«Βαρδινογιάννεια»… έργα και ημέρες!

Ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας του Παναθηναϊκού κλείνει σήμερα οριστικά.

Η οικογένεια Βαρδινογιάννη, έπειτα από 33 χρόνια κυριαρχίας στα διοικητικά των «πρασίνων», παραδίδει τη σκυτάλη στην Παναθηναϊκή Συμμαχία πρωτοβουλίας Γιάννη Αλαφούζου.

Το sport-fm.gr ανατρέχει στις πιο χαρακτηριστικές στιγμές των πεπραγμένων της διοίκησης Βαρδινογιάννη και επιχειρεί να κάνει μια αποτίμηση της πολυετούς παρουσίας της στο «τριφύλλι».


Η απόκτηση των μετοχών

Τον Ιανουάριο του 1979 κατατίθεται στην ελληνική Βουλή νομοσχέδιο που υποχρεώνει όλα τα ποδοσφαιρικά σωματεία που συμμετέχουν στην Α' εθνική κατηγορία να μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρείες. Στον Παναθηναϊκό Αθλητικό Όμιλο η διαδικασία μόνο εύκολη δεν είναι και οι διαπραγματεύσεις για το ύψος του μετοχικού κεφαλαίου και την εξεύρεση αγοραστή διαρκούν μήνες.

Λίγες μέρες πριν τη λήξη της σχετικής προθεσμίας που έχει οριστεί από την Πολιτεία, έχει υπάρξει συμφωνία για αγορά του 25% από τον Παύλο Γιαννακόπουλο, ενώ το συνολικό μετοχικό κεφάλαιο ορίστηκε στα 80 εκατομμύρια δραχμές. Για την αγορά των υπόλοιπων διαθέσιμων μετοχών υπήρξε προθυμοποίηση από άλλες πλευρές, όπως οι «φίλοι Μαντζεβελάκη».

Τότε, ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, σε συνεργασία με τα αδέρφια του, καταθέτει λευκή επιταγή για την αγορά του 54%. Το Δ.Σ. του συλλόγου κάνει δεκτή την προσφορά του και ο Παύλος Γιαννακόπουλος κάνει λόγο για πραξικόπημα… Την προεδρία της ΠΑΕ αναλαμβάνει ο ίδιος ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, ο οποίος θα μείνει πιο γνωστός στην παναθηναϊκή ιστορία με το προσωνύμιο «καπετάνιος».

Τα πρώτα χρόνια

Η εμπλοκή της οικογένειας στα τεκταινόμενα του Παναθηναϊκού, δεν συνοδεύεται από άμεσες αγωνιστικές επιτυχίες. Τα τέσσερα πρώτα επαγγελματικά πρωταθλήματα καταλήγουν στα χέρια του «αιώνιου» αντιπάλου, ιδιοκτησίας Γιώργου Νταϊφά, και το μόνο τρόπαιο που παίρνουν οι «πράσινοι» είναι το κύπελλο του 1982. Παρόλα αυτά, γίνονται κινήσεις που δείχνουν τη διάθεση για εκσυγχρονισμό και ενίσχυση της ομάδας.

Παιανία

Σε επίπεδο υποδομών, χτίζεται το πρότυπο προπονητικό κέντρο της Παιανίας, που θεωρούνταν ως ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης. Αν και οι εγκαταστάσεις δεν ανήκουν στην ΠΑΕ αλλά στην οικογένεια Βαρδινογιάννη, έχουν συνδεθεί άρρηκτα με το «τριφύλλι». Οι ποδοσφαιριστές και το τεχνικό τιμ του Παναθηναϊκού απολαμβάνουν πρωτοφανείς για τα ελληνικά δεδομένα παροχές, ενώ η Παιανία γίνεται κοιτίδα παραγωγής νέων παικτών και βασικός πυλώνας των ακαδημιών του συλλόγου.

