Μη μιλάς, μη γελάς, εφορμούμε στο «Παλλάς»…

«Χαμός έγινε μόλις ο Ρίτσι Χέιβενς άρχισε να τραγουδά το "Freedom". Υπήρχε κόσμος που πήγε να δει την ταινία ειδικά γι' αυτό το τραγούδι -για συμβολικούς λόγους. Η αίθουσα ήταν τίγκα, νόμιζα ότι δεν θα χωρούσε καν… μισός άνθρωπος ακόμη. Λάθος, διότι έπειτα από λίγο όρμησαν μέσα αστυνομικοί βρίζοντας και απειλώντας. Εγώ και η παρέα μου φύγαμε. Δεν είμαι βέβαιος, αλλά νομίζω ότι η προβολή διακόπηκε».

Αυτά μας διηγείται ο Πέτρος Σταθάτος. Εκδότης τώρα, έφηβος τότε. Πότε «τότε»; Κυριακή, 29 Νοεμβρίου του 1970. Την ημέρα που προβλήθηκε η ταινία «Woodstock» στην Αθήνα για πρώτη φορά. Αν το ίδιο το φεστιβάλ συγκλόνισε τον κόσμο τον Αύγουστο του 1969, η κινηματογραφική απεικόνισή του αναστάτωσε το κέντρο της πρωτεύουσας 15 μήνες αργότερα, ωθώντας την «Ελλάδα Ελλήνων Χριστιανών» σε μια ξεχωριστή … επιχείρηση αρετής.

Για σταθείτε, όμως… Τι συνέβαινε στον κόσμο τον Νοέμβριο του 1970; Στη Γαλλία ο στρατηγός Ντε Γκολ εγκατέλειπε τα εγκόσμια. Στις ΗΠΑ, η δίκη του υπολοχαγού Κάλεϊ αποκάλυπτε ανατριχιαστικά στοιχεία για τη σφαγή των αμάχων του βιετναμέζικου χωριού Μι Λάι. Πολωνία και Δυτική Γερμανία υπέγραφαν σύμφωνο συμφιλίωσης. Αντιθέτως, οι φεμινίστριες αρνούνταν να συμφιλιωθούν με τον θεσμό των καλλιστείων: στο «Αλμπερτ Χολ» του Λονδίνου έραιναν τη σκηνή με… σκουπίδια κατά τη διάρκεια της στέψης της «Μις Υφήλιος», της Μαρισέλ Μαλαρέτ από το Πουέρτο Ρίκο.

Στο Λονδίνο «σεξοβόμβες», στην Αθήνα βόμβες: μία εξερράγη στο άγαλμα του Τρούμαν. Δύο άλλες, στο Ζάππειο και το Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας, εξουδετερώθηκαν πριν εκραγούν. Η χούντα έκανε μαζικές συλλήψεις αντιστασιακών, κυρίως των οργανώσεων «Δημοκρατική Αμυνα» και ΠΑΚ. Ταυτοχρόνως, το καθεστώς των συνταγματαρχών πάσχιζε να πείσει τις ηγεσίες χωρών του εξωτερικού ότι είχε τεθεί σε τροχιά «φιλελευθεροποίησης».

Στα μέσα Νοεμβρίου του 1970 ανακοινώθηκαν τα ονόματα 526 υποψηφίων για τη Συμβουλευτική Επιτροπή του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Επρόκειτο για παρωδία «Βουλής». Ποιοι θα ψήφιζαν; Οι απολύτως ελεγχόμενες από τη χούντα διοικήσεις εννέα φορέων. Των οργανώσεων εργαζομένων, αγροτών, βιομηχάνων, εμπόρων, βιοτεχνών, γιατρών, μηχανικών, δικηγόρων και ναυτικών.

Θα εξέλεγαν 92 άτομα. Ο Παπαδόπουλος θα επέλεγε τους μισούς, θα όριζε κι ο ίδιος 10 «αριστίνδην» κι όλη αυτή η φαρσοκωμωδία υποτίθεται ότι αποδείκνυε τη σταδιακή… αποκατάσταση των δημοκρατικών ελευθεριών στην Ελλάδα!

Οι «εκλεκτές» διοικήσεις ψήφισαν τους εκλεκτούς τους την Κυριακή 29 Νοεμβρίου. Ακριβώς την ίδια ημέρα, η «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» θα έσπευδε να «πατάξει» έναν εχθρό (από τους πολλούς…) της «τάξεως» και των «χρηστών ηθών»: τους… «γιεγιέδες», όπως αποκαλούσαν τότε τους νέους που άκουγαν ροκ και ποπ μουσική. Εξω από τον κινηματογράφο «Παλλάς», στην οδό Βουκουρεστίου, σχηματίστηκε ανθρώπινη «ουρά», ζωηρή και ανήσυχη. Επιμηκυνόταν συνεχώς, φθάνοντας τα 3.000 άτομα. Νεαρά σχεδόν όλα.

