Οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια! (Χρήστος Σωτηρακόπουλος / Sportday)

Ενα κομπιούτερ δεν μπορεί να αξιολογήσει την ιδιοφυΐα από μια απλή διεκπεραίωση

Υπάρχουν τριών ειδών κατηγορίες στα ψέματα, υποστήριζε στα τέλη του 19ου αιώνα ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι: Τα ψέματα, τα απίστευτα ψέματα και η στατιστική! Σχεδόν έναν αιώνα μετά ιδρύθηκε η IFFHS, η εταιρεία στατιστικής και ιστορίας του ποδοσφαίρου και παρ' ότι υπάρχουν φορές που κανείς δεν διαφωνεί με τα αποτελέσματά της, έρχονται στιγμές που νιώθεις πόσο δίκιο είχε ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός.

Πάρτε για παράδειγμα τις μηνιαίες λίστες των κορυφαίων ομάδων του πλανήτη. Ποια προηγείται για τον Οκτώβριο; Η Τσέλσι, η Γιουβέντους, η Μπάγερν; Οχι, η Λίβερπουλ! Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι πέμπτη, η ομάδα του Μουρίνιο μόλις δωδέκατη και για να βρεις ομάδα με ασπρόμαυρη στολή πας παρακάτω. Και ανακαλύπτεις ότι η... Νιούκαστλ είναι σε ψηλότερη θέση από τη Γιουβέντους! Α, και ανάμεσα στην 28η Μπαρτσελόνα και την 30ή Ρεάλ υπάρχει η... Σέρο Πορτένο από την Παραγουάη.

Πρόκειται για αστείο; Είπαμε, οι αριθμοί έχουν την ικανότητα να ξεγελούν. Ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου είχε πει τη μνημειώδη ατάκα πριν από δεκαπέντε χρόνια, ότι δηλαδή ο μόνος σίγουρος τρόπος να πεις ψέματα είναι μέσα από τη στατιστική. Στην IFFHS λαμβάνουν υπόψη τα αποτελέσματα των τελευταίων δώδεκα μηνών και όπως υποστηρίζει –αρκετά περήφανα- το σάιτ της ομοσπονδίας: «Όλα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα». Δηλαδή, δεν υπάρχει ανθρώπινος παράγοντας κρίσης, αλλά αποτελέσματα και βαθμοί που αξιολογούνται με βάση κάθε διοργάνωση και τον βαθμό δυσκολίας της. Μήπως όμως αυτός ο (κάθε άλλο παρά κακός) τρόπος βαθμολόγησης χρειάζεται αναβάθμιση; Μήπως το γεγονός ότι η ομάδα που προηγείται στον πίνακα, ναι μεν είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης, αλλά στο ίδιο διάστημα έχασε από τη Φούλαμ, την Μπέρνλι και την Κρίσταλ Πάλας, θα έπρεπε να προσμετράται κάπως διαφορετικά; Το ίδιο ισχύει για την Ιντερ, πιθανόν δε ακόμη περισσότερο. Σε αυτούς τους δώδεκα τελευταίους μήνες πήρε μόνο το Κύπελλο Ιταλίας, απέτυχε στο πρωτάθλημα και στο Τσάμπιονς Λιγκ και εννοείται ότι δεν μπορεί να θεωρείται σαφώς καλύτερη από τη Μίλαν και τη Γιουβέντους.

Εδώ όμως τα γεγονότα συναντούν την άποψη και ο άνθρωπος που δημιούργησε την IFFHS, ο Δρ. Αλφρέντο Πόγκε, αρνείται οποιαδήποτε εισαγωγή ανθρώπινης αξιολόγησης στους ψυχρούς αριθμούς. Ίδρυσε την εταιρεία, εν έτει 1984 στη Λειψία της τότε Ανατολικής Γερμανίας, και δημιούργησε ένα διεθνές δίκτυο από στατιστικολόγους για τη συλλογή πληροφοριών. Αυτό τον έμπλεξε στα δίχτυα της Στάζι (της μυστικής αστυνομίας του καθεστώτος Χόνεκερ), αλλά τουλάχιστον του επέτρεψαν σεβόμενοι το παρελθόν του να φύγει στη Δύση. Συνέχισε τη δουλειά και σχεδόν μία δεκαετία τώρα ακόμα και η ΦΙΦΑ με την ΟΥΕΦΑ αναγνωρίζουν την προσπάθεια που γίνεται, χωρίς όμως να υιοθετούν αβίαστα τα αποτελέσματα.

Το να σώζεται η ιστορία στο ποδόσφαιρο –όπως και στο καθετί- είναι πολύ σημαντικό. Αλλοι αυτές τις μικρολεπτομέρειες πιθανόν να τις χαρακτηρίζουν κουραστικές. Για να συντηρηθεί όμως η μνήμη του αθλήματος, καλό είναι να συγκεντρώνονται στοιχεία. Οσο όμως και να επιμένει η ΙFFHS, ένα κομπιούτερ δεν μπορεί να αξιολογήσει την ιδιοφυΐα από μια απλή διεκπεραίωση. Ότι μπορεί να υπολογίζει, για παράδειγμα, λόγω στατιστικής της αποτελεσματικότητας πως ο Αντι Κόουλ είναι καλύτερος φορ από τον Τιερί Ανρί. Πως ο Ουαλός φορ της TNS με τα εξήντα γκολ σε μία σεζόν είναι ανώτερος από τον Γκερντ Μίλερ των 40 σε μία χρονιά, κάτι που συνέβη πριν από τρεις δεκαετίες. Σε τελική ανάλυση, το να ντριμπλάρεις μια ολόκληρη ομάδα και να σουτάρεις στο δοκάρι πώς μπορεί να αξιολογηθεί ως το ίδιο με το να «σημαδέψεις» το οριζόντιο μέσα από τη μικρή περιοχή;

Μάλλον αυτό που επέμενε πως συμβαίνει ο Γουίστον Τσόρτσιλ, ήταν το καλύτερο για τα στατιστικά: «Τα μόνα στατιστικά που πρέπει να εμπιστεύεσαι είναι αυτά που μπορείς να διαφοροποιήσεις ο ίδιος».