Πόσο χρήσιμος μπορεί να είναι ο Βαγγέλης Μάντζιος στην ΑΕΚ; Πάρα πολύ και αυτό το ξέρει πρώτος απ' όλους ένας άνθρωπος που τη θέση του φορ την έχει φάει με το κουτάλι: ο ίδιος ο Ντούσαν Μπάγεβιτς.
Ενας παίκτης με τα χαρακτηριστικά του Μάντζιου στην περιοχή μπορεί να εκμεταλλευτεί στο έπακρον την ικανότητα του Μπλάνκο, ο οποίος, όπως φάνηκε και στο φιλικό με την Κλουζ, έχει ερωτική σχέση με τα δίχτυα. Ο Αργεντινός, που αποδείχτηκε λίρα εκατό, ξέρει να στέλνει την μπάλα στο πλεκτό καλύτερα απ' οποιονδήποτε άλλον στο ελληνικό πρωτάθλημα, αλλά θέλει δίπλα του έναν παίκτη που να μπορεί να κάνει τη βρομοδουλειά. Δηλαδή με την πλάτη στο τέρμα να τραβάει την άμυνα, έχοντας καλή τεχνική και με τα δύο πόδια.
Ο Τεν Κάτε στήριξε όλη την τακτική του ΠΑΟ στην Ευρώπη πέρυσι πάνω στον Μάντζιο, που έχω ξαναγράψει πως είναι ό,τι πλησιέστερο σε αυτό που οι Ολλανδοί προπονητές θέλουν για μοναδικό φορ κορυφής. Γι' αυτό και πέρυσι ο Τεν Κάτε, ενώ άρχισε τη σεζόν χωρίς να υπολογίζει τον Μάντζιο, τη συνέχισε με τον πρώην φορ του Πανιωνίου να είναι η πρωταρχική επιλογή του.
Ο Μπάγεβιτς σε κάποια στοιχεία που έχει ο Μάντζιος στο παιχνίδι του βλέπει τον εαυτό του. Δηλαδή στο πώς κοντρολάρει, στο πώς παίρνει κεφαλιές, όπως και στον τρόπο που ξέρει να καλύψει την μπάλα με το σώμα. Φυσικά, ο Μάντζιος δεν έχει την ποιότητα και την προσωπικότητα που είχε ο Σέρβος στο παιχνίδι του, ούτε την εκτελεστική του δεινότητα, αλλά αν διέθετε και αυτά τα στοιχεία, θα αγωνιζόταν σε ομάδα μεγάλου ξένου πρωταθλήματος. Το μεγάλο μείον του είναι η έλλειψη έκρηξης αλλά και το ότι δεν τελειώνει εύκολα τις φάσεις.
Η ΑΕΚ, όμως, για παίκτες που σκοράρουν έχει διαθέσιμους τον Μπλάνκο, τον Τζεμπούρ, όπως και τον Σκόκο, που θα είναι φέτος πολύ καλύτερος και έχει την ικανότητα να έρχεται από τα χαφ και να πατάει περιοχή σημειώνοντας γκολ.
Από τον Μάντζιο θα πάρει αυτό που δεν ήταν δυνατόν να της προσθέσει ο Εντίνιο στον αγωνιστικό πλουραλισμό. Φυσικά, αυτό που πάνω απ' όλα χρειάζεται είναι ένας χαφ που να κάνει παιχνίδι δίνοντας προσωπικότητα στη μεσαία γραμμή. Αυτό που για χρόνια είχε με τον Τσιάρτα, αυτό που της πρόσφερε απλόχερα τη μία χρονιά που φόρεσε τα χρώματά της ο Ριβάλντο ή έστω αυτό που της έδινε η πληθωρικότητα του Κατσουράνη. Μπορεί να το βρει; Ναι εάν έρθει σε κεντρικό ρόλο ο Σκόκο, αλλά τότε θα χρειαστεί ένας παίκτης αριστερά. Γι' αυτό στυλώνει τα πόδια ο Κομπότης, γνωρίζοντας πως ο Λεονάρντο αποτελεί τη λύση που ψάχνει ο Μπάγεβιτς.
Τότε που ο Εθνικός ενόχλησε το κατεστημένο
Τον είχαν αποκαλέσει «χρυσοκέφαλο», μια και με το κεφάλι σημείωνε τα περισσότερα γκολ. Ηταν το alter ego του Φέρεντς Πούσκας και μαζί ήρθαν στην Ελλάδα εκείνο τον κρύο χειμώνα του 1956, όταν λίγο έλειψε να αλλάξουν τη μοίρα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ο Σάντορ Κόκτσις, με τα 75 γκολ σε 68 ματς με τη φανέλα της ανίκητης εθνικής Ουγγαρίας, της περιβόητης «αράντσιπατ», αλλά και της Χόνβεντ, ήταν ο κορυφαίος σκόρερ σε εθνικό και διεθνές επίπεδο στα μέσα της δεκαετίας του '50.
