Κάτι παραπάνω από απλά ένα πανί γεμάτο αέρα

Ακόμα και σήμερα που έχουμε συνηθίσει τις πρώτες μέρες του Αυγούστου να παίζονται τα επίσημα ποδοσφαιρικά παιχνίδια ακούγεται παράδοξο αυτό που συνέβη το 1966. Δηλαδή ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου να διεξάγεται την τελευταία μέρα του Ιουλίου! Δεν ήταν, όμως, μόνο αυτό το ξεχωριστό γεγονός εκείνης της συνάντησης.
Υπήρχε και κάτι διαφορετικό, που δημιουργούσε αντίθεση στην κορύφωση του τελικού στο «Γουέμπλεϊ». Η Αγγλία έκανε τον γύρο του θριάμβου με το τρόπαιο (νικήτρια με 4-2 στην παράταση) ενώ η Γερμανία έκανε... παρέλαση με την μπάλα.

Σύμφωνα με τη βρετανική παράδοση, η μπάλα του αγώνα θα έπρεπε να δοθεί στον σκόρερ του χατ τρικ, Τζεφ Χαρστ (φωτό). Σύμφωνα, όμως, με τη γερμανική παράδοση, όποιος την άρπαζε πρώτος μετά το τελευταίο σφύριγμα μπορούσε να την κρατήσει. Φυσικά, στη συνέχεια έπρεπε να τη βγάλει κρυφά από τη χώρα και να την έχει δική του για πάντα.

Ο κατεργάρης Γερμανός που πήρε τη «χρυσή» μπάλα ήταν ο μέσος Χέλμουτ Χάλερ, σκόρερ του πρώτου γκολ του αγώνα. Ηταν, μάλιστα, χωμένη κάτω από το χέρι του ακόμα και όταν χαιρέτησε διά χειραψίας τη βασίλισσα της Αγγλίας. Επρεπε να περάσουν τριάντα χρόνια για να την πάρει πίσω ο Τζεφ Χαρστ, ο οποίος εν τω μεταξύ είχε γίνει σερ. Ο Χάλερ γνώρισε το προσωπικό του Βατερλό στις 26 Απριλίου 1996, αλλά προηγουμένως χρειάστηκε η πιο δυναμική διεκδίκηση μπάλας στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Το 1966, πάντως, δεν είχε διαμαρτυρηθεί κανείς. Τα αναμνηστικά τρόπαια δεν είχαν τότε κάποια ιδιαίτερη αξία. Ο Χάλερ έκανε την μπάλα δώρο στον γιο του, Γιούργκεν, για τα πέμπτα γενέθλιά του. Υστερα από είκοσι και πλέον χρόνια και αφού την είχαν υπογράψει ο Πελέ, ο Εουσέμπιο και άλλοι μεγάλοι του ποδοσφαίρου, ξεχάστηκε στην αποθήκη του σπιτιού τους. Οταν, όμως, η Αγγλία ανέλαβε τη διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1996 το περιοδικό «Total Football» ανέφερε ότι η μπάλα του 1966 «έπρεπε να επιστρέψει στο σπίτι της». Οι εφημερίδες «Sun» και «Mirror» άρχισαν καμπάνιες για την επιστροφή της στα πάτρια εδάφη. Η οικογένεια Χάλερ έδειξε να έχει σαστίσει με όλη αυτή τη φασαρία. «Η μπάλα κύλησε προς το μέρος μου και απλώς την πήρα. Πώς μπορεί να την έχω κλέψει;», υποστήριζε ο Χέλμουτ. «Είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε προσφορές», έλεγε ο Γιούργκεν. Σύντομα τα δύο βρετανικά ταμπλόιντ ξεκίνησαν τον δικό τους πόλεμο, αφού θα ήταν μεγάλο «λαβράκι» να φέρουν το συγκεκριμένο λάφυρο πίσω στην Αγγλία.

Ερευνητές-δημοσιογράφοι απεστάλησαν στο Αουγκσμπουργκ για να βρουν τα ίχνη της οικογένειας Χάλερ, την ώρα που διάφοροι χρυσοθήρες παρουσίαζαν στον Τύπο τουλάχιστον τριάντα (υποτίθεται αυθεντικές) μπάλες. Ωστόσο, η εφημερίδα «Observer» είχε την απάντηση, η οποία αποτυπωνόταν στον τίτλο της «Ο Χάλερ έχει στην κατοχή του τη μοναδική μπάλα» και ακολουθούσε φωτογραφία-πειστήριο!