Μεταγραφές

Όμως και στο μεταγραφικό πεδίο γίνεται δυναμική… εκκίνηση. Ο «καπετάνιος» προικοδοτεί το καινούργιο του απόκτημα με παίκτες όπως ο Χουάν Ραμόν Ρότσα και ο Ολλανδός Τσου Λα Λινγκ, ο οποίος αν και δεν «έπιασε» στον Παναθηναϊκό ήταν ένα από τα πλέον ηχηρά ονόματα που είχαν έρθει ποτέ στην Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 1981 οι «πράσινοι» παίρνουν «πακέτο» από τον Ολυμπιακό τους Μάικ Γαλάκο και Γιάννη Κυράστα, μια κίνηση που εκτός από αγωνιστική, είχε συμβολική και ψυχολογική αξία.

Η τακτική της «αρπαγής» ποδοσφαιριστών από τον «αιώνιο» θα συνεχιστεί με τους Νίκο Σαργκάνη, Νίκο Βαμβακούλα και Στράτο Αποστολάκη να ακολουθούν το δρομολόγιο Πειραιάς-Αθήνα, με ό,τι αντιδράσεις αυτό συνεπάγεται από τους οπαδούς των δύο ομάδων. Ο συνδυασμός, δε, με μεταγραφές όπως εκείνες του Δημήτρη Σαραβάκου και του Βέλιμιρ Ζάετς, είχε κάνει τον κόσμο του Παναθηναϊκού να… πίνει νερό στο όνομα του Γιώργου Βαρδινογιάννη.

Η πρακτική πάντως των μεταγραφών… αεροδρομίου ατόνισε με το πέρασμα των χρόνων. Παίκτες όπως ο Γκιόργκι Χάτζι, ο Σβόνιμιρ Μπόμπαν, ο Πρέντραγκ Μιγιάτοβιτς και άλλοι από το καταρρέον ανατολικό μπλοκ είχαν ακουστεί έντονα για τον Παναθηναϊκό, όμως δεν φόρεσαν ποτέ την πράσινη φανέλα.

Αυτό δεν το συγχώρησαν στον πρόεδρό τους οι οπαδοί, με μερίδα των οποίων άλλωστε ο Γιώργος Βαρδινογιάννης είχε έρθει από νωρίς σε ρήξη. Αντί για «καπετάνιο» ο κόσμος άρχισε να κάνει λόγο για… «καβούρια», με την κατηγορία της τσιγκουνιάς να συνοδεύει έκτοτε όλη την πορεία της οικογένειας στην ομάδα και τις αποκτήσεις ποδοσφαιριστών όπως ο Πάουλο Σόουζα και ο Μιχάλης Κωνσταντίνου να αντιμετωπίζονται ως οι εξαιρέσεις που επιβεβαίωναν τον κανόνα.

Αγωνιστικές επιτυχίες

Η πρώτη μεγάλη αγωνιστική επιτυχία υπό την ιδιοκτησία Βαρδινογιάννη ήρθε το 1984. Με τον Γιάτσεκ Γκμοχ στον πάγκο οι «πράσινοι» θα κατακτήσουν το νταμπλ, ενώ θα ακολουθήσουν άλλα πέντε στα 33 χρόνια της παρουσίας της οικογένειας στην ομάδα (1986, 1991,1995, 2004, 2010). Παράλληλα, ο Παναθηναϊκός θα κερδίσει δύο ακόμη πρωταθλήματα το 1990 και το 1996 και τέσσερα κύπελλα (1998,1989, 1993,1994).

Ίσως η σημαντικότερη, όμως, πτυχή των αγωνιστικών επιτυχιών του «τριφυλλιού» αυτές τις τρεις δεκαετίες είναι το χτίσιμο του ευρωπαϊκού του προφίλ. Συνολικά οι «πράσινοι» μετρούν: α) Για το κύπελλο Πρωταθλητριών (μετέπειτα Τσάμπιονς Λιγκ ) δύο προκρίσεις σε ημιτελικό το 1985 και το 1996, δύο συμμετοχές στους «8» το 1992 και το 2002 και δύο στους «16» το 2001 και το 2009, β) δύο πρόκρισεις στα προημιτελικά του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ το 1988 και το 2003.

