H Eλλάδα ξανακαλεί την Eυρώπη (SportDay / Εύη Μάνου)

Για ακόμα μία σεζόν οι ελληνικές ομάδες βρίσκονται στην αφετηρία των ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Τα παιχνίδια αυτά θα καθορίσουν κατά πολύ αν θα έχουμε ξανά τόσες πολλές ομάδες στο μέλλον στις διεθνείς διοργανώσεις. Ψάξαμε και βρήκαμε κάποιες συναντήσεις–σταθμούς στην πορεία μέσα στον χρόνο των ελληνικών ομάδων στη διαδρομή των 48 χρόνων και κάποια στοιχεία είναι εντυπωσιακά.

O Ολυμπιακός έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα, τη σεζόν 1958-59, που μετείχε στην κλήρωση του ευρωπαϊκού Κυπέλλου. Η τύχη τον έφερε απέναντι στην πρωταθλήτρια Τουρκίας Μπεσίκτας, όμως οι άσχημες σχέσεις των δύο χωρών ανάγκασαν τους «ερυθρόλευκους» να παραιτηθούν από τους δύο αγώνες, χωρίς όμως να τιμωρηθούν από την ΟΥΕΦΑ, η οποία αναγνώρισε το πρόβλημα. Ο Ολυμπιακός χρειάστηκε να περιμένει την επόμενη σεζόν για να αγωνιστεί για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκή διοργάνωση. Αυτή τη φορά κλήθηκε να αντιμετωπίσει τη Μίλαν, με την οποία έφερε 2-2 στον Πειραιά (με τον Παπάζογλου να πετυχαίνει το πρώτο ελληνικό γκολ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις) και έχασε 3-1 στο Μιλάνο.

H πρώτη νίκη εκτός έδρας

Πέρασαν σχεδόν πέντε χρόνια για να καταφέρει ένας ελληνικός σύλλογος να πετύχει εκτός έδρας νίκη. Τη σεζόν 1965-66 για το Κύπελλο Κυπελλούχων ο Ολυμπιακός νίκησε την Ομόνοια 1-0 στην Κύπρο. Σε συνδυασμό με την ισοπαλία 1-1 στην Αθήνα οι «ερυθρόλευκοι» πήραν την πρόκριση για τον δεύτερο γύρο, στον οποίο αποκλείστηκαν από τη Γουέστ Χαμ, που ήταν η κάτοχος του τίτλου.

Η ΑΕΚ έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που έφτασε μέχρι τα προημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Το 1968-69 αποκλείοντας Ζενές Ες (3-0 και 2-3) και Ακαντέμισκ (0-0 στην Αθήνα, 2-0 στη Δανία, που ήταν η πρώτη ελληνική νίκη μακριά από το ελληνικό έδαφος στο πιο σπουδαίο Κύπελλο) έφτασε στους «8» του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Η Σπάρτακ Τρνάβα, από την τότε ενωμένη Τσεχοσλοβακία, δεν της επέτρεψε να προχωρήσει (1-2 και 1-1). Η «Ενωση» έγινε η μόνη ελληνική ομάδα που έχει παίξει τουλάχιστον στα προημιτελικά και στα τρία Ευρωκύπελλα, κάτι σημαντικό και φυσικά μοναδικό πια, μια και δεν υπάρχει το Κυπελλούχων!

Η μεγαλύτερη στιγμή της ήρθε τη σεζόν 1976-77, όταν με προπονητή τον Φραντισεκ Φάντρονκ έφτασε μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Αυτή ήταν και η καλύτερη πορεία ελληνικού συλλόγου σε αυτό τον θεσμό. Τo 1973-74 ο ΠΑΟΚ έγινε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος που έφτασε μέχρι τους «8» του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Το ίδιο πέτυχαν αργότερα η Λάρισα ('84-'85), ο Ολυμπιακός ('92-'93), η ΑΕΚ (και μάλιστα δύο διαδοχικές χρονιές '96-'97,'97-'98) και ο Πανιώνιος ('98-'99).

