Ρεαλιστική στρατηγική (SportDay / Αντώνης Πανούτσος)

Υπάρχουν ομάδες που και να λύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα, δεν υπάρχει νόημα. Ακόμα και να λύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα ο Αχαρναϊκός ή ο Απόλλωνας χωρίς ζωτικό χώρο στην Αττική επαγγελματικά είναι αδύνατον να επιβιώσουν. Νομίζω ότι η Αττική έχει χώρο για τις τρεις μεγάλες ομάδες και τον Πανιώνιο, έχοντας αμφιβολίες για το κατά πόσο υπάρχει ακόμα κοινό για να στηρίξει τον Ατρόμητο ή το Αιγάλεω σε επίπεδο Σούπερ Λίγκας. Και μη βιαστεί κανείς να πει ότι η Αττική εκπροσωπείτο υπερβολικά στη μεγάλη κατηγορία. Με το 50+% των Ελλήνων στην Αττική, η Σούπερ Λίγκα πληθυσμιακά θα έπρεπε να έχει οκτώ ομάδες στη μεγάλη κατηγορία. Οπαδικά, βέβαια, άλλα ισχύουν. Με την Αθήνα να πενταπλασιάζει τον πληθυσμό της τα τελευταία 50 χρόνια, αντίθετα με τις άλλες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις που υπάρχει κόσμος που υποστηρίζει την ομάδα της γειτονιάς του, οι φρέσκοι «Αθηναίοι» υποστηρίζουν αποκλειστικά τους μεγάλους. Για παράδειγμα έχετε συναντήσει καινούργιο Αθηναίο ή Αλβανό που να δηλώνει οπαδός του Απόλλωνα ή του Εθνικού; Ολοι Ολυμπιακοί και Παναθηναϊκοί γίνονται, όπως και όλοι οι μετανάστες στην Αμερική γίνονται Γιάνκις, σαν τελετή ένταξης στη νέα τους πατρίδα.

Ο Απόλλωνας και ο Εθνικός δεν μπορούν να μαζέψουν πέντε χιλιάδες οπαδούς στο γήπεδο, αλλά δυστυχώς για το ελληνικό ποδόσφαιρο και στην υπόλοιπη Ελλάδα ελάχιστες ομάδες μπορούν να το κάνουν. Ο ΠΑΟΚ σίγουρα μπορεί, ο Αρης επίσης, αλλά ο Ηρακλής και ο Απόλλωνας μπορούν να το κάνουν σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης. Η Λάρισα μαζεύει τα πέντε χιλιάρικα άνετα, η Ξάνθη μόνο στα ντέρμπι, ο ΟΦΗ στο περίπου και από εκεί και πέρα το χάος. Για παράδειγμα, Αστέρας Τρίπολης και Λεβαδειακός για να μαζέψουν πέντε χιλιάρικα θα πρέπει να παίζουν με τον Ολυμπιακό και να κρίνεται η παραμονή τους στη μεγάλη κατηγορία ή να παίρνουν το πρωτάθλημα. Από τις μικρότερες κατηγορίες, στην κατηγορία του πεντοχίλιαρου βρίσκονται ο ΠΑΣ, η Παναχαϊκή, αλλά σε καλύτερη κατάσταση και ελπίδες έχουν μια-δυο ομάδες τύπου Καλαμάτας και Ολυμπιακού Βόλου. Αυτά και αν ξέχασα μια-δυο ομάδες, ειλικρινά συγγνώμη.

Το θέμα δεν είναι όμως οι συγγνώμες, αλλά μια ρεαλιστική στρατηγική στην πολιτική των νέων γηπέδων. Ενα έγκλημα που έγινε την εποχή του ξεσκίσματος του ευρώ στο 2004 ήταν η οικοδόμηση μεγάλων σταδίων, με κουλουάρ για στίβο. Αχρηστα για το ποδόσφαιρο και τα τρία στάδια, το Παγκρήτιο, το Πανθεσσαλικό και το Παμπελοποννησιακό, κινδυνεύουν να εγκαταλειφθούν από τις ομάδες που τα χρησιμοποιούν, λόγω υψηλού κόστους χρήσης και «κρύας» ατμόσφαιρας. ΟΦΗ, Ολυμπιακός Βόλου και Παναχαϊκή σκέφτονται να φτιάξουν καινούργια γήπεδα. Μήπως τώρα πριν προχωρήσουμε στην οικοδόμηση νέων γηπέδων θα έπρεπε να σκεφτούμε τη μεταποίηση των παλαιών; Μήπως θα έπρεπε να καταργηθούν τα κουλουάρ του στίβου και τα τέρατα του 2004 να γίνουν κάτι ανθρώπινο από το να διαλύονται με τον χρόνο, όπως στον τελικό διαπίστωσαν ότι συμβαίνει με το Πανθεσσαλικό; Μήπως από το να σπαταλάς τα χρήματα του κόσμου σε γήπεδα που μένουν άδεια θα είναι πιο έντιμο να αναγνωριστεί το λάθος και οι «λευκοί Ολυμπιακοί ελέφαντες» να αποκτήσουν χρήση;

