Οικονομικός έλεγχος των ομάδων; (χα, χα, χα...)

Ο Μισέλ Πλατινί πρέπει να νιώθει ικανοποιημένος που η βασική ιδέα του για τον περιορισμό του οικονομικού ντόπινγκ έχει υιοθετηθεί από την ΟΥΕΦΑ αλλά και την ένωση επαγγελματικών ποδοσφαιρικών συλλόγων. Μάλιστα, πρέπει να νιώθει διπλά ικανοποιημένος, καθώς εκείνοι που αντιδρούσαν περισσότερο, οι Αγγλοι της Πρέμιερ Λιγκ, υιοθετούν τις ίδιες ακριβώς αρχές σωστής οικονομικής συμπεριφοράς.

Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι οι «πλούσιοι» καλοβλέπουν αυτές τις νέες ρυθμίσεις που θα τεθούν σε ισχύ από το 2012. Κάποιοι πιστεύουν ότι η προκλητική μεταγραφή του Ρονάλντο από τη Γιουνάιτεντ στη Ρεάλ ήταν αυτή που αποτέλεσε την αιτία για την εισαγωγή αυτών των νέων ρυθμίσεων στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Η αλήθεια είναι ότι ο Πλατινί υποστήριζε μέτρα τέτοιας μορφής από την εποχή ακόμα που έκανε προεκλογικό αγώνα για τη θέση του προέδρου της ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας.

Εκεί, άλλωστε, έριξε το βάρος του. Στον περιορισμό της οικονομικής ανισότητας, γι' αυτό και οι μικρές χώρες, και ιδιαίτερα οι ομοσπονδίες των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, τον ψήφισαν σε μεγάλη έκταση. Η βασική ιδέα του Πλατινί δείχνει σωστή. Οι ομάδες δεν μπορούν να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα από όσα εισπράττουν, από τα έσοδά τους δηλαδή. Και μιλώντας για έξοδα δεν εννοούμε μόνο τα ποσά των μεταγραφών, αλλά και τα υπόλοιπα που ξοδεύει η ομάδα για μισθούς, συμβόλαια, υπαλλήλους, λειτουργικά έξοδα γενικά.

Βέβαια, αυτό δεν διασφαλίζει την οικονομική ισότητα, αλλά μάλλον το αντίθετο. Παγιώνει μια κατάσταση στην οποία το πάνω χέρι το έχουν ήδη οι οικονομικά ισχυροί, που είναι και πιο δημοφιλείς. Και ως περισσότερο δημοφιλείς έχουν τη δυνατότητα να απευθύνονται σε μεγαλύτερες αγορές και να εξασφαλίζουν περισσότερα έσοδα, χορηγίες και διαφημίσεις. Στο χθεσινό κείμενό μου παρουσίασα την έρευνα μιας ιταλικής εταιρείας συμβούλων αθλητικής επιχειρηματικότητας, στην οποία γινόταν φανερό ότι οι τέσσερις αγγλικές ομάδες που μετέχουν την τελευταία πενταετία στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ έβαλαν κατά μέσο όρο στα ταμεία τους 160 εκατομμύρια ευρώ η καθεμία.

Μάλιστα, όπως μπορεί να δει κάποιος, από τις 8 ομάδες που μπαίνουν επικεφαλής των ομίλων του Τσάμπιονς Λιγκ τα τελευταία τέσσερα χρόνια, μόνο μία δεν κατάφερε να περάσει στους «16», η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το 2006. Και από τις 32 ομάδες συνολικά που την τελευταία τετραετία ορίστηκαν στο δεύτερο γκρουπ δυναμικότητας μόλις εννέα δεν κατάφεραν να προκριθούν στους «16».

Ετσι, μία μικρή ομάδα, ας πούμε μία που έχει έσοδα 60 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, δεν μπορεί να ξοδέψει περισσότερα από αυτά. Και αν στο συνολικό ποσό των εσόδων περιλαμβάνονται -για παράδειγμα- χρήματα που εισπράττει η ομάδα από την πρόκριση στους ομίλους του Τσαμπιονς Λιγκ, τότε γίνεται φανερό ότι αν η ομάδα δεν καταφέρει να προκριθεί μία ή δύο συνεχείς χρονιές θα αντιμετωπίσει πολύ μεγάλο οικονομικό πρόβλημα.

Και όταν έχεις ελλείμματα δεν μπορείς να ξοδέψεις χρήματα για να ενισχυθείς και να μπορέσεις να ανταγωνιστείς σε μεγαλύτερο επίπεδο για να έχεις και περισσότερα έσοδα. Και επειδή στο Τσάμπιονς Λιγκ τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται προβλέψιμα, -αφού οι ομάδες στη φάση των «16» σε πολύ μεγάλο ποσοστό παραμένουν ίδιες- η ΟΥΕΦΑ αναγκάστηκε να αναμορφώσει το παλιό Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και να μοιράσει περισσότερα χρήματα στους πιο αδύνατους.

Ακόμα και έτσι, όμως, δεν διασφαλίζει κανενός είδους οικονομική ισότητα, αφού και σε αυτή τη διοργάνωση -όσο και αν υπάρχει μεγαλύτερος χώρος για εκπλήξεις- οι ισχυροί που θα πέφτουν από τους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ είναι αυτοί που θα διεκδικούν τα πολλά χρήματα με περισσότερες πιθανότητες.

