Η αδράνεια των θεσμών θρέφει τη βία των γηπέδων (Sportday / Χρήστος Σωτηρακόπουλος)

Οι Αγγλοι το βίωσαν πρώτοι τη δεκαετία του '70. Οι κοινωνικές αναταραχές έβγαλαν τη γενιά των εικοσάρηδων στους δρόμους και τα γήπεδα γέμισαν με εξαγριωμένα άτομα, έτοιμα να ανοίξουν κεφάλια, να πλακωθούν να τρομοκρατήσουν. Οι Ολλανδοί ακολούθησαν, οι Γερμανοί τούς μιμήθηκαν και το τοπίο γέμισε με εικόνες φρίκης. Εκείνη την εποχή στην Ιταλία τα προβλήματα ήταν ελάχιστα. Στην Ελλάδα, μηδαμινά.

Η κατάσταση ξέφυγε στην Ευρώπη τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '80. Στην Αγγλία απαγορεύτηκαν οι μετακινήσεις οπαδών, στην Ολλανδία οι σκληροπυρηνικοί έδιναν ραντεβού στον... αυτοκινητόδρομο για να πλακωθούν, οι Γερμανοί έβαλαν τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά στα γήπεδα! Την ίδια εποχή το ελληνικό ποδόσφαιρο ζούσε το τέλος της αθωότητάς του, με τις νεκρές ζώνες να εφαρμόζονται για πρώτη φορά σε ντέρμπι –στο ΟΑΚΑ, ανάμεσα σε Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό– και τα πρώτα αντεθνικά συνθήματα να γίνονται σιγά σιγά «τοτέμ»!

Η νύχτα του «Χέιζελ» ξύπνησε και ευαισθητοποίησε τους πάντες στην Ευρώπη. Τους πάντες εκτός από εμάς! Εδώ έγινε το αντίθετο. Με την κυβέρνηση να επιθυμεί να σπρώξει μακριά από τα πόδια της τα περιθωριακά στοιχεία, προτιμήθηκε η λύση να τα στείλουμε στα γήπεδα! Η έξαρση στη χρήση των ναρκωτικών, σε μια κοινωνία που ζούσε πια μία δεκαετία ελεύθερη ύστερα από την επτάχρονη δικτατορία, επιτάχυνε την έκπτωση ηθικών αξιών! Τα γήπεδα στην Ελλάδα έγιναν από χώροι διασκέδασης, γκέτο. Ασυλο κρετίνων και ανεγκέφαλων, που σε συνδυασμό με την έκρηξη της ανάπτυξης της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και (κυρίως) τηλεόρασης, με τον οπαδικό αθλητικό Τύπο να παίρνει τα ηνία, δημιούργησαν το τέρας που βλέπουμε σήμερα. Οι Ιταλοί το ίδιο διάστημα ακολούθησαν ακριβώς τον ίδιο δρόμο –της διολίσθησης– με εμάς.

