Η Grande Torino συνετρίβη: Το φιλικό στην Πορτογαλία που έμελλε να ξεκληρίσει μια ομαδάρα!

Είναι πέντε η ώρα σε μια… κακή ημέρα στις αρχές Μαΐου. Το Τορίνο, όπως και μεγάλο μέρος της Βόρειας Ιταλίας, καλύπτεται από ένα ασυνήθιστο κύμα κακοκαιρίας.

Ο Αμιλκάρε Ρόκο, κτίστης στο επάγγελμα, που ζει σε απόσταση αναπνοής από την κορυφή του Σουπέργκα που βρίσκεται στη νότια όχθη του ποταμού Πάδου στα ανατολικά του Τορίνο στη βορειοδυτική Ιταλία, ακούει έναν θόρυβο ο οποίος σταδιακά δυναμώνει μέχρι που γίνεται εκκωφαντικός. Η βροντή που αστράφτει πάνω από το κεφάλι του μετατρέπεται αμέσως σε… δυνατό γδούπο. Ο άντρας φεύγει από το σπίτι του «περνώντας» την ομίχλη. Στον δρόμο συναντάει κάποιους αγρότες της περιοχής, που έχουν βγει όλοι για τον ίδιο ακριβώς λόγο.

Ο ιερέας, Ντον Τανκρέντι Ρίκα, βρίσκεται ήδη εκεί και περιπλανιέται ανάμεσα σε πτώματα σκορπισμένα, τα οποία βρίσκονται σε ένα τοπίο γεμάτο εστίες φωτιάς και θραύσματα. Σύντομα καταλαβαίνει ότι για αυτές τις φτωχές ψυχές μπορεί κανείς μόνο να προσευχηθεί. Ένα αεροπλάνο Fiat G212 έχει καταρρεύσει, προκαλώντας μια τεράστια τρύπα διαμέτρου τεσσάρων μέτρων, με τα θραύσματα και τα συντρίμμια να φτάνουν ως τον παραλιακό δρόμο.



Στο μεταξύ, όχι πολύ μακριά, στο «Aeroporto di Torino» ή αεροδρόμιο Aeritalia όπως λεγόταν παλιότερα, αρχίζει να υπάρχει μεγάλη ανησυχία. «Γιατί δεν ακούμε ακόμα τον θόρυβο του G 212; Και γιατί δεν απαντά κανείς πια από το αεροσκάφος;», είναι τα ερωτήματα στον πύργο ελέγχου και η ανησυχία ολοένα και αυξάνεται.

Η τελευταία επαφή έγινε λίγα λεπτά νωρίτερα: «Ορατότητα μηδέν. Αν θέλεις να προσγειωθείς πρέπει να πετάξεις στα τυφλά»…. Εκείνη τη στιγμή το αεροπλάνο ήταν ήδη στη θέα του Τορίνο. Στο μάτι, θα λέγαμε, γιατί στην πραγματικότητα ταξίδευε ανάμεσα σε πολύ μαύρα σύννεφα και ριπές ανέμου. Όμως μετά από λίγες στιγμές σιωπής, η απάντηση που ερχόταν από αέρος είχε διαλύσει κάθε αμφιβολία για τις προθέσεις του πιλότου: «Είμαστε στα δύο χιλιάδες πόδια, ας κόψουμε τη Σουπέργκα». Η πτήση πάνω από το λόφο ήταν σύνηθες φαινόμενο για όσους ετοιμάζονταν για προσγείωση. Το ρολόι έδειχνε 16:58 και σύντομα θα γινόταν κατανοητό το τραγικό λάθος, που πιθανώς προκλήθηκε από αστοχία του πιλότου: Πιστεύοντας ότι ήταν στα δύο χιλιάδες μέτρα ύψος, ο πιλότος ταξίδευε αντ' αυτού λίγο πάνω από τα… διακόσια. Δεν πετούσε πάνω από το λόφο Σουπέργκα, αλλά κόντευε να τη χτυπήσει δυνατά. Δεν μπορούσε να το αντιληφθεί λόγω της απίστευτης ομίχλης…

Σε αντίθεση με τους υπαλλήλους του Aeritalia, οι πελάτες ενός εστιατορίου στους πρόποδες του Σουπέργκα έχουν ήδη αντιληφθεί το μέγεθος του δράματος. Άκουσαν κι εκείνοι τον τεράστιο θόρυβο. Πολύ σύντομα ένας άντρας ήρθε με το αυτοκίνητό του από τον τόπο της καταστροφής και τους ενημέρωσε για το τι είχε συμβεί. Περίπου δέκα λεπτά μετά τις πέντε, τα νέα διαδίδονται μέσω τηλεφώνου από το εστιατόριο στο Τορίνο, από όπου αναχωρούν δεκατρία ασθενοφόρα, πυροσβέστες και αστυνομία.