Το έπος του Γουέμπλεϊ δεν αντιμετωπίζεται πλέον από τους οπαδούς του Παναθηναϊκού ως ένα μεμονωμένο γεγονός του παρελθόντος, αλλά ως μια επιτυχία που μπορεί και οφείλει να επαναληφθεί, βάσει του ευρωπαϊκού… DNA που κουβαλάει πια η ομάδα. Παρόλα αυτά κάτι τέτοιο δεν έγινε εφικτό. Την «αποτυχία» αυτή χρεώνεται η οικογένεια Βαρδινογιάννη, αφού τρεις φορές, το 1996, το 2003 και το 2010 έχει προχωρήσει στη διάλυση των ομάδων οι οποίες θεωρούνταν ικανές να πετύχουν κάτι τέτοιο, αν ενισχύονταν και στηρίζονταν ανάλογα.

Αποχώρηση του «καπετάνιου»

Το Μάιο του 2000 και ύστερα από 21 χρόνια στο πηδάλιο του Παναθηναϊκού, ο «καπετάνιος» ανακοινώνει την απόφασή του να αποχωρήσει από την προεδρία της ομάδας. Σε συνέντευξη Τύπου που δίνει, επικαλείται την πικρία του για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα στο ελληνικό ποδόσφαιρο και την στάση της Πολιτείας. Είναι η εποχή που ο Ολυμπιακός βρίσκεται στο μεσουράνημά του υπό την ηγεσία του Σωκράτη Κόκκαλη, έχοντας κατακτήσει τέσσερα συνεχόμενα πρωταθλήματα. Έχει προηγηθεί εκείνο το περίφημο «ποτέ ξανά πρωτάθλημα στον Πειραιά» που είχε τραγουδήσει ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, έπειτα από τον τελευταίο τίτλο του Παναθηναϊκού για επτά χρόνια…

Τζίγγερ και πολυμετοχικότητα

Η σκυτάλη θα περάσει στον ανιψιό του Γιώργου και γιο του Βαρδή, Γιάννη γνωστό με το παρατσούκλι Τζίγγερ. Εκείνος, αν και θα είναι ο ισχυρός άνδρας της ΠΑΕ, δε θα αναλάβει ποτέ τον προεδρικό θώκο και θα προσπαθήσει να περάσει ένα πιο τεχνοκρατικό μοντέλο διοίκησης της ομάδας ορίζοντας ως προέδρους τον Άγγελο Φιλιππίδη και στη συνέχεια τον Αργύρη Μήτσου.

Η διάλυση της ομάδας του 2003 μετά τον περίφημο αγώνα της Ριζούπολης κόντρα στον Ολυμπιακό, η παρατεταμένη αγωνιστική ανομβρία σε συνδυασμό με την απόλυτη κυριαρχία του «αιώνιου», η αποξένωση της ομάδας από τους οπαδούς της με πρακτικές τύπου «Ticket Club» και η απροθυμία του Τζίγγερ να εμπλακεί στο παρασκήνιο του ελληνικού ποδοσφαίρου, οδηγεί στο συλλαλητήριο των φίλων της ομάδας στις 13 Απριλίου 2008 ενάντια στην οικογένεια Βαρδινογιάννη.

Αναδύεται τότε ως νέος επίδοξος παίκτης στα διοικητικά του «τριφυλλιού» ο Αντρέας Βγενόπουλος ο οποίος ιδρύει την Παναθηναϊκή Ενωτική Κίνηση μαζί με άλλους παναθηναϊκούς επιχειρηματίες. Οι ζυμώσεις της εποχής καταλήγουν στο άνοιγμα της ΠΑΕ και την διαμόρφωση πολυμετοχικού σχήματος με «μπροστάρηδες» τον ίδιο και τον Νίκο Πατέρα, ο οποίος αναλαμβάνει και την προεδρία της ομάδας. Στο σχήμα συμμετέχει και ο Παύλος Γιαννακόπουλος που είδε την επιθυμία του για συμμετοχή στον ποδοσφαιρικό Παναθηναϊκό να πραγματοποιείται με καθυστέρηση 29 χρόνων…

Ο «εμφύλιος πόλεμος» στο «πράσινο στρατόπεδο» δεν άργησε να ξεσπάσει. Ο Παναθηναϊκός γίνεται έρμαιο των αντιπαραθέσεων μεταξύ των μετόχων και μπλέκει σε έναν διοικητικό κυκεώνα με αποχωρήσεις μελών, επιστροφές, «παρκάρισμα» μετοχών και απροθυμία ανάληψης ηγετικού ρόλου και χρηματοδότησης από κάποια πλευρά.