Είμαι άχρηστος στις επετείους που το όνομά τους δεν είναι ημερομηνία. Κανένα πρόβλημα να θυμάμαι πότε πέφτει η 25η Μαρτίου και η 28η Οκτωβρίου, αλλά μεγάλο πρόβλημα να θυμηθώ την επέτειο της παλινόρθωσης της δημοκρατίας. Θυμάμαι ότι ήταν καλοκαίρι, θυμάμαι την γκόμενα που είχα, το ραδιόφωνο που το άκουσα, αλλά ημερομηνία γιοκ. Το ίδιο ισχύει και με το Euro. Θυμάμαι ότι την επόμενη μέρα έφευγα για Κουφονήσια, θυμάμαι ότι είχε τρελή ζέστη, αλλά από ημερομηνία το μόνο που θυμάμαι ήταν ότι έπεφτε κοντά στις αρχές του Ιουλίου. Οπότε, συγχωρήστε ένα ντεμί επετειακό κομμάτι, μια μέρα μετά την επέτειο, που μπορεί και να είναι συμβολικό, γιατί τα γεγονότα, αντίθετα με το σεξ, πρέπει να αντιμετωπίζονται με αποστασιοποίηση.

Το Euro του 2004 έχει διδάγματα. Το πρώτο δίδαγμα είναι αυτό που είχαν συμπεράνει και οι Αμερικανοί στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οτι οι άνδρες είναι πρόθυμοι να πεθάνουν, φτάνει να μη «χάσουν μούρη» στη μικρή ομάδα που ανήκουν. Οι Αμερικανοί στρατιωτικοί είχαν βγάλει το συμπέρασμα ότι οι φαντάροι δεν μάχονται για την πατρίδα, τον στρατό, το σύνταγμα και το τάγμα, πράγματα μακρινά, αλλά για να έχουν την εκτίμηση των συναδέλφων τους που μάχονται δίπλα τους, στον λόχο και τη διμοιρία. Εχοντας βγάλει το συγκεκριμένο συμπέρασμα, το Αμερικανικό Πεντάγωνο αποφάσισε να ενισχύσει τη σύσφιξη των μικρών μονάδων. Κρατώντας τα ίδια άτομα στους λόχους μέχρι να αποστρατευθούν.

Εμπειρικά ο Οτο Ρεχάγκελ έφτασε στο ίδιο συμπέρασμα. Οτι οι ποδοσφαιριστές που απάρτιζαν την Εθνική έπρεπε να είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για την κοινή επιβίωσή τους. Η Εθνική έγινε μια κλειστή ομάδα μαχητών, που κάθε παίκτης που θα υπέσκαπτε το ηθικό της έπαιρνε πόδι και οποιοσδήποτε έξω από τον κλειστό κύκλο των παικτών, του προπονητικού τιμ και του Βασίλη Γκαγκάτση έπρεπε να αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Η Εθνική Ελλάδας κατέκτησε το Euro περισσότερο για την Εθνική και λιγότερο για την Ελλάδα.

Ενα άλλο συμπέρασμα είναι ότι η χρονική στιγμή είναι καθοριστική. Το Euro συνέπεσε με την καλύτερη εποχή του χρόνου για ζωή έξω από το σπίτι. Τον Ιούλιο ο κόσμος δεν έχει πάει ακόμα διακοπές και είναι «έγκαυλος» να αμοληθεί στους δρόμους. Ιδιαίτερα οι γυναίκες, που έχουν κόλλημα με τις διακοπές, δεν κρατιούνται τον Ιούλιο. Γεγονός που φάνηκε από τις εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες που πανηγύρισαν το Euro. Αν η διοργάνωση είχε γίνει Σεπτέμβριο που θα είχαν ξεχαρμανιάσει από διακοπές πολύ λιγότερες γυναίκες θα έβγαιναν στους δρόμους.