Βλέπετε, η επιδίωξη του Πλατινί δεν είναι τόσο η διασφάλιση της οικονομικής ισότητας όσο η σωστή επιχειρηματική λειτουργία των ομάδων. Διότι οι ομάδες είναι πλέον περισσότερο επιχειρήσεις από ό,τι αθλητικοί σύλλογοι. Και ως επιχειρήσεις θα ακολουθήσουν νόμους και συμβάσεις της αγοράς. Και το παιχνίδι; Ε, όσο μπορούν να το κοστολογούν και να το πωλούν ως προϊόν εκείνοι που έχουν προτεραιότητα το κέρδος, θα συγκεντρώνει ενδιαφέρον.

Ο Κετσπάγια και ο πρόεδρος

Ο προπονητής, επιλογή πάντα του προέδρου, ειδικά σε μία τόσο προεδροκεντρική ομάδα όσο ο Ολυμπιακός, είναι αυτός που θα πληρώσει το μάρμαρο αν η ομάδα δεν πηγαίνει καλά. Είναι ένα «βολικό» θύμα πολλές φορές, αφού φορτώνοντας σε αυτόν την όποια ευθύνη ο πρόεδρος καλύπτει όλα τα δικά του λάθη. Φυσικά, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που προπονητές, παρά το γεγονός ότι είχαν τις καλύτερες προϋποθέσεις για να κάνουν τη δουλειά τους -δυναμικό, εγκαταστάσεις, συνθήκες εργασίας- δεν κατάφεραν να αποδειχθούν αντάξιοι των προσδοκιών που επενδύθηκαν πάνω τους.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση του Τιμούρ Κετσπάγια έχουμε ένα δεδομένο. Οτι δεν του δόθηκαν ούτε ο χρόνος ούτε τα μέσα για να αποδείξει αν μπορούσε να αντέξει το βάρος του πάγκου του Ολυμπιακού. Υπάρχει και ένα δεύτερο δεδομένο, που το μάθαμε τελευταία. Οτι η συμπεριφορά του απέναντι στους ποδοσφαιριστές δεν ήταν η καλύτερη δυνατή, με αποτέλεσμα η συνοχή στην ομάδα να είναι πολύ χαλαρή και ο δεσμός του προπονητή με τους ποδοσφαιριστές να είναι προβληματικός.

Αυτό όλοι καταλαβαίνουμε ότι έχει αντίκτυπο στην πειθαρχία και συνακόλουθα στα αποτελέσματα. Οταν ισχύει κάτι τέτοιο, τον προπονητή δεν τον κρατάς. Ομως θα έπρεπε να είχες κάνει σκάουτινγκ για τον προπονητή, το ειδικό βάρος της προσωπικότητάς του, τις δυνατότητές του, τα ελαττώματά του, τον τρόπο συμπεριφοράς του και την ικανότητά του να προσαρμοστεί στα δεδομένα του νέου εργασιακού περιβάλλοντός του.

Οταν, όμως, επιλέγεις τον προπονητή επειδή είναι φτηνός και επειδή γνωρίζεις ότι δεν πρόκειται να εγείρει απαιτήσεις σε ό,τι αφορά την αγωνιστική ενίσχυση της ομάδας, τότε θα πρέπει να ανακοινώνεις τον νέο προπονητή μαζί με τον αντικαταστάτη του. Για τις όποιες δυσάρεστες περιπέτειες θα αντιμετωπίσει φέτος ο Ολυμπιακός ο κύριος υπεύθυνος θα είναι ο πρόεδρός του.

Και κάτι ακόμα. Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το μοντέλο διαβούλευσης που έχει καθιερώσει με τα μέλη της «Θύρας 7». Πιθανόν να θεωρεί ότι αυτοί είναι οι μόνοι Ολυμπιακοί που αγαπούν την ομάδα και έχουν άποψη για όσα χρειάζεται. Οι υπόλοιποι που μπορεί να είναι και κάτοχοι εισιτηρίων διαρκείας δεν έχουν γνώμη; 'Η μήπως εκείνο που χρειάζεται ο πρόεδρος είναι τα χρήματά τους και όχι η γνώμη τους;

Ποσοστώσεις στα ρόστερ των ομάδων

Μαζί με το νέο σχέδιο διασφάλισης ορθής οικονομικής συμπεριφοράς των ομάδων, ο Πλατινί και η ΟΥΕΦΑ έχουν δώσει προτεραιότητα στο ζήτημα της καθιέρωσης ποσόστωσης στον αριθμό των γηγενών ποδοσφαιριστών και των περιορισμών για τις μεταγραφές των ποδοσφαιριστών που είναι μικρότεροι των 18 ετών. Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι τη ρήτρα των 8 γηγενών ποδοσφαιριστών στην 25άδα του ρόστερ την υιοθέτησαν και οι Αγγλοι, μια και βλέπουν ότι αρχίζουν να έχουν προβλήματα στη στελέχωση της εθνικής τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο περσινό πρωτάθλημα της Πρέμιερσιπ μόλις το 33,5% των ποδοσφαιριστών που ήταν στις αρχικές ενδεκάδες των ομάδων ήταν Αγγλοι. Ενα τέτοιο μέτρο έχει σκοπό να ενθαρρύνει τις ομάδες να «παράγουν» ποδοσφαιριστές αντί να ξοδεύουν χρήματα για να αγοράσουν. Μία τέτοια επιλογή, όμως, είναι μακροπρόθεσμη και φυσικά απαιτεί οργάνωση, εγκαταστάσεις και κεφάλαια. Και βέβαια, δεν θα περιορίσει τις μεταγραφές, απλώς αυτές θα τις κάνουν πιο συχνά εκείνοι που θα έχουν τα χρήματα.