Ξοδεύουν αφειδώς σε γήπεδα και μεταγραφές (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Στο σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο η ποιότητα του θεάματος συμπορεύεται με τα χρήματα που ξοδεύονται για τη βελτίωση των υποδομών και την ενίσχυση των ομάδων με καλούς ποδοσφαιριστές.

Η αγωνιστική ενίσχυση των συλλόγων, σχεδόν πάντα, ανεβάζει και το επίπεδο του ανταγωνισμού, με ό,τι αυτό μπορεί να επιφέρει. Μπορεί ο αυξημένος ανταγωνισμός να προκαλεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον στους φιλάθλους –γεγονός που ανεβάζει τις διαφημίσεις και τα έσοδα– αλλά έχει και αρνητικές συνέπειες. Για παράδειγμα, στην υγεία των ποδοσφαιριστών, οι οποίοι αναγκάζονται να καταφύγουν στη φαρμακευτική υποστήριξη για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Δεν είναι μυστικό ότι τα περισσότερα χρήματα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο κυκλοφορούν στην Αγγλία.

Οι συμφωνίες πώλησης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των αγγλικών συλλόγων, από την πρώτη συμφωνία του 1992, είναι οι καλύτερες στον κόσμο. Κι αυτό ακριβώς αντανακλάται στα ποσά που ξοδεύουν οι αγγλικές ομάδες για τη βελτίωση των υποδομών τους και την αγωνιστική τους ενίσχυση. Η σύγκριση των ποσών που ξοδεύτηκαν για μεταγραφές φέτος, σε σχέση με το σύνολο των ποσών που δαπανήθηκαν κατά τη διάρκεια και των δύο μεταγραφικών περιόδων πέρυσι, δείχνουν μια εντυπωσιακή αύξηση.

Συγκεκριμένα, από τα 450 εκατομμύρια ευρώ που ξοδεύτηκαν πέρυσι για μεταγραφές και στις τέσσερις κατηγορίες του αγγλικού ποδοσφαίρου, είχαμε φέτος ένα τεράστιο άλμα, που οδήγησε σχεδόν στον διπλασιασμό, αφού το σύνολο διαμορφώθηκε στα 750 εκατομμύρια ευρώ. Μόνο για την Πρέμιερσιπ το ποσό που δαπανήθηκε φέτος έφθασε στα 600 εκατομμύρια ευρώ.

Φυσικά, η εξήγηση αυτής της αύξησης δεν είναι κάποιος μαθηματικός γρίφος. Τα 4 δισεκατομμύρια ευρώ –και κάτι– της νέας τριετούς συμφωνίας τηλεοπτικών δικαιωμάτων και η είσοδος στο αγγλικό ποδόσφαιρο πολλών ξένων εκατομμυριούχων επενδυτών που ξοδεύουν αγοράζοντας ομάδες είναι οι αιτίες αυτής της ανόδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι τουλάχιστον 12 ομάδες της Πρέμιερσιπ ξόδεψαν το καλοκαίρι 30 εκατομμύρια ευρώ η καθεμία για μεταγραφές.
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσει κάποιος τα μεγαλύτερα ποσά που ξόδεψαν σε σχέση με πέρυσι οι ομάδες που κάνουν πρωταθλητισμό, που θέλουν να μπουν στους πρωταγωνιστές ή θέλουν να διατηρήσουν τη θέση τους στην πρώτη πεντάδα. Λίβερπουλ, Τότεναμ και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι τα πιο τρανταχτά παραδείγματα. Η Σάντερλαντ, που ανέβηκε φέτος στην Πρέμιερσιπ, ξόδεψε σχεδόν 53 εκατομμύρια ευρώ. Είναι αλήθεια ότι όταν κυκλοφορούν τόσα χρήματα στην αγορά, οι τιμές πολύ συχνά εκτοξεύονται προς τα πάνω, έτσι που αρκετοί ποδοσφαιριστές να κοστολογούνται περισσότερο από την αξία τους.

Είναι επίσης αλήθεια ότι με το γεμάτο πορτοφόλι που έχουν οι αγγλικές ομάδες, όταν βγαίνουν να ψωνίσουν στην αγορά, είναι πολύ δύσκολο να τις ανταγωνιστεί κάποιος. Αυτό, όμως, δημιουργεί άλλες ανισότητες που, όσο να 'ναι, «μπασταρδεύουν» λιγουλάκι τον ελεύθερο ανταγωνισμό.

