Το ποδόσφαιρο γίνεται ένα προϊόν unisex; (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Συχνά η εμπορική αντιμετώπιση του ποδοσφαίρου δείχνει τη συνολική που επιφυλάσσουν οι ομοσπονδίες και οι παράγοντες στο άθλημα. Οσο αλλάζουν οι οικονομικές συνθήκες που μεταμορφώνουν το ποδόσφαιρο μπολιάζοντάς το με κανόνες ανταγωνισμού, που ξεπερνούν την παραδοσιακή μάχη του αγωνιστικού χώρου, τόσο περισσότερο το ποδόσφαιρο μεταμορφώνεται σε ένα προϊόν που έχει ανάγκη όλο και μεγαλύτερη εμπορική βάση.

Μεγαλύτερη εμπορική βάση, διεύρυνση δηλαδή του αγοραστικού κοινού, αποφέρει μεγαλύτερο τζίρο και συνεπώς μεγαλύτερα έσοδα. Το ποδόσφαιρο ήταν γνωστό ότι είναι το δημοφιλέστερο άθλημα ανάμεσα στον αντρικό πληθυσμό του πλανήτη. Η απόκτηση ποδοσφαιρικού κοινού δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, παρ' όλο που οι ομάδες εστιάζουν τις στρατηγικές του μάρκετινγκ στις νεαρότερες ηλικίες. Παρ' όλα αυτά, το ίδιο το προϊόν ορισμένες χώρες το διαχειρίζονται περισσότερο επιστημονικά από άλλες.

Οταν οι σύλλογοι της Πρέμιερσιπ υπέγραψαν τη νέα συμφωνία τηλεοπτικών δικαιωμάτων που θα αρχίσει να ισχύει από φέτος, είχαν προβλέψει ένα ποσοστό 7% του συνολικού ποσού των 4 δισ. 100 εκατ. ευρώ να επενδυθεί σε αθλητικά σχολεία. Το ίδιο το σύστημα αντιλαμβάνεται ότι η επιβίωσή του εξαρτάται από την παραγωγή ηρώων, σταρ. Οταν το γαλλικό ποδόσφαιρο θα σταματήσει να παράγει Ζιντάν, Βιεϊρά και Ανρί θα πεθάνει. Το ίδιο θα συμβεί και στο αγγλικό όταν σταματήσει να παράγει Μπέκαμ, Γκιγκς, Τζέραρντ, Ρούνεϊ ή Οουεν. Το ίδιο θα συμβεί και σε οποιοδήποτε ποδόσφαιρο στον κόσμο.

Οι ποδοσφαιρικοί ήρωες, οι σταρ, οι προικισμένοι, είναι οι μαγνήτες για τον κόσμο, όπως ακριβώς συμβαίνει με μία συμφωνική ορχήστρα. Οσο καλό και να είναι το σύνολο, η παρουσία του σολίστ, του προικισμένου, είναι ο μαγνήτης για το κοινό. Υπάρχουν εκατοντάδες τενόροι στον κόσμο. Ενδεχομένως κάποιοι από αυτούς να είναι τόσο καλοί όσο ο Καρέρας ή ο Παβαρότι. Ομως, δεν μπορούν να γεμίσουν τα γήπεδα όπως ο Καρέρας ή ο Παβαρότι, γιατί δεν έχουν στρατηγικές μάρκετινγκ ή γιατί δεν είχαν την ευκαιρία κάποιος να τους προσέξει.

Οι συγκρίσεις με τα όσα συμβαίνουν στο εμπορικό κομμάτι του ποδοσφαίρου στο εξωτερικό με τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα είναι κοινός τόπος ότι προξενούν θλίψη. Μπορούν, όμως, να είναι και ιδιαίτερα διδακτικά. Τον τελευταίο καιρό παρακολουθώ με ενδιαφέρον τον τρόπο με τον οποίο οι διοικούντες το αγγλικό ποδόσφαιρο προσπαθούν να κάνουν ελκυστικό το ποδόσφαιρο και στις γυναίκες, στοχεύοντας ιδιαίτερα τις ηλικίες 16-30. Η οικοδόμηση ενός προφίλ pop-star σε ορισμένους ποδοσφαιριστές είναι η αιχμή του δόρατος της στρατηγικής του μάρκετινγκ που στοχεύει στις γυναίκες.

Η αγγλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου και πολλές από τις ομάδες της Πρέμιερσιπ έχουν διαμορφώσει ειδική τιμολογιακή πολιτική για νέες γυναίκες ή μητέρες που μπορούν να πάρουν στο γήπεδο και τα παιδιά τους. Από τους Αγγλους φιλάθλους που ταξίδεψαν στο Μουντιάλ της Γερμανίας πέρυσι, ένα ποσοστό 18% ήταν γυναίκες. Οι υπεύθυνοι του μάρκετινγκ της αγγλικής ομοσπονδίας από πέρυσι είδαν μία σημαντική άνοδο πωλήσεων σε εμπορικά είδη που έχουν σχέση με το ποδόσφαιρο και απευθύνονται στις γυναίκες.

