Ιδού το «λιγότερο κράτος» που ήθελαν... (SportDay / Διονύσης Ελευθεράτος)

H έκκληση μόνιμη. Αποδέκτες οι παρουσιαστές και οι παρουσιάστριες των τηλεοπτικών σταθμών. «Κάντε κάτι, τουλάχιστον να μάθουν ότι καιγόμαστε κι εδώ, να στείλουν κάποιο πυροσβεστικό όχημα, αν γίνεται». Ιδού λοιπόν, η τηλεόραση, ως υποκατάστατο «κρίκων» του κρατικού μηχανισμού. Ως «αύρα» κοινωνικού κράτους. Ως μαντατοφόρος προς κάποιον, άγνωστης ταυτότητας, «από μηχανής θεό». Μονίμως άφαντο, όμως...

Οταν δεν μένει τίποτε άλλο, στηρίζεσαι σ' αυτήν. Στην TV. Αν όχι για να σωθείς σίγουρα, τουλάχιστον για να ελπίσεις ότι ίσως ο αφανισμός να μην είναι αναπότρεπτος. Ακόμη κι αν η ελπίδα φαντάζει ψευδαίσθηση. «Ας φανεί ένα αεροπλάνο, ρε παιδιά, να το δούμε κι ας μην κάνει τίποτε. Μόνο να το δούμε...». Τα λόγια του κατοίκου -ή δημάρχου, δεν θυμάμαι- καταδείκνυαν πόσο ολιγαρκής γίνεσαι όταν σε κυριεύει η απόγνωση. Είπαμε, όταν δεν μένει τίποτε άλλο, «γαντζώνεσαι» ακόμη κι από μια ψευδαίσθηση...

Οχι πάντα όμως. «Δεν μ' ενδιαφέρει αν υπάρχει δρόμος ανοιχτός, εδώ καταστράφηκαν όλα», φώναζε εξοργισμένος κάποιος που δεν δεχόταν ότι θα έπρεπε να πει «πάλι καλά», μόνο και μόνο επειδή θα σωζόταν - ο ίδιος και οι άλλοι. Και κατέληξε: «Γαμώ το κράτος»... Η φωνή του καλύφθηκε από εκείνη της τηλεπαρουσιάστριας κι έτσι δεν άκουσα αν είπε «κράτος μας» ή «κράτος σας».

Την ώρα που κατευθυνόμουν στα γραφεία της «SportDay», το μάτι μου έπεσε στο πρωτοσέλιδο μιας εφημερίδας που απέδιδε την καταστροφή σε δράση «μυστικών υπηρεσιών ξένων χωρών». Μάλιστα. Κατά καιρούς έχει ειπωθεί και στο παρελθόν. Ωραία λοιπόν, ας κρατήσουμε όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Από τον παραδοσιακό συνδυασμό των γνωστών αιτίων -οικοπεδοφάγοι, κτηνοτρόφοι που ενδιαφέρονται για βοσκοτόπια, αμέλεια, ατυχήματα, «εύφλεκτες» χωματερές της κακιάς ώρας- μέχρι οποιοδήποτε σενάριο κατατεθεί στο «τραπέζι» των υποθέσεων, της εικοτολογίας. Εδώ, όμως, θέλουμε δεν θέλουμε συναντάμε μία διαπίστωση κι ένα ερώτημα.

Η διαπίστωση: οτιδήποτε κι αν ενοχοποιεί σε μεγαλύτερο βαθμό η κρίση ή η φαντασία καθενός, επιβεβαιώνεται η εξοργιστική αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να το περιορίσει σε βαθμό στοιχειωδώς υποφερτό. Να το περιορίσει, κάπως, βρε αδελφέ. Τί- πο-τε.

