Η «χρυσή» εικοσαετία του Σερ Άλεξ

Είναι οξύθυμος. Πολλές φορές οι αντιδράσεις του ξεπερνούν τα όρια. Δεν φημίζεται για την διαλλακτικότητά του, ενώ δεν έχει διστάσει να τσακωθεί με ορισμένους παίκτες του κατά το παρελθόν. Θεωρείται αγύριστο κεφάλι και πεισματάρης μέχρι τελικής… πτώσης. Ωστόσο, ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον είναι αναμφισβήτητα ένας πολύ σπουδαίος προπονητής και με διαφορά ο πλέον επιτυχημένος τεχνικός στην ιστορία της Πρέμιερσιπ. Ο 65χρονος Σκωτσέζος συμπληρώνει στις 6 Νοεμβρίου 20 χρόνια στον πάγκο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τα επιτεύγματά του μιλούν από μόνα τους.

Ο… σωτήρας εκ Σκωτίας

Τον Νοέμβριο του 1986 η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έψαχνε να βρει τον άνθρωπο που θα μπορούσε να «αναστήσει» την ομάδα. Η παρουσία του Ρον Άτκινσον στον πάγκο δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και πολλοί παίκτες είχαν στραφεί στο αλκοόλ για να «πνίξουν» την απογοήτευσή τους. Ωστόσο, για τον Φέργκιουσον η Γιουνάιτεντ αποτελούσε μία μεγάλη πρόκληση. Ο κύκλος του στην Αμπερντίν (με την οποία κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων το 1983) είχε κλείσει και ο ίδιος ήθελε να κάνει το επόμενο βήμα στην καριέρα του. Μάλλον όμως και ο ίδιος δεν φανταζόταν τι θα ακολουθούσε…

Στις 6 Νοεμβρίου του 1986 ο Φέργκιουσον διαδέχθηκε και επισήμως τον Ρον Άτκινσον στην τεχνική ηγεσία της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και αμέσως έπιασε δουλειά. Οι «κόκκινοι διάβολοι» παρά τα πολλά τους εσωτερικά προβλήματα βελτίωσαν άμεσα την επίδοσή τους και τελικά τερμάτισαν στην ενδέκατη θέση της βαθμολογίας.

Το καλοκαίρι του 1987 ο Σκωτσέζος τεχνικός φέρνει στο «Ολντ Τράφορντ» αρκετούς νέους παίκτες όπως οι Στιβ Μπρους, Βιβ Άντερσον, Μπράιαν ΜακΚλέρ και Τζιμ Λέιτον. Η Γιουνάιτεντ θα κάνει πορεία πρωταθλητισμού, αλλά θα τερματίσει δεύτερη, καθώς η Λίβερπουλ ήταν ακόμα πολύ δυνατή για να πέσει από την κορυφή.

Η σκοτεινή περίοδος του Φέργκιουσον

Κι ενώ όλα έδειχναν ότι η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ θα μπορούσε σύντομα να πάρει το πρωτάθλημα (το οποίο είχε να κατακτήσει από το 1967), οι επόμενες σεζόν ήταν απογοητευτικές. Την περίοδο 1988/89 η Γιουνάιτεντ θα τερματίσει 11η, παρά την επιστροφή του Μαρκ Χιούζ και τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα την περίοδο 1989/90. Οι «κόκκινοι διάβολοι» θα ξεκινήσουν εντυπωσιακά κερδίζοντας την Άρσεναλ με 4-1, αλλά στη συνέχεια θα ξεχάσουν τι σημαίνει νίκη. Στο διάστημα μεταξύ Νοέμβρη και Δεκέμβρη του 1989 η Γιουνάιτεντ θα μετρήσει έξι ήττες και δύο ισοπαλίες σε οκτώ αγώνες και η απόλυση του Φέργκιουσον έδειχνε σχεδόν βέβαιη, αφού την απομάκρυνσή του ζητούσαν και αρκετοί φίλοι της ομάδας. Ο ίδιος ο Σκωτσέζος τεχνικός χαρακτήρισε αργότερα αυτή την περίοδο ως την πιο σκοτεινή στην καριέρα του. Το σχεδόν βέβαιο τέλος είχε «προγραμματιστεί» για το ματς Κυπέλλου κόντρα στην Νότιγχαμ Φόρεστ τον Ιανουάριο του 1990. Άπαντες θεωρούσαν δεδομένη την ήττα και την απόλυση του «Φέργκι». Όμως, η Γιουνάιτεντ τελικά επικράτησε με 1-0 και τελικά έφτασε μέχρι την κατάκτηση του τροπαίου, κερδίζοντας έτσι και την συμμετοχή της στο Κύπελλο Κυπελλούχων.

