Ο επόμενος πάγκος του Σάντος (SportDay / Βασίλης Σαμπράκος)

Το ύφος, το χρώμα και οι ρυτίδες που σχηματίστηκαν στο πρόσωπό του όταν ενημέρωσε τους ποδοσφαιριστές της Μπενφίκα για την απόφαση του προέδρου Λουίς Φελίπε Βιέιρα να τον απομακρύνει τόσο πρόωρα από τον πάγκο, δηλαδή αμέσως μετά την ισοπαλία με τη νεοφώτιστη Λεϊσόες στο ματς της πρώτης αγωνιστικής, έδωσαν την εντύπωση ότι ο Φερνάντο Σάντος ήταν «ψιλιασμένος».

Οτι τον στεναχώρησε, αλλά δεν τον σόκαρε η απόφαση του προέδρου της Μπενφίκα. Ο Πορτογάλος τεχνικός είχε αρχίσει από τον περασμένο Μάιο να αντιλαμβάνεται ότι ο πρόεδρος σκεπτόταν να τον αντικαταστήσει με τον Χοσέ Αντόνιο Καμάτσο. Και πριν από περίπου 15 ημέρες, όταν ενημερώθηκε από τον Τύπο ότι ο πρόεδρος της Μπενφίκα έκανε διακοπές με τον Ισπανό προπονητή στην Ιμπιζα, κατάλαβε ότι ήταν πολύ πιθανό να αναγκαστεί να πει νωρίς νωρίς «αντίο» στην ομάδα που υποστήριζε από νεογέννητο μωρό.

Η στάση που τήρησε στις δημόσιες παρουσίες του, σε μια σύντομη συνέντευξη Τύπου και σε μετρημένες τηλεοπτικές εμφανίσεις που έκανε τις τελευταίες ημέρες, δείχνει ότι ο προπονητής από το Εστορίλ δεν θέλει να πει τώρα στον κόσμο όσα έκανε το λάθος να «πνίξει» στη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Εκρινε ότι δεν του αρμόζει να «ξεκατινιαστεί» τώρα που τον απομάκρυναν και να θίξει τα προβλήματα που δεν έθιξε στον καιρό τους, όταν ακόμα φορούσε το κοστούμι με το έμβλημα του αετού στην αριστερή πλευρά του στήθους του.

Η αίσθηση της κοινωνίας του πορτογαλικού ποδοσφαίρου και της κλειστής κοινωνίας των παρατηρητών της Μπενφίκα είναι ότι ο Σάντος έχασε την ευκαιρία καριέρας που του παρουσιάστηκε, να ριζώσει στον πάγκο της αγαπημένης του ομάδας, επειδή δεν είχε το θάρρος να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι, όπως είναι η προσφιλής φράση των Πορτογάλων και δεν είχε την τύχη να πάρει με την πρώτη το πρωτάθλημα. Ο προπονητής δεν αισθανόταν πολύ δυνατός επειδή δεν απέκτησε ποτέ μεγάλο έρεισμα στην εξέδρα, πληρώνοντας το τίμημα της επιλογής του να δουλέψει προηγουμένως για την Πόρτο και μάλιστα να την οδηγήσει στην κατάκτηση του τίτλου. Και αυτή η αδυναμία τον οδήγησε σε μια παθητική, για τον χαρακτήρα του, στάση στη διάρκεια του 14μήνου της θητείας του στο «Λουζ». Αφηνε τους παράγοντες να μπαίνουν στα πόδια του, έκανε συμβιβασμούς στην 11άδα επιλέγοντας παίκτες όχι με τα δικά του αυστηρά αγωνιστικά κριτήρια, αλλά με τη σκέψη ότι αυτοί είναι κάτι σαν «ιερές αγελάδες» στη Λισσαβώνα. Ασκησε πολύ λίγες φορές βέτο σε διοικητικές αποφάσεις για αλλαγές στο ρόστερ. Δεν κατάφερε να «περάσει» δικές του μεταγραφές παρ' όλο που η επιτυχία της μεταγραφής του Κώστα Κατσουράνη τού έδωσε αυτό το δικαίωμα. Το περασμένο καλοκαίρι μόχθησε να πείσει τη διοίκηση να του αγοράσει τον Νίκο Λυμπερόπουλο, αλλά δεν τα κατάφερε. Και έμαθε σχεδόν από τον Τύπο αρκετές από τις βασικές μεταγραφικές κινήσεις της ομάδας του, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα έχουν καταγραφεί τις τελευταίες ημέρες από τον πορτογαλικό Τύπο.

