Ο καλύτερος σχεδιασμός είναι ο αυτοσχεδιασμός

Οταν πολύ μικρότερος άρχισα να ακούω jazz, λίγο μπερδεμένος στην αρχή και χωρίς κάποια καθοδήγηση, όταν συναντούσα έργα μουσικών που αυτοσχεδίαζαν τα προσπερνούσα βιαστικά. Μου φαίνονταν βαρετά και ακατανόητα. Πέρασαν αρκετά χρόνια, με πάρα πολλές ώρες ακρόασης και παρακολούθησης συναυλιών, όπως και με χρήσιμες συμβουλές και υποδείξεις από ανθρώπους που γνώριζαν περισσότερα από μένα, για να καταλάβω τα μυστήρια των αυτοσχεδιασμών.

Για να μάθω να εκτιμώ την επάρκεια και τη γνώση ενός μουσικού, την ποιότητα της συνεργασίας του με άλλους μουσικούς επί σκηνής και τις δυνατότητες των μουσικών οργάνων. Εμαθα να ακολουθώ –σε ικανοποιητικό βαθμό τώρα πια- το μουσικό κουβάρι του αυτοσχεδιασμού όπως ξετυλίγεται, αν και αρκετές φορές ακόμη και σήμερα χάνω τον δρόμο. Θυμάμαι τη μεγάλη ικανοποίηση που ένιωσα όταν παρακολούθησα τη συναυλία του Keith Jarret στο Φεστιβάλ Πάτρας το '89, στην πρώτη του περίοδο, με διευθυντή και δημιουργό –επί της ουσίας- τον Θ. Μικρούτσικο.

Ο Jarret είναι ένας εξαίρετος πιανίστας που ολόκληρα κονσέρτα του είναι επιδείξεις αυτοσχεδιασμού, με εξαιρετικές στιγμές και ασκήσεις μουσικής ισορροπίας που ξενίζουν αν δεν ακούγονται ακατανόητες για ένα αυτί που δεν είναι εκπαιδευμένο. Εκείνο το καλοκαιρινό βράδυ στο παλιό κάστρο της πόλης, πάνω από την εκκλησία του Αϊ-Νικόλα, η συναυλία ξεκίνησε στις 21:30 μέσα σε απόλυτη ησυχία –μία από τις πολλές ιδιοτροπίες του. Οταν μισή ώρα αργότερα το ρολόι της εκκλησίας άρχισε τους δέκα χτύπους, ο Jarret σταμάτησε ξαφνικά να παίζει, περιμένοντας να συμπληρωθούν οι δέκα χτύποι.

Αμέσως μετά έμοιαζε να συνεχίζει από το σημείο που είχε σταματήσει τον αυτοσχεδιασμό, την ανάπτυξη ενός θέματος δηλαδή, όταν στη σκηνή στην οποία βρισκόταν μόνος με το πιάνο του, ένα «Steinway» –ακόμη μία ιδιοτροπία του- εμφανίστηκε μία γάτα. Ο Jarret την πρόσεξε αμέσως και ύστερα από μία πολύ μικρή -σχεδόν απαρατήρητη- παύση στο μουσικό θέμα τού αυτοσχεδιασμού που είχε ξεκινήσει να αναπτύσσει, συνέχισε να παίζει ακομπανιάροντας το βάδισμα της γάτας, πετυχαίνοντας έναν απόλυτο συντονισμό με το βάδισμά της, που γινόταν όλο και πιο γρήγορο μέχρι που η γάτα εξαφανίστηκε ταχύτατα από τη σκηνή.

Αυτή η ταχύτητα αποτυπωθηκε μουσικά από τον Jarret που με μοναδικό τρόπο την έβαλε «μέσα» στον αυτοσχεδιασμό του. Αν κάποιος μπορούσε να ακούσει την ηχογράφηση της συναυλίας –αν υπήρχε- και αγνοούσε το περιστατικό με τη γάτα, δεν θα μπορούσε να καταλάβει ότι το συγκεκριμένο απόσπασμα ήταν «εμβόλιμο» στον αυτοσχεδιαστικό οίστρο του Jarret. Δύο από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για έναν επιτυχημένο αυτοσχεδιασμό σόλο είναι η υψηλή επιδεξιότητα στο μουσικό όργανο και η δυνατότητά σου να έχεις «να πεις» κάτι.

Οπως όλοι έχουμε δει εδώ και χρόνια και παρά τις αλλαγές που έχουν σημειωθεί στο ποδόσφαιρο, όσο οι ελληνικές ομάδες –και ιδιαίτερα οι μεγάλες από αυτές– κάνουν λόγο για σχεδιασμό και προγραμματισμό τόσο περισσότερο διολισθαίνουν στον αυτοσχεδιασμό, με απαράδεκτα αποτελέσματα. Εγραφα χθες για τον μεταγραφικό «σχεδιασμό» (όρος που στο ελληνικό ποδόσφαιρο χρησιμοποιείται καθ' υπερβολή) του Ολυμπιακού και γίνεται φανερό πως στα ίδια βήματα κινείται και ο ΠΑΟ.

Στους «κόκκινους» το ρόστερ έμεινε γυμνό και στους «πράσινους» περίσσεψαν ποδοσφαιριστές για τους οποίους πέρυσι είχαν ξοδευτεί –με βάση τον «σχεδιασμό»- κάτι εκατομμύρια. Δεν χρειάζεται να είσαι κάτοχος πτυχίου Διοίκησης Επιχειρήσεων για να καταλάβεις ότι και οι δύο μεγάλοι «αυτοσχεδιάζουν» και άμα τους βγει, έχει καλώς.

