Το φετινό Παγκόσμιο Κύπελλο δεν θα έχει καμία σχέση με αυτό π.χ. του 1970 και απολύτως καμία σχέση με το πρώτο, αυτό του 1930. Η μορφή της διοργάνωσης έχει αλλάξει πολύ. Από τα μακρυμάνικα, τα γήπεδα-χωράφια και τις σκελέες περάσαμε στο jogo bonito και από τα κολλητά σορτσάκια του 1978 και του 1982 στην σταδιακή «υπερ-προϊοντοποίηση» του αθλήματος, το οποίο κυριαρχείται (και η ύπαρξή του ως ένα βαθμό καθορίζεται) από πολυδάπανες χορηγίες και υψηλότατα λειτουργικά έξοδα.
Με όποια μορφή, όμως, κι αν εμφανίζεται στα μάτια φιλάθλων και τηλεθεατών, το Μουντιάλ παραμένει η δημοφιλέστερη παγκόσμια σύναξη. Μια ευκαιρία για πραγματική γιορτή. Αποτελεί μια μοναδική μάζωξη λαών μια φορά στα 4 χρόνια τα οποία, πέρα από το ότι διαγωνίζονται το ένα απέναντι στο άλλο, έχουν (και δίνουν) την ευκαιρία για μια ευρύτερη πολιτιστική παρατήρηση. Σε αντίθεση με τις πιο «κλειστές» διοργανώσεις (Euro, Copa America, Copa Africa κλπ.) η εκάστοτε χώρα που φιλοξενεί το Παγκόσμιο Κύπελλο γίνεται για ένα μήνα το μεγαλύτερο χωνευτήρι πολιτισμών παγκοσμίως. Ετερόκλητες κουλτούρες αναμιγνύονται σε δρόμους και γήπεδα, πλούσιοι συναγελάζονται με φτωχούς, πειθαρχημένοι προσπαθούν να επικρατήσουν επί απειθάρχητων. Ένας σωρός από αντιθέσεις, δηλαδή, βρίσκει κοινό έδαφος να ανθήσει, αναγνωρίζει στο ποδόσφαιρο έναν κοινό παρονομαστή, έναν κώδικα συνεννόησης που δεν έχει ανάγκη την αναγνώριση κοινών λέξεων για να εκφραστεί.
Σ’ ένα Μουντιάλ αναδύονται ήρωες. Ο βετεράνος, ο ξεχασμένος, ο ταλαντούχος που πήρε την ομάδα στους ώμους του και εγείρει τα πλήθη αλλά και την φαντασία -που πάντα ψάχνει για προϋποθέσεις δημοκρατίας και βάσεις ελπίδας σε οτιδήποτε μαζικό του κινεί το ενδιαφέρον. Ο κόσμος ταυτίζεται με ανθρώπους, είτε είναι ο Ντιέγκο, είτε ο Ροναλντίνιο, είτε ο διπλανός του που θα μείνει μόνος του μετά το τέλος του αγώνα στις κερκίδες και θα σπαράξει στο κλάμα για τον αποκλεισμό της χώρας του. Και μ’ αυτόν τον τρόπο συμμετέχει. Κι αυτή η συμμετοχή είναι που αξίζει, το γεγονός ότι «κοινώνησε» την ίδια «θεία κοινωνία» με τους υπόλοιπους.
Η επήρεια είναι ίδια και για τον τηλεθεατή. Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία είναι από τα ελάχιστα πράγματα που μπορούν να κινητοποιήσουν μεμιάς συγκεκριμένες αισθήσεις, σαν να θυμούνται ξαφνικά την μυρωδιά στο λαιμό μιας παλιάς τους ερωμένης. Για τους μικρότερους όμως, ειδικά γι’ αυτούς που -λόγω ηλικίας- για πρώτη φορά θα παρακολουθήσουν συνειδητά τη διοργάνωση, η συγκίνηση είναι πολλαπλάσια κι αυτό που θα δημιουργηθεί μέσα τους μοναδικό και κάτι που θα τους συντροφεύει για πάντα. Γιατί πιθανότατα είναι το σημείο αυτό στη ζωή τους που θα κρίνει το αν θα αγαπήσουν το ποδόσφαιρο ή όχι. Γιατί ο κόσμος του στα μάτια τους μόνο μέσα από μια τέτοια αγωνιστική Βαβέλ μπορεί να φανερωθεί. Γι’ αυτούς το Μουντιάλ θα είναι το πιο μακρύ τους ταξίδι.
Γιάννης Τσαούσης
Κοπιάστε στο... Fightclub@sday.gr