Μαζί με τον Πούσκας ήρθαν στον Πειραιά ως καλεσμένοι του αείμνηστου Δημήτρη Καρέλλα, μια και επέλεξαν μετά τη σοβιετική εισβολή να μη γυρίσουν στη Βουδαπέστη. Είχαν ήδη χάσει 3-2 στο Μπιλμπάο από την Αθλέτικ, στον πρώτο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1956-57, και μετά την εισβολή η ρεβάνς συμφωνήθηκε να γίνει στις Βρυξέλλες. Το τελικό 3-3 άφησε τη Χόνβεντ εκτός θεσμού, με τους παίκτες σοκαρισμένους. Ο Πούσκας και ο Κόκτσις πήραν πρώτοι την απόφαση να μην επιστρέψουν και ακολούθησαν ο Τσίμπορ και ο Μπόζικ, προξενώντας το τέλος της κορυφαίας ομάδας που έβγαλε το πρώην ανατολικό μπλοκ.
Εκείνη την εποχή που οι 26χρονοι Κόκτσις και Πούσκας ήρθαν στην Ελλάδα, ο Εθνικός του Δημήτρη Καρέλλα είχε μπει σφήνα στο κατεστημένο. Ο σύλλογος του Πειραιά διέθετε εκείνη τη σεζόν, το 1956-57, μία από τις καλύτερες ομάδες της ιστορίας του και έφτασε πολύ κοντά στο να κατακτήσει το πρωτάθλημα.
Με παίκτες όπως ο Λαιμός, ο Φερλέμης, αλλά και με τον Στάθη Μανταλόζη, που θεωρείται ένας εκ των κορυφαίων τερματοφυλάκων όλων των εποχών, στον τελικό γύρο του πρωταθλήματος ο Εθνικός είχε νικήσει Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό και πήγαινε φουλ για τον τίτλο.
Σε ένα φιλικό τουρνουά λίγο πριν από το Πάσχα ο Καρέλλας συμφώνησε με τους Ούγγρους φυγάδες να αγωνιστούν με τον Εθνικό και οι νίκες με μεγάλα σκορ επί Ολυμπιακού, ΠΑΟ και ΑΕΚ αλλά και του πολύ ισχυρού Απόλλωνα Σμύρνης θορύβησαν τους εταίρους του ΠΟΚ.
Οταν, μάλιστα, έγινε γνωστό πως οι Πούσκας και Κόκτσις είχαν απευθύνει πρόσκληση και στον Τσίμπορ να έρθει στον Πειραιά, ο πανικός έγινε εμφανέστατος. Οι τρεις μεγάλοι προσέφυγαν στην ΕΠΟ ζητώντας την τιμωρία του Εθνικού, αφού χρησιμοποιούσε παίκτες τιμωρημένους από την ομοσπονδία της Ουγγαρίας.
Η ΕΠΟ πήρε τη σκανδαλώδη απόφαση να αποβάλει τον Εθνικό από το πρωτάθλημα, κάτι που δεν είχε καμία βάση! Οι «μπλε» έχασαν το βέβαιο πρωτάθλημα, ενώ οι τρεις Μαγυάροι, αφού είδαν πως δεν μπορούσαν να αγωνιστούν, έφυγαν για την Ισπανία, όπου ο μεν Πούσκας έπαιξε στη Ρεάλ Μαδρίτης, ο δε ο Κόκτσις με τον Τσίμπορ στην Μπαρτσελόνα. Η ευκαιρία να άλλαζε μια για πάντα το status quo του ελληνικού ποδοσφαίρου είχε χαθεί.
Διότι με αυτούς τους παίκτες στη σύνθεσή του ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ήταν υπολογίσιμη δύναμη ο Εθνικός, που στο πρόσωπο του Δημήτρη Καρέλλα είχε βρει έναν αληθινό εραστή του καλού ποδοσφαίρου, μια φυσιογνωμία σπανιότατης ποιότητας για τον χώρο του ποδοσφαίρου.
Γιατί τα αναφέρω όλα αυτά; Γιατί συμπληρώθηκαν χθες τριάντα χρόνια από την αυτοκτονία του Σάντορ Κόκτσις, που έπεσε από τον τέταρτο όροφο νοσοκομείου στη Βαρκελώνη όταν τον ειδοποίησαν οι γιατροί πως έπασχε από λευχαιμία και καρκίνο του στομάχου. Ηταν μόλις 49 ετών.