Ο τελικός και τα «πολυβόλα»

Η κορυφαία όμως ώρα του ελληνικού ποδοσφαίρου στα Κύπελλα Ευρώπης παραμένει η συμμετοχή του Παναθηναϊκού στον τελικό του Πρωταθλητριών το 1971. Αν και η ομάδα του Φέρεντς Πούσκας γνώρισε την ήττα με 2-0 από τον Αγιαξ, πέτυχε προηγουμένως να ξαφνιάσει την ποδοσφαιρική Ευρώπη. Πραγματοποιώντας σπουδαίες εμφανίσεις, ο Παναθηναϊκός ξεπέρασε το εμπόδιο της Ζενές Ες, Σλόβαν, Εβερτον και Ερυθρού Αστέρα, με τον οποίο ανέτρεψαν στην Αθήνα με 3-0 τη συντριβή 4-1 στο Βελιγράδι. Οι «πράσινοι» άλλες δύο φορές έφτασαν μια ανάσα από το να αγωνιστούν σε τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Το 1984-85, όταν αποκλείστηκαν στον ημιτελικό από τη Λίβερπουλ με τεχνικό τον Γιάτσεκ Γκμοχ και το 1995-96, όταν δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τα εμπόδια του Αγιαξ, παρά τη μεγάλη νίκη που πέτυχαν με γκολ του Βαζέχα στο Αμστερνταμ στον πρώτο αγώνα. Οι Ολλανδοί νίκησαν την ομάδα του Ρότσα 3-0 στο Ολυμπιακό Στάδιο με ήρωα τον Λιτμάνεν.

Aκόμα σκοράρουν!

Η μεγαλύτερη σε έκταση νίκη ελληνικού συλλόγου ταυτόχρονα είναι και η μεγαλύτερη εκτός έδρας. Ο ΠΑΟΚ συνέτριψε τη Λοκομοτίβ Τιφλίδας 7-0 στη Γεωργία τη σεζόν 1999-2000 στο πλαίσιο του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Αυτή η επίδοση βελτίωσε το ρεκόρ με 6-0 που είχαν σημειώσει ο Παναθηναϊκός κόντρα στην Ελεκτοπούτερε της Ρουμανίας το 1992-93 στο ΟΥΕΦΑ και ο Αρης στη Μάλτα επί της Χιμπέρνιανς το 1968-69 στο Εκθέσεων.

Η ΑΕΚ έχει πετύχει δύο φορές νίκη με σκορ 6-1. Το 1978-79 στο Κύπελλο Πρωταθλητριών κόντρα στην Πόρτο (της οποίας παραμένει αυτή η μεγαλύτερη ήττα) με χατ τρικ του Ντούσαν Μπάγεβιτς και το 1999-00 εναντίον της Τορπέντο Κιουτάισι στη Νέα Σμύρνη για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Ο Ολυμπιακός το 1997-98 στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ είχε συντρίψει 5-0 τη Μοζίρ από τη Λευκορωσία. Πολύ μεγάλο σκορ είχε πετύχει και ο ΟΦΗ, που διέλυσε τη Νάπρεντακ με 6-0 το 2000-2001.

Tα γερά... χαστούκια

Η μεγαλύτερη ήττα που γνώρισε σύλλογός μας στην Ευρώπη ήταν το 9-1 με το οποίο η ουγγρική Ουίπεστ κατατρόπωσε τον Αρη το 1968-69 για το Κύπελλο Εκθέσεων.

Με το ίδιο σκορ η Βοϊβοντίνα από τη Γιουγκοσλαβία διέλυσε τον Ηρακλή το 1961-62 για τον ίδιο θεσμό. Το 1973-74 η Παναχαϊκή έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που αγωνίστηκε σε ευρωπαϊκή διοργάνωση. Πέρασε με δύο νίκες την αυστριακή Γκράτσερ (2-1 και 1-0), αλλά απέναντι στην ολλανδική Τβέντε μετά το 1-1 στην Πάτρα, άντεξε μόνο για ένα ημίχρονο και στη συνέχεια συνετρίβη 7-0!

Η πιο βαριά ήττα του Παναθηναϊκού στην Ευρώπη είναι το 1-6 από την Ντιναμό Βουκουρεστίου εκτός έδρας το 1989-90 για το Κυπελλούχων, της ΑΕΚ το 2-7 από τη Μονακό στη Νίκαια το 1963-64 για το Πρωταθλητριών και του Ολυμπιακού το 0-7 από την ιταλική Γιουβέντους το 2003-04 στο Tορίνο. Ο ΠΑΟΚ ηττήθηκε με το βαρύ 6-0 από την αυστριακή Βίνερ το 1965-66 στο Κύπελλο Εκθέσεων και ο Πανιώνιος με το ίδιο σκορ από τη Φερεντσβάρος στη Βουδαπέστη στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ το 1971-72.

Της Λάρισας η μεγαλύτερη νίκη είναι το 2-0 επί της ουγγρικής Σιόφοκ το '84, όπως και επί της Χόνβεντ με το ίδιο σκορ το '83, αλλά έχασε 3-0 στη ρεβάνς και αποκλείστηκε.