Δεν καταλαβαίνουν ότι το κοινό που τους παρακολουθεί είναι απαιτητικό και εντοπίζει τις ανεπάρκειες και τα λάθη. Μπορεί ο αυτοσχεδιασμός, σύμφωνα με τη ρήση ενός φίλου, να είναι σαν τη μαλακία (άμα σου πιάσει, τύφλα να 'χει το πήδημα), αλλά στους δύο μεγάλους δεν πιάνει. Παράλληλα τους εκθέτει κιόλας, διότι όσο και να φροντίσεις το επικοινωνιακό περιτύλιγμα του αποτυχημένου σου αυτοσχεδιασμού, ο κόσμος μάτια έχει και βλέπει.

Γήπεδα και σεκιουριτάδες

Στην ελληνική Σούπερ Λίγκα, από τον καιρό ακόμη που συζητούσαν τη δημιουργία της, οι παράγοντες που την αποτελούν νόμιζαν ότι μόλις τη φτιάξουν θα γίνουν Αγγλία. Ακόμη και οι αντιγραφές που τόλμησαν είναι φρικτές ανορθογραφίες. Εκείνο που τους ενδιέφερε ήταν να υπογράψουν ένα πλούσιο τηλεοπτικό συμβόλαιο και να γεμίσουν τις τσέπες τους. Μεγαλοπιάνονται προαναγγέλλοντας στόχους που ποτέ δεν θα μπορέσουν να πετύχουν, ενώ όσο περνάει ο καιρός δείχνουν ότι αγνοούν τον τρόπο να χειριστούν πολλές από τις πλευρές του σύγχρονου επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Και το χειρότερο είναι πως δεν δείχνουν καμία διάθεση να μάθουν. Ας σκεφθεί κάποιος τη μορφή και το περιεχόμενο των παρεμβάσεων της Σούπερ Λίγκας –της περίφημης «Σου Λι», που λέει και ο Πανούτσος- για την καταπολέμηση της βίας (της ποιας;).

Στη «Σου Λι», που έκαναν αγώνα για να διώξουν τους αστυνομικούς μέσα από τα γήπεδα και να τους αντικαταστήσουν με σεκιούριτι, δηλαδή κάποιους οπαδούς της ομάδας που φορώντας ένα πορτοκαλί γιλεκάκι θα κάνουν τη δουλειά με απειροελάχιστο κόστος. Φυσικά, δεν ρώτησαν να μάθουν πώς επιλέγονται οι stewards, όπως λέγονται στην Αγγλία, τι προσόντα πρέπει να έχουν, τι είδους εκπαίδευση περνούν, ποιο είναι το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο που επιτρέπει την παρουσία τους στα γήπεδα και καθορίζει τις αρμοδιότητές τους.

Εκείνο που ενδιέφερε τις ομάδες ήταν να γλιτώσουν τα χρήματα που έπρεπε να καταβάλλουν για την υπερωριακή απασχόληση των αστυνομικών. Το συμβάν του Σαββάτου στο Καυτανζόγλειο, ευτυχώς ανώδυνο, χάρη στην εξαιρετικά ψύχραιμη αντίδραση του Σηφάκη, αποκάλυψε μία ακόμη γύμνια της «Σου Λι». Που μας πουλά ένα υπερεκτιμημένο προϊόν που παίζεται με κακούς όρους σε γήπεδα-χωράφια.

Στα οποία οι ομάδες θα έπρεπε να επενδύουν, γιατί ο απαράδεκτος αγωνιστικός χώρος μπορεί να σε καταπιεί και να σε εκθέσει ακόμη και αν είσαι ο Μαραντόνα. Βλέπετε, ο καλός παίκτης δεν θα έρθει μόνο για τα χρήματα, αλλά και για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται ένα πρωτάθλημα. Και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται το παιχνίδι στο πρωτάθλημα της «Σου Λι» είναι απαράδεκτες.

Ταΐζει καλά η τηλεόραση

Οι Αγγλοι αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι το ποδόσφαιρο αλλάζει σε ό,τι αφορά την οικονομική δύναμη. Μέχρι πριν από ενάμισι με δύο χρόνια ήταν οι αναμφισβήτητοι κυρίαρχοι αφού έδιναν τα περισσότερα χρήματα από όλους, γεγονός που για διάφορους λόγους έχει ανατραπεί φέτος. Γι' αυτό ακριβώς τα χρήματα της τηλεοπτικής συμφωνίας είναι περισσότερο απαραίτητα φέτος από άλλες χρονιές. Για παράδειγμα, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Από τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Πρέμιερ Λιγκ φαίνεται πως η ομάδα του Μάντσεστερ τη σεζόν 2008/09 συγκέντρωσε από τα τηλεοπτικά δικαιώματα 51,5 εκατομμύρια λίρες.

Εσοδα που αντιστοιχούν περίπου στο 20% των συνολικών εσόδων. Από αυτά, 15 εκατομμύρια πήραν οι «κόκκινοι διάβολοι» επειδή κατέκτησαν το πρωτάθλημα και άλλα 13 για τα παιχνίδια τους του αγγλικού πρωταθλήματος, που μεταδόθηκαν ζωντανά. Ομως, οκτώ από τις ομάδες της περσινής Πρέμιερ Λιγκ δεν μπόρεσαν να πάρουν περισσότερα από 6 εκατομμύρια στερλίνες από την τηλεοπτική συμφωνία, ενώ η Πρέμιερ Λιγκ έδωσε και 70 εκατομμύρια από το συνολικό ποσό των τηλεοπτικών δικαιωμάτων για την ενίσχυση των ομάδων που υποβιβάστηκαν.