Αυτή η κατάσταση θα οδηγήσει στην ακυβερνησία του τέλους της περασμένης σεζόν και στον κίνδυνο πτώχευσης, ενώ τα σενάρια για πρίγκιπες… μεσσίες αποτέλεσαν το κερασάκι στην τούρτα της απαξίωσης του συλλόγου. Μέσα από αυτή την επίπονη διαδικασία φτάνουμε λοιπόν στην παράδοση των… κλειδιών στο σωματείο που ίδρυσε ο Γιάννης Αλαφούζος και που το μόνο βέβαιο είναι ότι έχει πολύ δρόμο μπροστά του μέχρι να ξαναβάλει τον Παναθηναϊκό σε τροχιά σταθερότητας.

Μια αποτίμηση της προσφοράς της οικογένειας Βαρδινογιάννη δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού ακόμα και οι ίδιοι οι φίλοι του Παναθηναϊκού είναι διχασμένοι για το αν το τελικό ισοζύγιο της παρουσίας της στην ομάδα είναι θετικό ή αρνητικό:

Τι πιστώνεται

- Την παροχή του προπονητικού κέντρου της Παιανίας και την ανάδειξη, μέσα από τις ακαδημίες που λειτούργησαν εκεί, παικτών όπως ο Γιώργος Καραγκούνης, ο Άγγελος Μπασινάς, ο Στέφανος Κοτσόλης, ο Γιάννης Γκούμας και ο Σωτήρης Νίνης.

-Τη διοικητική και οικονομική σταθερότητα που κράτησαν τον Παναθηναϊκό μακριά από διοικητικές… κακοτοπιές ανάλογες με αυτές που έπεσαν οι υπόλοιποι «μεγάλοι» του ελληνικού ποδοσφαίρου.

-Την καθιέρωση του Παναθηναϊκού ως «πρέσβη» της Ελλάδας στις διεθνείς διοργανώσεις

-Την έλευση ποδοσφαιριστών όπως ο Δημήτρης Σαραβάκος, ο Βέλιμιρ Ζάετς, ο Χρήστος Δημόπουλος, ο Κριστόφ Βαζέχα, ο Γιόζεφ Βάντσικ, ο Πάουλο Σόουζα.

Τι χρεώνεται

- Το φιάσκο της ΓΗΠΕΛ και την αποτυχία απόκτησης ιδιόκτητου γηπέδου για τον Παναθηναϊκό

- Την αδυναμία παράταξης αξιόλογου αντίπαλου δέους απέναντι στον Ολυμπιακό τα τελευταία 15 χρόνια, σε όλα τα επίπεδα.

- Το…κρέμασμα δελτίων (περίπτωση Πάρη Γεωργακόπουλου) και την ηγεμονική συμπεριφορά απέναντι στους ποδοσφαιριστές της ομάδας διαχρονικά.

- Τη διάλυση των ομάδων του 1996, του 2003 και του 2010. Ιδιαίτερα στη δεύτερη περίπτωση οι παίκτες έγιναν τα εξιλαστήρια θύματα της ήττας στη Ριζούπολη, όπου όμως δεν υπήρξε προστασία από πλευράς επίσημου Παναθηναϊκού των μελών της αποστολής. Οι ίδιοι ποδοσφαιριστές που έφυγαν από τον σύλλογο ως «αποτυχημένοι», αποτέλεσαν τον βασικό κορμό της εθνικής που κατέκτησε το Euro του 2004.

-Την κακή σχέση διαχρονικά με τους οργανωμένους οπαδούς της ομάδας.

-Τη μη απόδοση των συμφωνηθέντων ποσοστών από την πώληση των εισιτηρίων της ΠΑΕ στον ερασιτέχνη Παναθηναϊκό.

Δήμητρα Κυριακίδου