Η UMBRO, η εταιρεία που κατασκευάζει την εμφάνιση της εθνικής Αγγλίας, έριξε στην αγορά φανέλες της εθνικής που σχεδιάστηκαν για το γυναικείο σώμα. Πολλά καταστήματα γυναικείων ειδών στο Λονδίνο έχουν πλημμυρίσει με πετσέτες μπάνιου ή μπικίνι με τα χρώματα της εθνικής Αγγλίας και το σήμα με τα τρία λιοντάρια. Βέβαια, στα μητρώα της αγγλικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου υπάρχουν περισσότερες από 60.000 γυναίκες ποδοσφαιριστές και η φήμη της γυναικείας ομάδας της Αρσεναλ πλησιάζει εκείνη της αντρικής. Στο νησί ήδη διεξάγεται ένα σκληρό και ενδιαφέρον γυναικείο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου με μέσο όρο τα 14 χιλιάδες εισιτήρια. Αυτά βέβαια συμβαίνουν αλλού. Εδώ, πριν αρχίσουμε να συζητούμε για γυναικείο ποδόσφαιρο, θα έπρεπε να δούμε αν υπάρχουν και σε τι κατάσταση βρίσκονται οι γυναικείες τουαλέτες στα γήπεδα.

Το όζον που σκοτώνει

Μία ομάδα ερευνητών της βρετανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας ανησυχεί ότι ένας σημαντικός παράγοντας της κλιματικής αλλαγής έχει μέχρι σήμερα αγνοηθεί: το όζον, που παράγεται στα αστικά κέντρα ως συστατικό του φωτοχημικού νέφους -που στην Αθήνα είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα-, επιβραδύνει την ανάπτυξη των φυτών. Δεδομένου ότι η βλάστηση απορροφά από την ατμόσφαιρα το διοξείδιο του άνθρακα, το κυριότερο από τα αέρια του θερμοκηπίου, το όζον θα επιδεινώσει έμμεσα την κλιματική αλλαγή, προειδοποιούν οι επιστήμονες με δημοσίευσή τους στο περιοδικό «Nature».

Το όζον υπάρχει φυσιολογικά ψηλά στη στρατόσφαιρα, στην οποία λειτουργεί ως φίλτρο που προστατεύει τη γη από την υπεριώδη ακτινοβολία. Οταν όμως το όζον παράγεται κοντά στο επίπεδο του εδάφους από φωτοχημικές αντιδράσεις γίνεται επιβλαβές, μια και είναι τοξικό τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα φυτά. Η ερευνητική ομάδα του δρα Στίβεν Σιτς χρησιμοποίησε ένα υπολογιστικό μοντέλο του παγκόσμιου κλίματος για να προσομοιώσει την επίδραση του όζοντος για το διάστημα από το 1901 έως το 2100. Τα συμπεράσματα, διευκρινίζουν οι ερευνητές, δεν αποτελούν προβλέψεις για την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής στον 21ο αιώνα. Επιβεβαιώνουν παρ' όλα αυτά ότι το όζον παίζει σημαντικό ρόλο.

Τα διαφορετικά σενάρια που εξετάστηκαν, ανάλογα με διαφορετικές εκτιμήσεις για την ευαισθησία των φυτών στο όζον, δείχνουν ότι μέχρι το τέλος του αιώνα το όζον θα έχει ανεβάσει μόνο του τη μέση θερμοκρασία της Γης από 0,5 έως 1,25 βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για σημαντική μεταβολή. Συγκριτικά, από το 1906 η θερμοκρασία έχει ανέβει κατά 0,74 βαθμούς Κελσίου, προκαλώντας τήξη των πολικών πάγων υπενθυμίζει το Reuters. Σε αντίθεση με το διοξείδιο του άνθρακα, που διαχέεται εύκολα στην ατμόσφαιρα, το όζον τείνει να παραμένει κοντά στις πηγές του, στα αστικά και βιομηχανικά κέντρα. Η Βόρειος Αμερική, η Ευρώπη, η Κίνα και η Ινδία είναι οι πιο μολυσμένες περιοχές.

Η συγκέντρωση του όζοντος στην ατμόσφαιρα έχει υπερδιπλασιαστεί από τη βιομηχανική επανάσταση μέχρι σήμερα και αν οι σημερινές ατμοσφαιρικές συνθήκες δεν μεταβληθούν, οι σημερινές τιμές θα διπλασιαστούν μέχρι το τέλος του αιώνα. Η αναφορά αυτή υπογραμμίζει ότι η βελτίωση της περιβαλλοντικής κατάστασης στην Αθήνα δεν εξαρτάται μόνο από την αναδάσωση και τον περιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας.