Οι ομάδες και η σχέση τους με την κοινωνία (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Πάρα πολλές φορές συζητάμε για τη δυναμική και την αποδοχή που έχει το ποδόσφαιρο σε όλον τον κόσμο, αλλά προσπερνάμε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες πτυχές, που προκύπτουν από την αξεπέραστη δημοτικότητα του «βασιλιά των σπορ». Δεν έχω σκοπό να αναφερθώ –για μία ακόμα φορά– σε στοιχεία της οικονομικής δραστηριότητας των ομάδων, αλλά επειδή από καιρό με ενδιέφερε αποφάσισα να ερευνήσω ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα που δεν νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα ελκυστικό στους πολλούς.

Οι σχέσεις των ομάδων με τις τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα στις περιοχές στις οποίες βρίσκεται η έδρα τους, είναι μια πτυχή που μπορεί να αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες οι ομάδες και οι άνθρωποι που τις διοικούν αντιλαμβάνονται τον κοινωνικό χαρακτήρα του ποδοσφαίρου. Πριν από μερικά χρόνια είχα εκπλαγεί σε μεγάλο βαθμό όταν ένας Ιταλός συνάδελφος με πληροφόρησε για μια πολιτική της ομάδας της Ιντερ. Η ομάδα του Μιλάνου συνήθιζε –και το τηρεί ακόμα– κάθε χρόνο να διοργανώνει μια πολιτιστική ημερίδα αφιερωμένη εξολοκλήρου στη χώρα από την οποία προερχόταν κάποιο από τα νέα μεταγραφικά αποκτήματά της.

Το σκεπτικό του συλλόγου ήταν να δώσει τη δυνατότητα στους οπαδούς και τους φίλους της ομάδας να γνωρίσουν κάποια στοιχεία που αφορούν τον πολιτισμό και το σύγχρονο πρόσωπο μιας άλλης χώρας, για την οποία δεν γνώριζαν κάτι ή γνώριζαν ελάχιστα πράγματα. Δεν ξέρω πόσοι από εσάς έχετε αναρωτηθεί τι μας επιστρέφουν οι ομάδες ως «αντάλλαγμα», ως «αντιπαροχή» αυτών που εμείς τους αφιερώνουμε –κυρίως χρόνο και χρήμα. Και δεν εννοώ μόνο την ικανοποίηση μιας νίκης ή μιας μεγάλης διάκρισης. Οσο κι αν ισχυριστεί κάποιος ότι η επέκταση του επαγγελματισμού αποξενώνει τις ομάδες από τις τοπικές κοινωνίες, μια και τις μεταβάλλει σε επιχειρήσεις που επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους, αυτός ο ισχυρισμός είναι η μισή αλήθεια.

Οι ομάδες έχουν –ή θα έπρεπε να έχουν– και ένα στοιχείο κοινωνικής προσφοράς, κάτι που στις ελληνικές ομάδες είναι μηδαμινό έως ανύπαρκτο ή περιορίζεται στις επισκέψεις κάποιων νοσοκομείων τις ημέρες των γιορτών και την οργάνωση –αραιά και πού– κάποιας εθελοντικής αιμοδοσίας. Θα μπορούσα να αναφερθώ στη γενικότερη πολιτική προσφορών των ομάδων στους «πελάτες» τους, αλλά σας προκαλώ να σκεφθείτε τον τρόπο με τον οποίο οι ομάδες –ιδίως της Α' Εθνικής– συμπεριφέρονται στους συνανθρώπους μας με ειδικές ανάγκες, για παράδειγμα.

Οταν η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ολοκλήρωσε την ανακατασκευή του «Ολντ Τράφορντ» θυσίασε ένα μεγάλο μέρος της κερκίδας πίσω από τη μία εστία για να διαμορφώσει χώρο για τα καροτσάκια των ανθρώπων με κινητικά προβλήματα. Οι οποίοι, σημειωτέον, κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού έχουν στη διάθεσή τους φυσιοθεραπευτές και γιατρούς.

Οι άνθρωποι αυτοί έχουν άμεση πρόσβαση στο γήπεδο χωρίς να έχουν την ανάγκη ενός δικού τους ανθρώπου για να τους οδηγήσει στην κερκίδα. Παρά το γεγονός ότι ο δείκτης επαγγελματισμού στο αγγλικό ποδόσφαιρο είναι ασύγκριτα υψηλότερος από τον αντίστοιχο ελληνικό, οι αγγλικές ομάδες οργανώνουν και πραγματοποιούν ένα πλούσιο πρόγραμμα παρεμβάσεων με έντονο το στοιχείο της κοινωνικής προσφοράς.

Παρεμβάσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τις υποχρεώσεις που γεννά η εταιρική ευθύνη των επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα η ομάδα του Εργοτέλη έχει κάνει ποικιλία παρεμβάσεων κοινωνικού χαρακτήρα και σιγά σιγά κι άλλες ομάδες κινητοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση, αν και η αίσθησή μου είναι πως περισσότερο αντιλαμβάνονται αυτές τις ενέργειες σαν δημόσιες σχέσεις. Οταν οι ομάδες μπορέσουν συστηματικά και προγραμματισμένα να πραγματοποιούν δράσεις ανταποδοτικού χαρακτήρα προς την κοινωνία, τότε θα συμβάλλουν στην αναβάθμιση αυτού που ονομάζουμε ποδοσφαιρική παιδεία και θα αποδείξουν πως το ποδόσφαιρο είναι ένα κομμάτι της κοινωνίας και όχι μια οικονομική δραστηριότητα με τις ιδιομορφίες της και πέραν τούτου ουδέν.

Με τον Νούνιες, τον Γκαλέτι και τ' άλλα παιδιά

Τι μπορούμε να πούμε για τον τρόπο με τον οποίο κινείται αυτή την περίοδο ο Ολυμπιακός στη μεταγραφική αγορά; Πρώτα απ' όλα ότι υπάρχει ένας κεντρικός νους –ο Ιλια Ιβιτς–, που κινείται στην αγορά αναζητώντας συγκεκριμένες λύσεις. Μάλιστα, έχει –και όταν δεν τη διαθέτει τη δημιουργεί– τη δυνατότητα να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις στην περίπτωση που δεν του «κάτσει» ο αρχικός στόχος.

Ο Ιβιτς έχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα για τη δουλειά που κάνει, με σημαντικότερο τη στήριξη από τον Πέτρο Κόκκαλη, με τον οποίο υπάρχει ίδια αντίληψη για τον τρόπο που πρέπει να κινηθεί ο Ολυμπιακός. Αυτό, άλλωστε, δείχνει και η συνάντησή τους με τον Πίνι Ζαχάβι, έναν από τους μεγαλύτερους μάνατζερ παγκοσμίως, η οποία ανοίγει στον Ολυμπιακό την πόρτα διεθνοποίησης των απαιτήσεών του και την απελευθέρωσή του από τα δεσμά των μάνατζερ των ευκαιριών.

Τι άλλο βλέπουμε στις μεταγραφικές κινήσεις των Πειραιωτών; Οτι δεν εγκλωβίζονται σε λύσεις ευκαιρίας –ελεύθεροι και φθηνοί–, αλλά πληρώνουν για να αγοράσουν καλούς ποδοσφαιριστές και σε παραγωγικές ηλικίες. Επίσης, βλέπουμε ότι δεν υπάρχει η έντονη παρουσία του «θέλω» των οργανωμένων, κάτι που παρατηρούσαμε τις περασμένες χρονιές, πράγμα που οφείλεται στην αλλαγή των προσώπων και της φιλοσοφίας λειτουργίας της ΠΑΕ.

Ακόμη, οι «ερυθρόλευκοι» βρίσκονται στην αρχή της προσπάθειας για την ουσιαστική ανανέωση της ομάδας, που φυσικά δεν θα ολοκληρωθεί φέτος το καλοκαίρι, μια και, για παράδειγμα, στον Ολυμπιακό πρέπει να ψάχνουν από τώρα τον αντικαταστάτη του Νικοπολίδη. Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, ο σημαντικότερος από τους οποίους αφορά την ικανότητα του Τάκη Λεμονή να συναρμολογήσει με επιτυχία τα επιμέρους στοιχεία και να εμπνεύσει το σύνολο. Δεν γνωρίζω αν στο λιμάνι έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες του Λεμονή, εγώ, πάντως, μπορώ να διατηρώ τις αμφιβολίες μου, μια και ο προπονητής του Ολυμπιακού στη μέχρι τώρα πορεία του στους πάγκους δεν έχει επιδείξει κάποια ξεχωριστή προπονητική ικανότητα.