Το πρώτο σημαντικό συμπέρασμα από την κατάκτηση του Euro είναι ότι ένα γεγονός δεν αλλάζει τον χαρακτήρα ενός λαού. Κανενός ο χαρακτήρας δεν άλλαξε από μία εθνική επιτυχία. Τον Οκτώβριο του 1944 οι Αθηναίοι πανηγύριζαν την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Δύο μήνες αργότερα αυτοί που είχαν πανηγυρίσει σφάζονταν. Η κατάκτηση ενός κυπέλλου δεν θα άλλαζε τον χαρακτήρα του κόσμου. Μπορεί όλοι να πανηγύριζαν, αλλά αυτοί που πλάκωναν στο ξύλο Αλβανούς και Πακιστανούς θα τους πλάκωναν ακόμα και αν η Ελλάδα είχε χάσει στον τελικό.

Μια άλλη παράμετρος του Euro του 2004 ήταν η σύγκριση με τους Ολυμπιακούς, ενάμιση μήνα αργότερα. Οταν φάνηκε η διαφορά ανάμεσα σε ένα αυθεντικό και ένα made for tv event. Στο Euro οι Αθηναίοι γέμισαν τους δρόμους σκουπίδια, διέκοψαν την κυκλοφορία και πλάκωσαν και πέντε-δέκα ξένους για να καταλάβουν τι σημαίνει Ελλάδα. Στους Ολυμπιακούς η μισή Αθήνα την είχε κοπανήσει τρομοκρατημένη και η άλλη μισή κοίταζε τους «αθάνατους» να περνάνε σαν Αγγλοι αποικιοκράτες του Ρατζ στην αποκλειστική Ολυμπιακή λωρίδα κυκλοφορίας.

Οι Αμερικανοί λένε ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να ζούσε το 1963 και να μη θυμάται πού ακριβώς βρισκόταν τη στιγμή που πληροφορήθηκε τη δολοφονία του Κένεντι. Δεν πρέπει να υπάρχει Ελληνας που να μη θυμάται πού βρισκόταν τη στιγμή που ο Χαριστέας έβαζε το τελευταίο γκολ της διοργάνωσης. Αμφιβάλλω όμως αν το ίδιο συμβαίνει με το μετάλλιο της Χαλκιά.

Το συμπέρασμα από την τρίτη επέτειο της κατάκτησης του Euro είναι ότι ποτέ δεν υπήρξε βαθύτερο νόημα από την ίδια την επιτυχία. Οι πολιτικοί τη χρέωσαν στον λαό, οι παπάδες στην Παναγία, ο Κατάπτυστος στον εαυτό του. Ο καθένας χρέωσε το Euro στον χορηγό του, αλλά η «κούπα» του 2004 ανήκει στους παίκτες. Κάθε 4 Ιουλίου θα γιορτάζουμε τον θρίαμβο της Πορτογαλίας, θα ακούμε τον Χελάκη να ουρλιάζει για το πειρατικό, τον Βερνίκο να φωνάζει «γκολ, γκολ, γκολ» σαν να βλέπει σε εφιάλτη την αγαπημένη του γάτα «Γκολ» ψόφια και όλα τα ανωτέρω όμορφα και ενθουσιαστικά να κλείνουν με τον Εθνικό μας ύμνο, ακριβώς όπως γίνεται την 28η Οκτωβρίου και την 25η Μαρτίου.

Πριν από 20 χρόνια, όταν βγάζαμε το πρώτο τεύχος του «Moto», κάναμε με τον Χρίστο Χατζάρα ό,τι θα κάναμε αν τα χρόνια περνούσαν και ο ένας από τους δύο άρχιζε να γράφει «Οπως πριν από 20 χρόνια έγραφα, η κυβέρνηση...». Τότε ο άλλος θα είχε το δικαίωμα να πάρει ένα περίστροφο, να πλησιάσει πίσω από τον σβέρκο και να βγάλει τον συγγραφέα από τη μιζέρια του. Οταν ασχολείσαι με το τι έγραφες πριν από δύο δεκαετίες πάει να πει ότι δεν έχεις τίποτα να γράψεις τώρα.

Με έχουν καλέσει αρκετές φορές σε συγκεντρώσεις παλαιών συμμαθητών. Δεν έχω πάει ποτέ. Το να καθόμαστε και να προσπαθούμε να θυμηθούμε το όνομα του φυσικού της δευτέρας γυμνασίου μου φαίνεται άσκοπο. Μερικές φορές μου ζητάνε παλιά άρθρα. Πάντα τους απογοητεύω διότι δεν κρατάω τίποτα σε αρχείο, ούτε καν στον σκληρό του υπολογιστή. Δυσπιστώ στους ανθρώπους που λένε «Εμείς οι Ελληνες» κυρίως όταν αναφέρονται στους αρχαίους. Εχω την εντύπωση ότι ποτέ δεν βοήθησα αρχαίο Ελληνα να κάνει οτιδήποτε.