Υπό κανονικές συνθήκες το παιχνίδι Σουδάν εναντίον Ζάμπια στις 8 Νοεμβρίου 1968, στο πλαίσιο των προκριματικών για το Μουντιάλ του 1970, πιθανότατα δεν θα το θυμούνταν ούτε οι θεατές που το παρακολούθησαν.
Ίσως ούτε καν οι ποδοσφαιριστές, οι οποίοι έδωσαν το «παρών». Παρόλα αυτά, εάν υπάρχει λόγος να το κρατάει φυλαγμένο κανείς στη μνήμη του, σχετίζεται με το ότι η Ζάμπια αποκλείστηκε για ένα λόγο που πολύ απλά… δεν υπήρχε. Όντως, στην κυριολεξία δεν υπήρχε. Και αυτό διότι ο ρέφερι του ματς, Αλί Χουσεΐν Καντίλ, τον είχε σκαρφιστεί μόλις λίγα λεπτά πριν…
Ο Αργύρης Παγαρτάνης αφηγείται χαρακτηριστικά στο βιβλίο του με τίτλο «Το μυθιστόρημα του Μουντιάλ»:
«Ο Αλί Χουσεΐν Καντίλ ευχόταν από μέσα του να μπει ένα γκολ. Δεν τον ένοιαζε ποια ομάδα θα το σημείωνε, αρκεί να ερχόταν ένα γκολ για να τον βγάλει από τη δύσκολη θέση, στην οποία τον είχε φέρει η κακή του τύχη.
Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες
Το ματς του Σουδάν με τη Ζάμπια για τον πρώτο προκριματικό γύρο του Μουντιάλ του 1970 βρισκόταν στο τελευταίο λεπτό της παράτασης. Οι Σουδανοί προηγούνταν στο σκορ με 4-2. Το δυστύχημα για τον Καντίλ ήταν ότι με ακριβώς το ίδιο σκορ, αλλά υπέρ των Ζαμπιανών, είχε λήξει και ο αγώνας πριν δέκα μέρες στην Ντόλα. Και τι θα γινόταν τώρα, που ο Καντίλ δεν είχε προνοήσει να πάρει οδηγίες από τη ΦΙΦΑ για το ενδεχόμενο αυτό;
Η συνηθισμένη λύση ήταν το μπαράζ. Ένας τρίτος αγώνας, που οριζόταν από τη ΦΙΦΑ σε ουδέτερη έδρα, κι εκεί οι ομάδες έλυναν τις διαφορές τους μια και καλή. Ο κανονισμός, όμως, απαιτούσε οι δύο ομάδες να το γνωρίζουν αυτό προτού μπουν στο γήπεδο για το δεύτερο παιχνίδι. Η αναμέτρηση, ωστόσο, ξεκίνησε χωρίς την παραμικρή συνεννόηση. Η ΦΙΦΑ, άλλωστε, είχε αποφασίσει να περιορίσει τα μπαράζ, που πλήθαιναν όλο και περισσότερο, επειδή το κόστος διεξαγωγής του τρίτου αγώνα σε ουδέτερο γήπεδο επιβάρυνε την ίδια και όχι τις ομοσπονδίες.
Η έννοια της διαφοράς τερμάτων είχε μόλις αρχίσει να εφαρμόζεται τότε στην Ευρώπη, αλλά στην Αφρική ίσχυαν άλλοι κανόνες- κι άλλωστε στους δύο αγώνες υπήρχε το ίδιο ακριβώς σκορ. Βεβαίως αν γνώριζε ο Καντίλ από πριν τι θα συνέβαινε, θα μπορούσε να σταματήσει το ματς στα 90 λεπτά, όπου οι Σουδανοί προηγήθηκαν με σκορ 3-1. Αν ίσχυε η διαφορά τερμάτων, θα ήταν το Σουδάν αυτό που θα έπαιρνε την πρόκριση, επειδή είχε σκοράρει δύο φορές εκτός έδρας. Παρόλα αυτά, η ευκαιρία χάθηκε. Η παράταση ξεκίνησε και οι δύο ομάδες, προς μεγάλη δυστυχία του Καντίλ, πέτυχαν από ένα γκολ η καθεμιά για να τον στριμώξουν ακόμα περισσότερο.
Ο Αιγύπτιος διαιτητής αποτελούσε μια ξεχωριστή προσωπικότητα σε όλο το αφρικάνικο ποδόσφαιρο. Επρόκειτο για τον πρώτο ρέφερι από τη μαύρη ήπειρο που είχε κληθεί να σφυρίξει σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Πριν δύο χρόνια βρέθηκε στην Αγγλία και σφύριξε στο ματς Χιλή-Βόρεια Κορέα. Αυτό του έδωσε ένα κύρος σχεδόν… μαγικό. Οι αποφάσεις του στα διεθνή ματς της Αφρικής γίνονταν δεκτές χωρίς πολλές διαμαρτυρίες, κάτι σπάνιο για την εποχή και τις συνθήκες που επικρατούσαν.
Ο κανονισμός… εφεύρεση
{…} Αν για κάτι ήταν γνωστός ο Καντίλ, αυτό ήταν οι γρήγορες αποφάσεις. Κι όταν έπαιρνε μια απόφαση, δεν την άλλαζε όσο κι αν πιεζόταν. Με το που σφύριξε τη λήξη του αγώνα ανακοίνωσε στους Σουδανούς παίκτες στα αραβικά ότι αυτοί ήταν οι νικητές του ζευγαριού, επειδή είχαν σημειώσει περισσότερα γκολ στο… δεύτερο παιχνίδι! Έναν κανονισμό που… ανακάλυψε ο ίδιος εκείνη τη στιγμή.
Οι Σουδανοί δεν νοιάστηκαν για τη δικαιολογία, όταν άκουσαν τον διαιτητή να τους ανακηρύσσει νικητές ξέσπασαν σε πανηγυρισμούς. {…} Σαστισμένοι οι παίκτες της Ζάμπια, που δεν κατάλαβαν αμέσως τι συμβαίνει, κατευθύνθηκαν στα αποδυτήρια, όπου εκεί πληροφορήθηκαν πως αποκλείστηκαν με απόφαση του διαιτητή, βάσει ενός κανονισμού που δεν ήταν γραμμένος πουθενά!».
Πάντως, ένα πράγμα, το οποίο γεννά μέχρι σήμερα ερωτήματα έγκειται στο εξής: Πώς γίνεται η Ζάμπια να μην διαμαρτυρήθηκε στη ΦΙΦΑ για αυτή την κατάφορη αδικία; Απ’ ό,τι φαίνεται, το μυστήριο θα παραμείνει δυστυχώς άλυτο.
Το πιο σουρεαλιστικό από όλα είναι ότι για την γκάφα στην οποία υπέπεσε ο Αιγύπτιος «άρχοντας» όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε, μα αντίθετα επιβραβεύτηκε, καθώς διεύθυνε αναμέτρηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970. Φυσικά τα έκανε και εκεί μούσκεμα κατακυρώνοντας ένα γκολ υπέρ του Μεξικού, το οποίο δεν έπρεπε να μετρήσει.
Επιμέλεια: Παναγιώτης Ιωάννου