Πάσχιζαν να αποκτήσουν εισιτήριο για να δουν το «Woodstock». Πρώτοι είχαν καταφθάσει οι «μυημένοι» που αδημονούσαν να απολαύσουν τον Χέντριξ, την Μπαέζ, τον Σαντάνα, τους Who. Πολύ σύντομα έσπευσαν και οι… κατά συνθήκη «γιεγιέδες». Νέοι οι οποίοι δίχως να είναι λάτρεις της ξένης μουσικής, που ούτως ή άλλως στην Ελλάδα γινόταν ευρέως γνωστή με καθυστέρηση 3-4 ετών, διαισθάνονταν πως επρόκειτο για κάτι σημαντικό.

Αν μη τι άλλο, για μια ευκαιρία να συνευρεθούν με πολλούς άλλους νέους, να προτάξουν το «εμείς». Να ενταχθούν σε μια τεράστια παρέα. Καθόλου αμελητέα όλα αυτά στον τέταρτο χρόνο της χούντας, στην εποχή των έκτακτων στρατοδικείων, του φόβου, της δυσπιστίας για τον διπλανό που «κανείς δεν ξέρει τι είναι…».

Η ώρα περνούσε, η μαζική αναζήτηση του πολυπόθητου εισιτηρίου εξελισσόταν σε πανδαιμόνιο. Στην αίθουσα η προβολή άρχισε: παραλήρημα! Οι «έξω» αντιλαμβάνονταν πως έχαναν την ευκαιρία να δουν το «Woodstock» και γίνονταν πιεστικότεροι. Αρκετοί συμβιβάστηκαν με την ιδέα ότι θα έμεναν «εκτός» και αρκούνταν στο καλαμπούρι. Πώς να συμβιβαστεί, όμως, το χουντικό Υπουργείο Δημόσιας Τάξης με αυτή την κατάσταση που απέπνεε αυθάδεια, αν όχι και «ανατρεπτικάς διαθέσεις»;

Οι αστυνομικοί κατέφθασαν και «περιποιήθηκαν» -με «ψιλές» ή και «χοντρές»- τους συγκεντρωμένους. Διέλυσαν τη συνάθροιση, βρίζοντας τους νεαρούς ως «αλήτες» και αποκαλώντας τους «Λαμπράκηδες». Τι σύμπτωση… Τα ίδια ακριβώς έλεγαν οι αστυνομικοί στις 17 Απριλίου του ’67, δηλαδή τέσσερις ημέρες πριν από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, όταν διέλυαν τη συναυλία των Rolling Stones στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

Στην επιχείρηση (που θα μπορούσε να έχει τον κωδικό «μη μιλάς, μη γελάς- εφορμούμε στο “Παλλάς”) συνελήφθησαν 13 άτομα, αλλά αφέθηκαν αργότερα ελεύθερα. Ολα αυτά για την ταινία του φεστιβάλ που είχε ως σλόγκαν «Τρεις μέρες ειρήνης και μουσικής». Η… ειρήνη θα επικρατήσει στις συναυλίες ξένων καλλιτεχνών που θα γίνουν στα «στερνά» της χούντας ή και τα πρώιμα μεταπολιτευτικά χρόνια: Mungo Jerry, Κατ Στίβενς κ.λπ. Μόνο που οι συγκεκριμένες συναυλίες δεν θα προκαλέσουν καμία έξαψη.

Θα περάσουν σχεδόν απαρατήρητες. Η Ελλάδα θα επανασυνδεθεί για τα καλά με τον θεσμό των ζωντανών -όχι κινηματογραφικών- εμφανίσεων σημαντικών ξένων ροκ καλλιτεχνών στις αρχές της δεκαετίας του '80. Πρώτο crash test, οι Police στο «Σπόρτιγκ», τον Μάρτιο του 1980: πεδίο μάχης Αστυνομίας – νεαρών τα Πατήσια. Δεύτερο crash test, τον Σεπτέμβριο του 1981, ο Ρόρι Γκάλαχερ στη Ν. Φιλαδέλφεια: «κόλαση» από τα δακρυγόνα ολόκληρη η περιοχή! Εμελλε να «προχωρήσει» κάπως η δεκαετία για να επιτευχθεί στην Ελλάδα ο συνδυασμός «ειρήνη και (ροκ) μουσική».

Αντιθέτως, χρειάστηκε μόλις ένας μήνας για να αντιληφθούν και οι αφελέστεροι ότι ήταν κωμωδία -και μάλιστα άσχημα σκηνοθετημένη- η περίφημη «φιλελευθεροποίηση» που προσπάθησε να δείξει η χούντα τον Νοέμβριο του 1970. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο Παπαδόπουλος θα ξεκαθαρίσει: «Ουδεμία αλλαγή επίκειται εις την υφιστάμενην συνταγματικήν τάξιν. Εγώ θα κρίνω, ως εντολοδόχος του λαού, πότε θα είναι επωφελής διά το έθνος η πλήρης λειτουργία του κοινοβουλευτισμού». Ο… γύψος θα παρέμενε ακλόνητος για να ακινητοποιεί αναρχικούς, ανατρεπτικούς, «κομμουνιστάς» και, άμα λάχαινε, «γιεγιέδες»…