Η αρχή της νέας εποχής

Η χρονιά 1990/91 ίσως σηματοδοτεί την οριστική αλλαγή πορείας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Η κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων (με νίκη στον τελικό επί της Μπαρτσελόνα με 2-1 και σκόρερ τους Μπρους και Χιούζ) έκανε να ξεχαστεί η τραγική πορεία στο πρωτάθλημα, όπου η Γιουνάιτεντ τερμάτισε στην 13η θέση. Ωστόσο, ο Φέργκιουσον ήξερε καλά ότι όνειρο των φίλων της ομάδας ήταν η κατάκτηση της κορυφής στην Αγγλία και μετά τον τελικό του Κυπελλούχων δεν διστάζει να δηλώσει: «Την επόμενη χρονιά θα κερδίσουμε το πρωτάθλημα».

Πραγματικά η Μάντσεστερ ξεκινάει πολύ δυνατά τη σεζόν 1991/92 και βρίσκεται στην κορυφή της βαθμολογίας για το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς. Όμως, η Λιντς με ένα εντυπωσιακό φινάλε κάνει την μεγάλη επιστροφή και παίρνει το πρωτάθλημα, σκορπώντας την απογοήτευση στο «στρατόπεδο» της Γιουνάιτεντ. Το ξεκίνημα των «κόκκινων διαβόλων» την επόμενη χρονιά δεν είναι πολύ καλό και τον Νοέμβριο του 1992 ο Φέργκιουσον κάνει την κίνηση που έμελλε να αλλάξει οριστικά τα δεδομένα. Θα αγοράσει έναντι μόλις (σε σχέση με την αξία του παίκτη) 1.2 εκ. λιρών τον Ερίκ Καντονά από την Λιντς. Ο Γάλλος θα δημιουργήσει ένα εξαιρετικό δίδυμο με τον Μαρκ Χιούζ και το τέλος της σεζόν θα βρει τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στην κορυφή της νεοσύστατης Πρέμιερ Λιγκ για πρώτη φορά μετά από 26 χρόνια. Όσο για τον Φέργκιουσον; Αυτός θα κατακτήσει δικαιωματικά το βραβείο του καλύτερου προπονητή της χρονιάς.

Το καλοκαίρι του 1993 θα γίνει η επόμενη σημαντική κίνηση με την απόκτηση του νεαρού αμυντικού μέσου Ρόι Κιν από την Νότιγχαμ Φόρεστ. Σταδιακά ο Φέργκιουσον αρχίζει να «χτίζει» μία πραγματικά σπουδαία ομάδα και το νταμπλ της περιόδου 1993/94 έρχεται ως φυσικό επόμενο.

Οι πιτσιρικάδες του Άλεξ

Το καλοκαίρι του 1995 ο Φέργκιουσον παίρνει την απόφαση να αλλάξει πολλά πράγματα στην ομάδα του, η οποία έχει χάσει το πρωτάθλημα από την Μπλάκμπερν. Οι Πολ Ινς, Μαρκ Χιουζ και Αντρέι Καντσέλσκις πωλούνται και στη θέση τους προωθούνται νεαροί παίκτες από τα φυτώρια της ομάδας. Τα αδέρφια Νέβιλ, ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, ο Πολ Σκόουλς και ο Νίκι Μπατ (όλοι τους μεταξύ 20-22 ετών) γίνονται βασικά στελέχη της Γιουνάιτεντ, παρά τις διαμαρτυρίες των φιλάθλων για την στρατηγική του Φέργκιουσον.