Ξέρετε, τα «λουστραρισμένα» λόγια μοιάζουν κάπως με τη φωτιά: εάν την παρακολουθείς από μακριά, μπορεί και να σου φαίνεται θεαματική. Αν σε κάψει, όμως... Δεν λέμε, οι διακηρύξεις των κάθε απόχρωσης «αρχιερέων» του νεοφιλελευθερισμού για «λιγότερο κράτος», επί χρόνια ηχούσαν -και ίσως ακόμη ηχούν- καλές στα ώτα σημαντικών τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας. Μόνο που κάποια στιγμή τα φύλλα συκής πέφτουν - ή καίγονται: «Λιγότερο κράτος» δεν σήμανε λιγότερη γραφειοκρατία. Ούτε λιγότερα ρουσφέτια. «Λιγότερο κράτος» σήμανε λιγότερες κοινωνικές δαπάνες, λιγότερη Υγεία, λιγότερη Εκπαίδευση, λιγότερα μέσα κοινωνικής προστασίας. Γιατί, στην ευχή, οι μηχανισμοί πυρόσβεσης θα αποτελούσαν εξαίρεση;

Σειρά της ερώτησης: εν αναμονή συγκεκριμένων στοιχείων -αν υπάρχουν και μπορούν να προσκομιστούν- και πριν υποχρεώσουμε το νου μας να εξορμήσει για να ανακαλύψει τους ενόχους στις υπηρεσίες της Αγκυρας, του Βατικανού που μισεί την Ορθοδοξία ή άλλων χωρών που εποφθαλμιούν τον τουρισμό μας, ας απαντήσει κάποιος: γιατί, άραγε, να προσποιηθούμε ότι δεν καταλαβαίνουμε πόσο έχουν ενθαρρυνθεί, από τις αρχές του καλοκαιριού, οι «συνήθεις ενδιαφερόμενοι»;

Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς στα σοβαρά να αποδώσει σε μία μόνο αιτία τις πυρκαγιές των τελευταίων μηνών. Εξίσου παρανοϊκό θα ήταν, όμως, να αρνηθούμε πως πολλές ήσαν έργα εμπρηστών - όπως έδειχναν και τα πολλά ταυτόχρονα «μέτωπα» σε «κατάλληλα» σημεία, συγκεκριμένων περιοχών. Κάτι ανάλογο, άλλωστε, επιβεβαιώθηκε και στην Ιταλία, αλλά δεν άκουσα κανένα κυβερνητικό στέλεχος στη Ρώμη να υπαινίσσεται πως επρόκειτο για «δάκτυλο» της Αιθιοπίας, χώρας στην οποία κάποτε επιτέθηκε το καθεστώς Μουσολίνι.

Να κάνουμε, λοιπόν, πως δεν καταλαβαίνουμε; Από την αρχή του καλοκαιριού, η γύμνια του κρατικού μηχανισμού αποθράσυνε κάθε «ενδιαφερόμενο». Πού συνοψίστηκε η «αντιμετώπιση» της δράσης τους, όπως και των πυρκαγιών που οφείλονταν σε άλλες αιτίες, εκ μέρους της κυβέρνησης; Στην ιδέα να διατυπωθεί πάλι μια «δέσμη μέτρων» που είχαν εξαγγελθεί παλιότερα και των οποίων η εφαρμογή παραπέμφθηκε στο... φθινόπωρο! Οι «ενδιαφερόμενοι» είναι πολλοί και προφανώς δεν στερούνται νοημοσύνης. Βολικοί οι άνεμοι αυτών των ημερών, βολικά τα συμπεράσματα που απέρρεαν από τις προηγηθείσες κρατικές «εξετάσεις» - γιατί να μην «εντατικοποιήσουν» τη δράση τους; Θα τους αποθάρρυνε, μήπως, η νέα... Αγροφυλακή του κ. Πολύδωρα;

Υπάρχει ελπίδα; Μακροπρόθεσμα, μόνο μία: ότι το σοκ που υφίσταται τώρα η ελληνική κοινωνία θα εξελιχθεί σ' ένα έμπρακτο «ως εδώ» κι όχι σε παράλυση και απάθεια. Διαφορετικά δεν θα αργήσει η στιγμή κατά την οποία θα καεί ο Εθνικός Κήπος και κάποιος υπουργός θα καμαρώνει πως σώθηκαν τα 3/4 του Ζαππείου Μεγάρου...