Οπως αντιλαμβάνεται κάποιος, το ισπανικό πρωτάθλημα είναι εκείνο που ακολουθεί το αγγλικό, με τις δύο μεγάλες του ομάδες, τη Ρεάλ και την Μπαρτσελόνα, να ξοδεύουν και οι δύο μαζί σχεδόν 195 εκατομμύρια ευρώ. Και δεν ήταν μόνο η Αγγλία και η Ισπανία που ξόδεψαν περισσότερα από άλλες χρονιές, αλλά και η Γερμανία όπου φέτος σημειώθηκε ρεκόρ στη μεταγραφική δαπάνη. Πάντως, όλες μαζί οι ομάδες της Μπουντεσλίγκα ξόδεψαν λιγότερα απ' όσα η Ρεάλ και η Μπάρτσα μαζί.

Καλύτερα γήπεδα, περισσότερα έσοδα

Εκτός, όμως, από τις μεταγραφές, τα πολλά χρήματα που κυκλοφορούν στο αγγλικό ποδόσφαιρο φαίνονται και στις δαπάνες που έχουν πραγματοποιήσει οι αγγλικές ομάδες για την ανέγερση νέων γηπέδων.

Από την εποχή που δημοσιοποιήθηκε η έκθεση Τέιλορ το 1990 (μία έκθεση που ακολούθησε την τραγωδία του Χίλσμπορο), η οποία έκανε λόγο για όλα όσα θα έπρεπε να αλλάξουν στο αγγλικό ποδόσφαιρο, συμπεριλαμβανομένων των γηπέδων και των συνθηκών ασφαλείας, χτίστηκαν 25 καινούργια γήπεδα στην Αγγλία. Με διαφορετικές προδιαγραφές σε όλους τους τομείς και κυρίως προσανατολισμένα στην πολυλειτουργικότητα. Μία τάση που –έγινε κατάσταση– ανέτρεπε την παλαιά αντίληψη ενός γηπέδου το οποίο λειτουργεί μόνο τη μέρα του αγώνα. Αξίζει να έχει κάποιος υπόψη του ότι 8 από τις ομάδες που αγωνίζονται φέτος στην Πρέμιερσιπ παίζουν σε γήπεδα που φτιάχτηκαν μετά τη δημιουργία της Πρέμιερσιπ.
Τουλάχιστον 10 ομάδες της Πρέμιερσιπ φέτος έχουν δρομολογήσει σχέδια για τη δημιουργία νέων γηπέδων ή βελτίωση των παλιών. Το καινούργιο γήπεδο, σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τα έσοδα μιας ομάδας, προσφέροντας μία πολύ πιο σταθερή βάση εσόδων απ' όσο εκείνη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων.

Η τελευταία έρευνα της εταιρείας συμβούλων Deloitte & Touch αποκαλύπτει ότι την πρώτη χρονιά που μία ομάδα αγωνίστηκε σ' ένα καινούργιο στάδιο, είδε το εισόδημά της –στο οποίο δεν υπολογίζονται οι εισροές από τα τηλεοπτικά δικαιώματα– να αυξάνει κατά 66%. Αυτή η αύξηση οφείλεται σ' έναν πολύ μεγάλο βαθμό στην αύξηση των εισιτηρίων, που η έρευνα σημειώνει ότι κατά μέσον όρο έφθασε το 51%.

Το γεγονός αυτό δείχνει ότι οι ομάδες που άλλαξαν γήπεδο μετακόμισαν σ' ένα μεγαλύτερο. Στην έρευνα της Deloitte αναφέρεται ότι από την αγωνιστική περίοδο 1992-93 μέχρι την περίοδο 2005-06 δαπανήθηκαν σχεδόν 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ στην κατασκευή καινούργιων γηπέδων.

Ενα από τα σημαντικά στοιχεία της έρευνας δείχνει ότι, πέρα από την οικονομική ενίσχυση, τα καινούργια γήπεδα έδωσαν μία νέα, δυναμική πνοή ανάπτυξης –και επέκτασης– στις ομάδες που προχώρησαν σε μια τέτοια επένδυση.