτηκε λάθος, με τον Μπούργος να τον «ψαρεύει» και να διατηρεί την Αργεντινή σε απόσταση… βολής.
Φρούδες ελπίδες… Στο 69’ ολόκληρος Χαβιέρ Ζανέτι λειτούργησε αψυχολόγητα και ένα φάουλ στη μεσαία γραμμή οδήγησε στην αποβολή του, με τον ίδιο να αποδέχεται στωικά την απόφαση προσφέροντας χειραψία στον διαιτητή προτού εγκαταλείψει τη μάχη. Και πάλι όμως, τα χειρότερα έρχονταν…
Στο 74’ το δεύτερο κουτό πέναλτι με χέρι της Κολομβίας, αυτή τη φορά από τον Βιβέρος, χάρισε στον Παλέρμο την ευκαιρία της εξιλέωσης. Εκείνος θαρρείς και δεν πήρε το μάθημά του από την πρώτη αποτυχία, τα έκανε ξανά θάλασσα. Ίδιος τρόπος εκτέλεσης και ίδια κατάληξη, με την μπάλα αυτή τη φορά στα… πουλιά χωρίς παρέμβαση της οριζόντιας δοκού. «Madre mia. Πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό;», αναφωνούσε ο Αργεντινός σπίκερ. Να δεις τι του’ χε για μετά…
Στο 79’ ο Έντουιν Κόνγκο, που μόλις είχε μπει στο ματς στο 79’, με κοντινή προβολή έγραφε το 2-0 φέρνοντας σε απόγνωση το γαλανόλευκο κομμάτι της κερκίδας. Στο 87’ ήταν η σειρά μιας άλλης αλλαγής, του Τζόνιερ Μοντάνιο, με σουτ της απελπισίας εκτός περιοχής και τη βοήθεια κόντρας να σκοράρει για το 3-0. Μη φύγετε όμως, είχε και… γλυκό το τέλος της βραδιάς.
Στο 90’ ο Παλέρμο κέρδισε πέναλτι (το πέμπτο του ματς) σε μονομαχία με τον κάποτε στόπερ του Ολυμπιακού (και τότε συμπαίκτη του στην Μπόκα) Χόρχε Μπερμούδες και τον Ιβάν Κόρντομπα. Εγωιστικά δεν άφησε κανέναν άλλο να διανοηθεί πως θα το εκτελούσε. Αυτή τη φορά βρήκε εστία, αλλά και τον Μιγκέλ Καλέρο, που πέφτοντας στην αριστερή του γωνιά ολοκλήρωσε τον εφιάλτη του Παλέρμο και της Αργεντινής.
«Την επόμενη μέρα ο Μαρσέλο Μπιέλσα με έπιασε στην προπόνηση και μου είπε ‘είσαι εγωιστής’. Εγώ δεν το δέχτηκα, γιατί ήμουν αυτός στον οποίο είχαν ανατεθεί οι εκτελέσεις πέναλτι και κανένας δεν μου είπε να μην τα εκτελέσω», ανέφερε αρκετά χρόνια μετά την μαύρη βραδιά της καριέρας του ο Παλέρμο.
Η νίκη επί της Ουρουγουάης στο τελευταίο ματς του ομίλου με 2-0 και σκόρερ του δεύτερου γκολ τον Παλέρμο χάρισε μεν την πρόκριση στα προημιτελικά, αλλά το ραντεβού με την Βραζιλία εκεί ήταν αναπόφευκτο. Και παρά το γρήγορο και τυχερό προβάδισμα με τον Χουάν Πάμπλο Σορίν στο 10’, οι «μάγοι» Ριβάλντο στο 32’ και Ρονάλντο στο 48’ υπέγραψαν την ανατροπή και την πρόκριση της «σελεσάο» που έφτασε μέχρι τον τίτλο.
Το ντροπιαστικό αυτό χατ-τρικ όχι απλώς μπήκε στο Βιβλίο Γκίνες με τα ακατάρριπτα ρεκόρ, αλλά στοίχειωσε και όλη την καριέρα του Παλέρμο. Τα ΜΜΕ άλλο που δεν ήθελαν να τον «σταυρώσουν» και να προσωποποιήσουν την αποτυχία σε μια ακόμη μεγάλη διοργάνωση. Για μια ολόκληρη δεκαετία και παρά τις αξιόλογες κατά καιρούς σεζόν που έκανε σε Μπόκα Τζούνιορς (κυρίως) και LaLiga, αγνοείτο στις κλήσεις της εθνικής Αργεντινής. Ήταν προφανές πως όσα έγιναν σε εκείνο το ματς με την Κολομβία τον είχαν βάλει στη μαύρη λίστα της εθνικής ομάδας.
Η επιθετική λειψανδρία το 2009 τον έφερε ξανά, στα 35 του, στην «αλμπισελέστε» και ο ίδιος είχε την ευκαιρία για εξιλέωση. Μετά τα δύο γκολ σε ένα φιλικό με την Γκάνα, στις 10 Οκτωβρίου του 2009, ήρθε από τον πάγκο τη στιγμή που η ομάδα του αναζητούσε εναγωνίως το γκολ νίκης απέναντι στο Περού για τα προκριματικά του Μουντιάλ, προκειμένου να μην μπλέξει σε περιπέτειες. Μετά την ισοφάριση που δέχτηκε η ομάδα του στο 90’, ήταν εκείνος που με κοντινή προβολή στο 93’ έστελνε την μπάλα στα δίχτυα και την Αργεντινή στο Μουντιάλ. Ο ίδιος με τα χέρια απλωμένα και μέσα στη βροχή είχε ζήσει τη στιγμή της εξιλέωσης. Ξάφνου τα τρία χαμένα πέναλτι έναν… αιώνα πίσω έμοιαζαν μια μικρή κηλίδα στη διαδρομή του. Η συγκίνησή του ήταν έκδηλη, την ώρα που η εξέδρα παραληρούσε και ο Ντιέγκο Μαραντόνα, προπονητής πια, βουτούσε στο χορτάρι πανηγυρίζοντας και αποκαλούσε στις δηλώσεις του μετά τον αγώνα τον Παλέρμο «Άγιο Μάρτιν».
Ο Παλέρμο πήρε δικαιωματικά θέση στην αποστολή της Αργεντινής για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010. Μάλιστα στη μοναδική του συμμετοχή στη διοργάνωση πρόλαβε στα δέκα λεπτά που αγωνίστηκε να σκοράρει. Ήταν απέναντι στην Ελλάδα, όταν διαμόρφωσε το τελικό 2-0 στη φάση των ομίλων παίρνοντας το… ριμπάουντ στην απόκρουση του Αλέξανδρου Τζόρβα στο σουτ του Λιονέλ Μέσι. Αυτή έμελε να είναι και η τελευταία του συμμετοχή στην εθνική Αργεντινής, αλλά είχε προλάβει ήδη να σώσει την υστεροφημία του.