Ο άνθρωπος που άλλαξε το αγγλικό ποδόσφαιρο(Sportday / Χρήστος Σωτηρακόπουλος)

Θα μπορούσε να είναι καθηγητής πανεπιστημίου. Ή ένα υψηλό διοικητικό στέλεχος τράπεζας. Στην Κομισιόν θα ήταν ένας από τους επιτρόπους. Η μοίρα επέλεξε να γίνει προπονητής και να αλλάξει μια για πάντα τον τρόπο που αγωνίζονται οι αγγλικές ομάδες. Οχι μόνο η Αρσεναλ, στον πάγκο της οποίας συμπλήρωσε χθες 11 χρόνια συνολικά. Διότι πριν ο αξιότιμος κύριος Αρσέν Βενγκέρ αποφασίσει να επιλέξει το Λονδίνο ως επόμενο σταθμό μιας προπονητικής καριέρας που έμοιαζε στάσιμη και εν κρίσει, όλες οι αγγλικές ομάδες περνούσαν κρίση ταυτότητας. Ακόμα και η ομάδα-δυνάστης της εποχής, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ψαχνόταν. Ο σερ Αλεξ Φέργκιουσον είχε δημιουργήσει ένα εξαιρετικό σύνολο γύρω από τον Καντονά, αλλά η μπάλα δεν έμενε συνέχεια στο έδαφος. Μέσα από την κόντρα με την Αρσεναλ του Βενγκέρ τα επόμενα χρόνια η Γιουνάιτεντ ωρίμασε και έφτασε στο ιστορικό τρεμπλ του 1999. Οσο για τους άλλους, μην το συζητάτε καν.

Το 1996, όταν ο Βενγκέρ διάβαινε το κατώφλι του γηπέδου της Αρσεναλ, η Βρετανία ήταν μια πολύ διαφορετική χώρα. Ο Τόνι Μπλερ ήταν ακόμα ο χαρισματικός ηγέτης μιας αντιπολίτευσης που έμοιαζε έτοιμη να σπάσει τα δεσμά της συντηρητικής κυβέρνησης, που ήταν στην εξουσία από το 1979. Η πριγκίπισσα Νταϊάνα δοκίμαζε τις αντοχές του παλατιού με τις όλο και περισσότερες δημόσιες εμφανίσεις της στο πλευρό ενός πλούσιου γόνου αραβικής οικογένειας, του Ντόντι αλ Φαγέντ. Ο πατέρας του μόλις είχε αγοράσει τη Φούλαμ και σκόπευε να την επαναφέρει από την τρίτη κατηγορία στα σαλόνια, τη στιγμή που είχε αναγεννήσει τα «Harrods», ένα πολυκατάστημα συνώνυμο της λονδρέζικης ζωής. Στα μουσικά charts ένα γυναικείο συγκρότημα, οι Spice Girls, έκανε την πρώτη του επιτυχία και ταυτόχρονα η πάλαι ποτέ κραταιά βρετανική αυτοκρατορία ετοιμαζόταν να παραδώσει το Χονγκ Κονγκ, το «διαμάντι του στέμματος», όπως το αποκαλούσαν, στην Κίνα.

Ο Βενγκέρ μπόρεσε να περάσει το δικό του μήνυμα, και μάλιστα γρήγορα. Η Αρσεναλ του… μισό-μηδέν με τον Τζορτζ Γκρέιαμ, που προσπαθούσε να κρατήσει με το ζόρι και με τη δυνατή της αμυντική γραμμή το αποτέλεσμα, μεταμορφώθηκε. Από ασχημόπαπο έγινε κύκνος. Η μπάλα δεν σηκωνόταν από το έδαφος και ο τρόπος επίθεσης άρχισε να αποκτά όλο και περισσότερες παραλλαγές. Σαν τον πίνακα ενός άγνωστου καλλιτέχνη που έχει ταλέντο, αλλά πέφτει στα χέρια ενός δασκάλου και βάζει τις πινελιές που αλλάζουν την εικόνα, σαν μια χορογραφία των Μπαλσόι που αναλαμβάνει να αυτοσχεδιάσει πάνω της ο Μπαρίσνικοφ, ο Βενγκέρ πρώτα έφτιαξε ένα νέο στυλ και μετά το τελειοποίησε.