Μετά την ήττα από την Άστον Βίλα με 3-1 στην πρεμιέρα της Πρέμιερσιπ της σεζόν 1995/96 ο Φέργκιουσον δέχεται έντονη κριτική από τα αγγλικά ΜΜΕ. Η γενική άποψη που επικρατούσε τότε ήταν πως «με πιτσιρικάδες δεν μπορείς να διεκδικήσεις τίποτα». Όμως οι νεαροί ποδοσφαιριστές αποδεικνύονται εξαιρετικοί και όταν ο Καντονά επιστρέφει από την οκτάμηνη τιμωρία του η Γιουνάιτεντ γίνεται ασταμάτητη. Τελικά όχι μόνο έφτασε στην κατάκτηση του τίτλου, αλλά κέρδισε και το Κύπελλο επικρατώντας στον τελικό της Λίβερπουλ με 1-0 (σκόρερ ο Καντονά). Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ο Φέργκιουσον θα φέρει στην ομάδα παίκτες όπως ο Γιαπ Σταμ, ο Ντουάιτ Γιορκ, ο Τέντι Σέριγχαμ και θα κατακτήσει ακόμα ένα πρωτάθλημα (αυτό της σεζόν 1996/97).

Ο Φέργκιουσον γίνεται… Σερ

Η περίοδος 1998/99 θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη των φίλων της Γιουνάιτεντ. Ο Φέργκιουσον είχε δημιουργήσει μία ομάδα πραγματικά εκπληκτική, που έπαιζε θεαματικό και ουσιαστικό ποδόσφαιρο. Αποτέλεσμα; Η Μάντσεστερ θα κατακτήσει Πρωτάθλημα, Κύπελλο και Τσάμπιονς Λιγκ, κάνοντας το περίφημο «τρεμπλ». Ειδικά, η απίστευτη ανατροπή στον τελικό της Βαρκελώνης κόντρα στην Μπάγερν Μονάχου έμεινε στην ιστορία και ο αρχιτέκτονας αυτής της μεγάλης ομάδας πήρε δικαιωματικά τον τίτλο του «Σερ» για τη μεγάλη αυτή επιτυχία.

Η κυριαρχία της Γιουνάιτεντ την περίοδο 1999/2000 στην Αγγλία ήταν καθολική, καθώς οι «κόκκινοι διάβολοι» πήραν το πρωτάθλημα έχοντας 18 βαθμούς διαφορά από την δεύτερη Άρσεναλ. Ο Σερ Άλεξ μέσα στα επόμενα χρόνια συνέχισε να φέρνει σπουδαίους παίκτες στο «Ολντ Τράφορντ», όπως οι Ρούουντ Φαν Νίστελροϊ, Φαμπιάν Μπαρτέζ και Χουάν Σεμπαστιάν Βερόν, αν και ο τελευταίος αποδείχθηκε πως ήταν ένα από τα μεγαλύτερα λάθη του Φέργκιουσον.

Η αποχώρηση που δεν έγινε ποτέ…

Η σεζόν 2001/02 δεν εξελίχθηκε με τον καλύτερο τρόπο για την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Ο Φέργκιουσον αποφασίζει ξαφνικά στην αρχή της χρονιάς να πουλήσει τον Γιαπ Σταμ στη Λάτσιο εξαιτίας των όσων είχε γράψει ο Ολλανδός αμυντικός στην αυτοβιογραφία του (είχε αναφέρει πως ο Φέργκιουσον τον απέκτησε με παράνομες μεθόδους από την Αϊντχόφεν) και φέρνει ως αντικαταστάτη του τον 36χρονο –τότε- Λοράν Μπλαν. Στη συνέχεια ο Σκωτσέζος τεχνικός κάνει κάτι εντελώς απροσδόκητο: ανακοινώνει πως μετά το τέλος της χρονιάς θα αποχωρήσει από την τεχνική ηγεσία της Γιουνάιτεντ.