Το μέλλον

«Δύσκολα θα βρεθεί ομάδα στην Πορτογαλία που να πληροί τα δικά μου στάνταρ», είπε σε μια από τις τηλεοπτικές του παρουσίες όταν ρωτήθηκε για το μέλλον του. Αν πρέπει κανείς να μαντέψει, ο μόνος από τους τρεις μεγάλους πάγκους, στους οποίους έχει καθίσει, που μπορεί να ξανανοίξει στο μέλλον είναι αυτός της Πόρτο, λόγω της στενής φιλίας και της σχέσης αμοιβαίας εκτίμησης που έχει με τον πρόεδρο των «δράκων», Πίντο ντα Κόστα. Η σχέση με τη διοίκηση της Σπόρτινγκ είναι κακή, λόγω του αδειάσματος που αυτή του έκανε το καλοκαίρι του 2004. Η σχέση με την Μπενφίκα έχει μόλις φθαρεί, μολονότι ο Σάντος δεν τσακώθηκε με τον πρόεδρο αποχωρώντας και επέλεξε τον δρόμο του σιωπηλού «αντίο».

Ο μοναδικός πορτογαλικός πάγκος που γοητεύει πλέον τον 53χρονο προπονητή είναι ο εθνικός. Σε αυτόν όμως κάθεται ο πιο δημοφιλής, πίσω απ' τον Ζοσέ Μουρίνιο, τεχνικός στην Πορτογαλία, ο Λουίς Φελίπε Σκολάρι. Μόνο αν ο Βραζιλιάνος επιλέξει να αποχωρήσει μετά το Euro 2008 μπορεί να ανοίξει για τον Σάντος ο δρόμος.

«Το πιθανότερο είναι ότι θα εργαστώ στο εξωτερικό», δήλωσε στην ίδια τηλεοπτική συνέντευξη. Και οι Πορτογάλοι άρχισαν να μαντεύουν ότι ο Σάντος θα είναι ο διάδοχος του Οτο Ρεχάγκελ στον πάγκο της Εθνικής μας μετά το Euro 2008, κυρίως επειδή εκτιμούν ότι θα επιστρέψει στην Ελλάδα, τη μόνη ξένη χώρα στην οποία έχει εργαστεί και ξέρουν ότι εξακολουθεί να τυγχάνει εκτίμησης. Η μαντεψιά στηρίζεται σε μια λογική βάση, αυτή της γνώσης ότι ο Σάντος έχει στο παρελθόν μοιραστεί με ανθρώπους του περιβάλλοντός του την εκτίμηση ότι θα αντιμετώπιζε ως σημαντική πρόκληση καριέρας την ανάληψη της ευθύνης καθοδήγησης των πρωταθλητών Ευρώπης.

Οι Πορτογάλοι δεν θεωρούν πιθανή την επιστροφή του στην ΑΕΚ ή τον Παναθηναϊκό. Δεν γνωρίζουν όμως ότι για τον «μηχανικό των τίτλων», όπως τον αποκαλούσαν το '99, υπάρχουν δύο ακόμα ελληνικοί πιθανοί προορισμοί για το μέλλον: ο Πειραιάς, αν ο Ολυμπιακός ξανακάνει και με μεγαλύτερη θέρμη την κουβέντα που του είχε κάνει τον καιρό που γύρευε τον αντικαταστάτη του Τροντ Σόλιντ. Και ο ΠΑΟΚ, που έχει σήμερα πρόεδρο έναν από τους πιο αγαπημένους Ελληνες παίκτες του Σάντος, τον Θοδωρή Ζαγοράκη. Αυτός δεν είχε κρύψει ότι θεωρούσε τη συνεργασία που είχαν στην ΑΕΚ ως μια από τις καλύτερες στην πλούσια καριέρα του. Οσο θα είναι ελεύθερος, ο Σάντος θα βρίσκεται πάντα στο μυαλό του Ζαγοράκη, έστω και αν αυτός σήμερα δεν αναζητεί προπονητή.

Οι ελληνικοί όμως δεν είναι οι μόνοι πιθανοί προορισμοί του Σάντος. Οι ατζέντηδες που συνεργάζονται μαζί του είχαν αρκετές φορές επικοινωνήσει τον τελευταίο χρόνο για να του μεταφέρουν προτάσεις από το Κατάρ, την Ουκρανία, τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία και ενδιαφέρον από τις ΗΠΑ. Ο Σάντος δεν θα βιαστεί, ειδικά αν πρόκειται για πρόταση από σύλλογο. Διότι δεν θέλει να κάψει με μια συλλογική αποτυχία το χαρτί της εθνικής Πορτογαλίας. Και έχει αντιληφθεί ότι η φθορά που προκάλεσε στην εικόνα του η πρόωρη αποχώρηση από την Μπενφίκα είναι σημαντική και δεν επιτρέπει πολλά λάθη στα επόμενα βήματα.