Τελικά, η «Mirror» κατάφερε να εξασφαλίσει την μπάλα. Ο πρώην Γερμανός διεθνής χαφ θα έπαιρνε βάσει της συμφωνίας 70.000 λίρες σε μετρητά, ποσό που δόθηκε από τον πρόεδρο της Virgin, Ρίτσαρντ Μπράνσον, και ιδιοκτήτη των τρένων Eurostar. Το αντικείμενο του πόθου θα έφτανε στο αεροδρόμιο «Stansted» του Λονδίνου και από εκεί θα μεταφερόταν με ελικόπτερο σε μυστική τοποθεσία, όπου θα το παραλάμβανε ο Τζεφ Χαρστ. Ρεπόρτερ της «Mirror» θα απαθανάτιζαν την παράδοση των χρημάτων και στη συνέχεια θα φωτογράφιζαν την μπάλα με τον Ρίτσαρντ Μπράνσον στον σταθμό τρένου Waterloo στην αγγλική πρωτεύουσα, όπου θα τοποθετείτο ως έκθεμα στη διάρκεια του Euro 1996.

Το σενάριο της ιστορίας εξελίχθηκε σαν κατασκοπικό θρίλερ. Μια μερίδα απελπισμένων φωτογράφων της «Sun» ακολούθησαν αυτούς της «Mirror» προσπαθώντας να «κλέψουν» μία φωτογραφία της μπάλας και γιατί όχι και την ίδια! Το σκηνικό περιελάμβανε μαύρα γυαλιά, μυστικές συναντήσεις, καταδιώξεις με αυτοκίνητα και παρακολουθήσεις με τηλεσκόπια. Ο Τζεφ Χαρστ είχε κλείσει δωμάτιο σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο του Χέρτφορντσαϊρ με το ψευδώνυμο Αλμπερτ Χολ. Στη διάρκεια της καταδίωξης βρέθηκε να κρύβεται σε μια καφετέρια.

Τελικά, η «Mirror» κέρδισε τη μάχη και η μπάλα «προσγειώθηκε» στις 26 Απριλίου. Ο Χαρστ, ο Μπράνσον και ο Χέλμουτ Χάλερ φωτογραφήθηκαν για το φύλλο της επόμενης μέρας. Ο τίτλος της «Mirror» ήταν θριαμβευτικός, χρησιμοποιώντας μία ατάκα που έμεινε ιστορική στην Αγγλία από τη μετάδοση του αγώνα του 1966: «They think it's all over, it is now»! Ο τίτλος της «Sun» φανέρωνε την πικρία της εφημερίδας: «Ο πιο άπληστος Γερμαναράς στη γη». Οι «Times» ανέφεραν, σε πιο ήπιο τόνο, ότι η επιστροφή αυτού του αντικειμένου συμβολικής σημασίας έβαλε τέλος σε έναν πόλεμο τριάντα ετών.
Το τρελό Σαββατοκύριακο συνεχίστηκε. Ο Χάλερ παραέφαγε σε ένα ιταλικό εστιατόριο και πέρασε το πρωί του Σαββάτου περιπλανώμενος στο Λονδίνο έχοντας ένα φοβερό πονοκέφαλο από το ποτό. Ο Τζεφ Χαρστ συναντήθηκε ξανά με τον Γερμανό τερματοφύλακα Χανς Τιλκόφσκι για να αναπαραστήσουν το χατ τρικ του τελικού το 1966.

Η «Sun» απαιτούσε από «τους άπληστους Γερμαναράδες» να δώσουν τις 70.000 λίρες για φιλανθρωπικούς σκοπούς, κάτι που φημολογείται ότι τελικά έκαναν. Υστερα από αυτό το περιπετειώδες ταξίδι το ιερό ποδοσφαιρικό σύμβολο των Αγγλων από το 1966 βρήκε μόνιμη θέση στο Εθνικό Ποδοσφαιρικό Μουσείο, στο γήπεδο της Πρέστον. Οποιος το αγγίζει πλέον πρέπει να φορά χειρουργικά γάντια, ακόμα και αν είναι η βασίλισσα ή ο πρωθυπουργός. Οι πολύτιμες υπογραφές που έφερε το τρόπαιο έχουν χαθεί, μια και η μπάλα είχε εκτεθεί στον ήλιο.

Ολόκληρη η ιστορία για την πιο πολυσυζητημένη μπάλα στην ιστορία του ποδοσφαίρου περιγράφεται από τον Πίτερ Αλαν σε ένα βιβλίο 90.000 λέξεων! Ετσι, για να μην ξαναπεί κανείς πως η μπάλα του ποδοσφαίρου είναι μονάχα ένα πανί γεμάτο αέρα.

*Το κείμενο αυτό αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Σωτηρακόπουλου «Παιχνίδι χωρίς όρια» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «ΤΟΠΟΣ».