Η τραγωδία του «Χίλσμπορο», με την τραγική αμέλεια της αστυνομίας, που οδήγησε στον θάνατο 96 ανθρώπους, ουσιαστικά σηματοδότησε τη νέα εποχή στην Αγγλία, με τα υπερσύγχρονα γήπεδα, τη στιγμή που η πυγμή της Θάτσερ (άσχετο αν πολλοί... προοδευτικοί στην Ελλάδα τη χλευάζουν) και η αποφασιστικότητα όλων των κομμάτων στη Γερμανία έβαζαν τέλος στη γηπεδική βία. Φυσικά, η αντίρρηση εστιάζεται στο ότι στη Βρετανία τα επεισόδια γίνονται πια στους δρόμους και όχι μέσα στο γήπεδο και αυτό χρησιμοποιείται σαν «καραμέλα» των υπέρμαχων της ατιμωρησίας. Για να τελειώνουμε με αυτό το παραμύθι, στην Αγγλία ο χουλιγκανισμός είναι βαθιά ριζωμένη αντίληψη, με τους οπαδούς να έχουν διαφορές που μπορεί να υπάρχουν εδώ και 100 χρόνια, με θρησκευτικό χάσμα, με τις έντονες κοινωνικές ανισότητες, με ακραία πολιτικά στοιχεία, με το αλκοόλ. Δεν είναι πρόβλημα του ποδοσφαίρου να το λύσει. Εκείνο που όφειλε να κάνει το άθλημα –και έγινε άψογα– ήταν να εφαρμόζει στο δικό του κομμάτι τους νόμους και να δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας γι' αυτόν που επιλέγει αυτή τη μορφή διασκέδασης. Οπως όταν πηγαίνεις στο σινεμά, στο θέατρο, σε ένα καλό εστιατόριο, έτσι και στο γήπεδο οφείλει η ομάδα να σου δημιουργήσει την αίσθηση της ασφάλειας. Αν στον δρόμο που έχεις παρκάρει το αυτοκίνητό σου μπορεί να σου σπάσουν το τζάμι ή αν έξω από το θέατρο δέκα μεθυσμένοι πλακωθούν, αυτό είναι δουλειά του κράτους να το λύσει. Οχι του ιδιοκτήτη του σινεμά ή του εστιατορίου! Το ίδιο πρέπει να γίνει και με το ποδόσφαιρο. Μέσα στο γήπεδο πρέπει να τους κάνουμε όλους να στέκονται σούζα! Αν παρεκτραπούν, να εφαρμόζονται οι νόμοι. Σύλληψη, αυτόφωρο, φυλάκιση εάν βρεθεί κάποιος ένοχος. Αν πέντε στενά πιο κάτω από το γήπεδο οι οπαδοί τα κάνουν γης μαδιάμ, αυτό είναι θέμα του κράτους να το λύσει, εφαρμόζοντας μία από τις πολλές δικλίδες που έχει ο νόμος. Δεν είναι δουλειά του Ολυμπιακού ή του Παναθηναϊκού ή του ΠΑΟΚ. Διότι έχουμε μπλέξει τις αρμοδιότητες. Και το άλλοθι αυτών που κυβερνούν, είτε το ΠΑΣΟΚ πιο παλιά είτε η Νεά Δημοκρατία τώρα, είναι αστείο. Θαρρείς πως απευθύνονται σε... καθυστερημένους. Εξαγγέλλουν μόνιμα μέτρα που θα εφαρμόζουν τον νόμο που ήδη υπάρχει, κάνοντας ευχέλαιο να μη συμβεί τίποτα καινούργιο για λίγες μέρες, ώστε όλα να ξεχαστούν. Η μόνιμη δικαιολογία τους είναι πως αυτά που συμβαίνουν στα γήπεδα αποτελούν μια μικρή μελανή σελίδα και είναι εσωτερικό θέμα του ποδοσφαίρου. Λάθος! Ας αφαιρέσουν οι ίδιες οι ομάδες αυτό το επιχείρημα από την οποιαδήποτε κυβέρνηση. Το ερώτημα είναι αν θέλουν να απαλλαγούν από τη γάγγραινα των οργανωμένων στρατών, τους οποίους χρειάζονται πολλές φορές για να πιέζουν καταστάσεις. Η ερώτηση είναι ρητορική, όπως αντιλαμβάνεστε!

Η βία στα γήπεδα, όπως αποδεικνύει η πείρα που έχουμε πλέον όσον αφορά το φαινόμενο εδώ και δεκαετίες, είναι αρρώστια. Η κοινωνική αναταραχή, όμως, είναι η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος. Οπου υπάρχει αδράνεια των θεσμών έχουμε και έξαρση των φαινομένων. Και η κοινωνία κάποιες φορές αποφασίζει να μην ανεχτεί άλλο τη σαπίλα. Δεν σημαίνει αυτό πως νικά και την αρρώστια, αλλά τουλάχιστον δεν αφήνει τα συμπτώματα να εξαπλωθούν!