Κερδίζει αυτά τα ματς όποιος ξέρει να περιμένει

Η Ρίγα βρίσκεται χτισμένη στις όχθες του ποταμού Ντάουγκαβα και είναι μία πόλη χωρίς τις έντονες αντιθέσεις που παρουσιάζουν άλλα κράτη του πρώην Ανατολικού Μπλοκ. Χωρίς να ζοριστείς, καταλαβαίνεις πως βρίσκεσαι σε ένα μέρος που ανήκε στον σοβιετικό χώρο επιρροής, με τα σκούρα κτίρια και τις μεγάλες πλατείες, όμως έχει καταφέρει, σε αντίθεση με το Βουκουρέστι ή τη Σόφια, να κρατήσει τον χαρακτήρα της. Είναι πεντακάθαρη και πνιγμένη στο πράσινο και ο κόσμος είναι γενικά καλοντυμένος χωρίς υπερβολές. Υπάρχουν μαγαζιά με φίρμες (από Ferre, Armani, Richmond και Prada μέχρι Zara, C&A και Miss Sixty), εστιατόρια ταχυφαγίας (από Μac Donalds έως Pizza Hut), αλλά όλα ταιριάζουν με τον δικό τους τρόπο ζωής, χωρίς να τους έχουν καταπιεί. Και πανάκριβα αυτοκίνητα κυκλοφορούν χωρίς την αλαζονική επίδειξη που κάνουν οι ιδιοκτήτες τους στο Κίεβο και τη Μόσχα. Οι διαφορετικές κουλτούρες φαίνεται πως συμβιώνουν. Δίπλα στις αφίσες που υπενθυμίζουν πως στην εθνική σκηνή (εκεί που άρχισε η καριέρα του Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ) ανεβαίνει την άλλη εβδομάδα ο «Καρυοθραύστης», υπάρχουν και άλλες που διαφήμιζαν τη συναυλία που έδωσαν οι Sex Pistols πριν από είκοσι μέρες!

Η Λετονία δεν είχε ποτέ το ποδόσφαιρο στις προτεραιότητές της. Δεν είναι ίσως τυχαίο πως η πατρίδα του μεγάλου σκηνοθέτη Αϊζενστάιν, ο οποίος χάρισε στην Εβδομη Τέχνη, εκτός των άλλων, το «Θωρηκτό Ποτέμκιν», έβγαλε και τον πρώτο θηριώδη μπασκετμπολίστα ύψους 2 μέτρων και 20 εκατοστών, τον Γιανς Κρούμινς. Αυτός υπήρξε και η κολόνα της ΑΣΚ Ρίγκα, πρωταθλήτριας Ευρώπης τρεις σερί σεζόν από το 1958 έως και το 1960. Ηταν ο άνθρωπος που πάνω του βασίστηκε η κυριαρχία της ΕΣΣΔ στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα των αρχών της δεκαετίας του '60.