Η ανακοίνωση αυτή φέρνει αναταραχή στην ομάδα που κατρακυλά στη βαθμολογία και φτάνει στην ένατη θέση στα μέσα Δεκέμβρη του 2001, έχοντας πέντε ήττες σε επτά παιχνίδια. Τα ΜΜΕ άρχισαν την έρευνα για τον διάδοχό του Σερ Άλεξ και όλοι ετοιμάζονταν για την αλλαγή σελίδας στην ιστορία της Γιουνάιτεντ. Και ξαφνικά τον Φεβρουάριο του 2002 ο Φέργκιουσον ανανέωσε το συμβόλαιό του με τους «κόκκινους διαβόλους» για ακόμα τρία χρόνια, αφήνοντας τους πάντες έκπληκτους. Η σεζόν ολοκληρώθηκε χωρίς τρόπαιο για την Μάντσεστερ, αλλά ο «Φέργκι» προχώρησε σε ακόμα μία μεγάλη μεταγραφή φέρνοντας στην ομάδα του τον Ρίο Φέρντιναντ από τη Λιντς.

Η μεγάλη επιστροφή

Αν και είχε κλείσει πλέον τα 60 του χρόνια ο Φέργκιουσον έδειχνε πολύ ορεξάτος τη σεζόν 2002/03 και όπως αποδείχθηκε τα κέφια του τα «πλήρωσε» η Άρσεναλ. Οι «κανονιέρηδες» έχοντας ξεχάσει την λέξη ήττα, βρέθηκαν κάποια στιγμή να έχουν διαφορά 18 βαθμών από την Γιουνάιτεντ. Ωστόσο, στο δεύτερο μισό της σεζόν η Μάντσεστερ ανέβασε πολύ την απόδοσή της και ο Φέργκιουσον ξεκίνησε να επηρεάζει με τα αγαπημένα του «mind games» τους παίκτες της Άρσεναλ. Η κατάρρευση της λονδρέζικης ομάδας στο τέλος της σεζόν , έδωσε την ευκαιρία στον Σερ Άλεξ να πανηγυρίσει ακόμα έναν τίτλο πρωταθλητή, τον πιο ικανοποιητικό της καριέρας του όπως τον χαρακτήρισε ο ίδιος.

Αυτό είναι μέχρι και σήμερα το τελευταίο πρωτάθλημα που έχει κατακτήσει η Γιουνάιτεντ. Ο Φέργκιουσον μετά και την παραχώρηση του Μπέκαμ στη Ρεάλ Μαδρίτης, κατάλαβε ότι πρέπει να αρχίσει το «χτίσιμο» μίας νέας ομάδας. Τα τελευταία χρόνια έφερε στην ομάδα πολύ καλούς νεαρούς παίκτες όπως οι Γουέιν Ρούνεϊ και Κριστιάνο Ρονάλντο, ωστόσο το φαινόμενο Αμπράμοβιτς μετέτρεψε την Τσέλσι σε απόλυτο κυρίαρχο και δεν άφησε περιθώρια στις υπόλοιπες ομάδες. Ωστόσο, ο Σερ Άλεξ δέχθηκε κριτική και για τις απογοητευτικές εμφανίσεις της ομάδας τις τελευταίες σεζόν στο Τσάμπιονς Λιγκ και πολλοί ήταν αυτοί που είπαν ότι η Γιουνάιτεντ πρέπει να αλλάξει προπονητή.