Αν κάποιος προσπαθούσε να αναλύσει τι ακριβώς καινούργιο έφερε ο Βενγκέρ σε μια χώρα που το ποδόσφαιρό της ήταν συνυφασμένο με τη δύναμη και την ταχύτητα, θα ήταν ουτοπικό. Δεν είναι ένα πράγμα. Είναι μια ολόκληρη αλληλουχία, που μετέτρεψε την Πρέμιερ Λιγκ στο πιο ελκυστικό σύγχρονο πρωτάθλημα. Μπορεί η Πριμέρα Ντιβιζιόν να είναι πιο απρόβλεπτη, αλλά το ενδιαφέρον ενός αγγλικού αγώνα με τον ατελείωτο ρυθμό και τις συνεχείς μονομαχίες παραμένει αξεπέραστο, χάρη και στον Αλσατό τεχνικό. Ο οποίος έδειξε το 1998 πως μπορείς να κερδίσεις και να πάρεις τίτλους παίζοντας καλή μπάλα. Αυτό που, για παράδειγμα, δεν έκανε ο Κένι Νταλγκλίς με την Μπλάκμπερν το 1995, όταν ναι μεν πήρε το πρωτάθλημα, αλλά η απόδοση των «Ρόβερς» ήταν άθλια!

Ο Βενγκέρ άλλαξε πολλά ακόμη. Πρώτον, τη διατροφή των παικτών. Οταν ανέλαβε την Αρσεναλ οι παίκτες έπιναν μπίρες μετά τα ματς και έτρωγαν λουκάνικα με πουτίγκες! Ο Γάλλος έβαλε διατροφολόγο και απαίτησε από τους ποδοσφαιριστές να προσαρμοστούν. Ο αρχηγός της Αρσεναλ, ο Τόνι Ανταμς, που παλιότερα είχε νοσηλευτεί σε κλινική με πρόβλημα από το αλκοόλ, τον αποκαλούσε «εξωγήινο», πιστεύοντας, όπως έχει παραδεχτεί, πως δεν θα βγάλει τη χρονιά στο «Χάιμπουρι». Στον δρόμο, και αυτόν, αλλά και τον Μέρσον, τον Πάρλορ, τον Σίμαν, τον Ντίξον και όλους της αγγλικής κλίκας, που ήταν πανίσχυρη στα αποδυτήρια, τους κέρδισε με το χαμόγελο και με τη συζήτηση. Ο Ιαν Ράιτ, τότε σέντερ φορ της ομάδας και πρώτος σκόρερ όλων των εποχών μέχρι την εμφάνιση του Ανρί, τον αποκαλούσε «Κλουζό», αλλά σύντομα κατάλαβε πως είχε να κάνει με ένα χαρισματικό άνθρωπο.

Ο Βενγκέρ άνοιξε τα μάτια και στους άλλους, που έφυγαν προς την Ευρώπη, αναζητώντας προπονητές με διαφορετική κουλτούρα. Οι τίτλοι του και κυρίως το αήττητο πρωτάθλημα του 2004 αποτελούν τα αναμφίβολα ποδοσφαιρικά πτυχία του. Ομως πάνω απ' όλα ο Βενγκέρ μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο ως ένας μοναδικός άνθρωπος. Αν ήταν στην Ελλάδα, θα τον είχαμε βγάλει άχρηστο. Στην Ιαπωνία, όπου πήγε να δουλέψει αγνοώντας την πρόταση του Ολυμπιακού το 1994, τους εντυπωσίασε επειδή δεν άνοιξε μπροστά στον πρόεδρο της ομάδας το δώρο που του έκαναν, κάτι που απαγορεύει ρητά η ιαπωνική παράδοση. Το ότι έχει κουλτούρα φαίνεται, το ότι είναι πολύ ήρεμος αποτελεί το όπλο του. Και, κυρίως, η μεγαλύτερη νίκη του είναι πως 11 χρόνια μετά την πρώτη μέρα του στη δουλειά στο Λονδίνο τον παραδέχονται ακόμα και οι αντίπαλοι. Για κάθε επιτυχημένο άνδρα αυτό είναι που σε πάει στην επόμενη διάσταση και σε κάνει να θεωρείσαι ξεχωριστός.