Στην μπάλα, όμως, μέχρι την αποσκίρτηση των βαλτικών χωρών από τη Σοβιετική Ενωση το 1991, δεν είχε ξεχωρίσει κάποιος. Μόνο όταν πριν από μερικά χρόνια ο Αλεξάντρ Σταρκόφς κάθισε στον πάγκο της εθνικής ομάδας. Πρόκειται για τον σπουδαιότερο παίκτη στην ιστορία της χώρας, με δεκάδες γκολ ως κυνηγός. Φορώντας τη φανέλα της Νταουγκάβα στη δεκαετία του '80 έμελλε να γίνει ο προφήτης που θα την οδηγούσε στην ποδοσφαιρική γη της επαγγελίας το 2004. Εχοντας δουλέψει στη Σκόντο Ρίγκα, την επί σειρά ετών μόνιμη πρωταθλήτρια στη Λετονία και στην εθνική Ελπίδων, ο Σταρκόβς προώθησε το 2001 στην Ανδρών τα δικά του παιδιά. Σύντομα τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την αξία τους και το 2004 πέτυχε τον άθλο να περάσει τη Λετονία στο Euro της Πορτογαλίας. Η τακτική του στο εκτός έδρας ματς με την Τουρκία στα μπαράζ, εκεί που οι Λετονοί σκόραραν δύο φορές και απέκλεισαν την ομάδα που ήταν τρίτη στο Μουντιάλ της Απω Ανατολής, του έδωσε το προσωνύμιο «Ταλ». Από πού προερχόταν αυτό; Από τον μεγαλύτερο σκακιστή που ανέδειξε η Λετονία, τον Μιχαήλ Ταλ, τον παγκόσμιο πρωταθλητή του 1960 και 1961, ο οποίος κέρδιζε τις παρτίδες του με τεράστια υπομονή, χτυπώντας την κατάλληλη στιγμή με αστραπιαίες κινήσεις. Ο Ταλ ήταν ο νεότερος παγκόσμιος πρωταθλητής σε ηλικία 23 ετών (ρεκόρ που του πήρε ο Κασπάροφ αργότερα) και θεωρείται ακόμη και σήμερα ο πιο επιθετικός σκακιστής στην ιστορία, αφού όμως πρώτα μελετούσε τον αντίπαλό του προσεκτικά. Τα βιβλία που αναφέρονται στο σκάκι, όπως το «Modern Chess Brilliances», περιέχουν πιο πολλές κινήσεις του Ταλ από οποιονδήποτε άλλον γκραν μετρ της σύγχρονης εποχής. Μάλιστα με 95 σερί αήττητες παρτίδες από το 1973 έως το 1974 δημιούργησε ένα ρεκόρ που πολλοί προσπάθησαν να σπάσουν, αλλά στάθηκε αδύνατο!

Ο Σταρκόβς λοιπόν χαίρει τόσης εκτίμησης στη Λετονία όσης ο Ταλ, γιατί μπόρεσε να μετατρέψει την εικόνα του ποδοσφαίρου για την κοινωνία. Φεύγοντας το 2004 για τη Σπαρτάκ Μόσχας το κενό της απουσίας του φάνηκε αμέσως και έτσι επανήλθε πέρυσι με στόχο την πρόκριση στη Νότιο Αφρική. Οι Λετονοί νίκησαν στη Μολδαβία, πιστεύουν πως αυτός ο όμιλος τους δίνει δυνατότητες να προκριθούν και πηγαίνουν στο αποψινό ματς με την ελπίδα πως θα τους υποτιμήσουμε. Δεν πρόκειται όμως να το κάνουμε. Οι διεθνείς μας τους είδαν σε dvd, τους υπολογίζουν και η ενδόμυχη ελπίδα είναι να πιστέψει ο Σταρκόβς πως είμαστε του χεριού του. Τότε ίσως ανοιχτεί από τα καβούκι του και στείλει την ομάδα του, ως γηπεδούχο και ψυχολογικά ανεβασμένη, καταπάνω μας. Μάλλον δεν θα συμβεί, αλλά αυτό θα ήταν τα ιδανικό. Αλλωστε και ο Ταλ, όταν ήταν στα ντουζένια του, κάπως έτσι πήγε να επιτεθεί στον Μπόρις Σπάσκι και έπαθε τη μεγαλύτερη ζημιά της καριέρας του. Ο Οτο Ρεχάγκελ δεν γνωρίζω αν ξέρει από σκάκι, αλλά σίγουρα τέτοια ματς, που η Εθνική μας τα «χτυπάει» με αντεπιθέσεις και στον κενό χώρο, τα λατρεύει. Αντίθετα αυτά που χρειάζονται ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας τής δημιουργούν άγχος. Ολο το ματς απόψε είναι ένα γκολ. Αν το βάλουμε, έστω και αργά, θα πάρουμε τη νίκη που θα είναι άλμα για τα τελικά του Μουντιάλ. Τρέμω στη σκέψη μην τυχόν και βρεθούμε πίσω στο σκορ, γιατί τέτοια παιχνίδια δεν γυρίζουν εύκολα. Συνεπώς, πρώτος στόχος το μηδέν και μετά βλέπουμε. Είναι ένα από τα κλασικότερα ματς που τα κερδίζει όποιος ξέρει να περιμένει.