Και φέτος τι;

Πιθανότατα αυτή η κριτική πείσμωσε ακόμα περισσότερο τον Φέργκιουσον που αν και πλησιάζει τα 65 του (τα κλείνει στις 31 Δεκεμβρίου) δεν χάνει την όρεξή του για δουλειά. Μέχρι στιγμής η φετινή Γιουνάιτεντ εντυπωσιάζει και δείχνει ικανή να επιστρέψει στην κορυφή της Πρέμιερ Λιγκ. Ο σπουδαίος τεχνικός έφερε τον Μάικλ Κάρικ με σκοπό να καλύψει το κενό του Ρόι Κιν, αλλά το σημαντικότερο είναι πως η Μάντσεστερ παίζει θεαματικό ποδόσφαιρο, θυμίζοντας αρκετά την ομάδα που γοήτευσε όλους τους φίλους του ποδοσφαίρου στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Αν τελικά ο Σερ Άλεξ καταφέρει να ξανακάνει τη Γιουνάιτεντ πρωταγωνίστρια, τότε σίγουρα θα έχει αποστομώσει και τον τελευταίο επικριτή του και θα μπορεί δικαιωματικά να λέει ότι θα μείνει στον πάγκο μέχρι να βαρεθεί…

20 χρόνια γεμάτα διακρίσεις

Στην εικοσαετή πορεία του στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον έχει κατακτήσει τα πάντα και έχει ήδη «γράψει» πολλά ρεκόρ που δύσκολα θα καταρριφθούν στο μέλλον. Συγκεκριμένα ο Σκωτσέζος τεχνικός έχει κατακτήσει 8 πρωταθλήματα Αγγλίας (1993, 1994, 1996, 1997, 1999, 2000, 2001, 2003), 5 Κύπελλα Αγγλίας (1990, 1994, 1996, 1999, 2004), 2 Λιγκ Καπ (1992, 2006), 5 Τσάριτι Σιλντ (1993, 1994, 1996, 1997, 2003), 1 Τσάμπιονς Λιγκ (1999), 1 Κύπελλο Κυπελλούχων (1991) και 1 Διηπειρωτικό (1999).

Ο Φέργκιουσον έχει ήδη ξεπεράσει τα 1.000 παιχνίδια στον πάγκο της Γιουνάιτεντ, έχει πάρει έξι φορές το βραβείο του προπονητή της χρονιάς (1994, 1996, 1997, 1999, 2000, 2003 και φυσικά είναι μέλος του Hall of Fame του αγγλικού ποδοσφαίρου.

Ο ένας και μοναδικός Σερ Άλεξ

Παρά τις ενστάσεις που έχουν υπάρξει κατά καιρούς για τη συμπεριφορά του προς τους ποδοσφαιριστές (παράδειγμα το παπούτσι που είχε κλωτσήσει και είχε βρει τον Ντέιβιντ Μπέκαμ στο μάτι) και παρά τον κάπως ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του, το βέβαιο είναι ένα: ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον θα μείνει στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.

Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το πώς καταφέρνει να δημιουργεί συνεχώς καινούριες ομάδες στη Γιουνάιτεντ και το πως ακολουθεί τις αλλαγές που επιβάλλει η εποχή. Ο Φέργκιουσον έχει μεταξύ άλλων αναδείξει πολλούς παίκτες, καθώς εμπιστεύεται σε μεγάλο βαθμό τους νεαρούς ποδοσφαιριστές. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές που δημιούργησε μόδα με τη στρατηγική του, ειδικά με τα «mind games», που είναι τρόποι για να επηρεάζει ψυχολογικά τους αντιπάλους του.

Με λίγα λόγια, ο 65χρονος τεχνικός είναι μία μεγάλη μορφή του χώρου και η όρεξη για δουλειά που έχει παρά την ηλικία του είναι αξιοθαύμαστη. Άλλωστε, δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να προβλέψει το πότε ο Φέργκιουσον θα φύγει από τη Γιουνάιτεντ και αυτό τα λέει όλα…

Επιμέλεια: Αποστόλης Κοτρότσος