Στον λόφο, γύρω από τα πτώματα, οι άνθρωποι συνεχίζουν να ψαχουλεύουν. Μερικά από τα πτώματα είναι σχεδόν γυμνά από το χτύπημα. Κάποιοι δεν αναγνωρίζονται καν. Βαλίτσες και συσκευασίες δώρων είναι σκορπισμένες τριγύρω. Ξαφνικά κάποιος βλέπει δύο φανέλες στο χρώμα του γρανάτη (σσ. εξ ου και το «γκρανάτα») με το σήμα του σκουντέτο και αρχίζει η ιδέα να περνά από το μυαλό: «Είναι η Τορίνο! Είναι το αεροπλάνο της Τορίνο που επιστρέφει από τη Λισαβόνα!». Η ίδια αλήθεια που διαδίδεται λίγο αργότερα σε όλη την Ιταλία. Και από όλη την Ιταλία άπειρα τηλεφωνήματα σε εφημερίδες, πυροσβέστες και στην Πολεμική Αεροπορία: «Μα είναι αλήθεια; Είναι; Είναι όλοι νεκροί;». Οι απογευματινές εφημερίδες που κυκλοφόρησαν λίγο μετά σε μια έκτακτη έκδοση, αρπάζονται κυριολεκτικά από τα χέρια των εφημεριδοπωλών.

Εκείνο το βράδυ της 4ης Μαΐου του 1949, μια θρυλική ομάδα που έμοιαζε ικανή να κυριαρχήσει στο ιταλικό ποδόσφαιρο και να χτίσει τη δική της αυτοκρατορία, καταστράφηκε. Κυριολεκτικά… διαμελίστηκε! Η μοίρα της επεφύλασσε άσχημο παιχνίδι αφού επέστρεφε από ένα ταξίδι στην Πορτογαλία για να δώσει ένα φιλικό ματς με την Μπενφίκα, ώστε να τιμήσει έναν ποδοσφαιριστή που αποσυρόταν. Ο αρχηγός της εθνικής Πορτογαλίας, Φερέιρα, σε αναζήτηση ενός σπουδαίου συνεργάτη για τον αποχαιρετιστήριο αγώνα του, έπεισε τον Βαλεντίνο Ματσόλα, αρχηγός των Ιταλών, να φέρει την Τορίνο στη Λισαβόνα, για να παίξει εναντίον της Μπενφίκα τον Μάιο.

Ο Νόβο, πρόεδρος της Τορίνο και προσωρινός πρόεδρος της ιταλικής ομοσπονδίας, διαφώνησε αμέσως με τα όσα του μετέφερε ο αρχηγός του για την φιλική αναμέτρηση. Δεν ήθελε να ρισκάρει έξτρα κούραση διότι η Τορίνο προπορευόταν στη βαθμολογία, αλλά την καταδίωκαν οι αντίπαλοί της. «Εντάξει - είπε ο Mazzola - ας κάνουμε αυτό: αν δεν χάσουμε στο Σαν Σίρο από την Ίντερ, θα πάμε στην Πορτογαλία». Ο Νόβο είχε δεχτεί. Σε τελική ανάλυση, η νίκη στο Μιλάνο θα σήμαινε σχεδόν βέβαιο σκουντέτο, αλλά και το 0-0 στις 30 Απριλίου τελικά δεν χάλασε την «γκρανάτα».

Ωστόσο, αυτό το ταξίδι στη Λισαβόνα αποδείχτηκε μοιραίο. Οι άνθρωποι της Τορίνο αποδέχτηκαν την πρόσκληση, πήγαν να τιμήσουν τον Φερέιρα και τελικά τους γύρισε… μπούμερανγκ. Το αεροπλάνο προσέκρουσε στον λόφο Σουπέργκα και η «Grande Torino» ξεκληρίστηκε. Δύο ποδοσφαιριστές φάνηκαν τυχεροί, οι Σάουρο Τομά και Λουίτζι Τζουλιάνο δεν ταξίδεψαν στην Πορτογαλία, όπως και ο πρόεδρος της ομάδας για προσωπικούς λόγους.

Στην πτήση τσάρτερ επέβαιναν 31 άτομα: 4 μέλη του πληρώματος, 3 δημοσιογράφοι, 18 ποδοσφαιριστές, 6 παράγοντες και μέλη του τεχνικού επιτελείου. Κανείς δεν σώθηκε.



Οι ποδοσφαιριστές που έχασαν τη ζωή τους: Βαλέριο Μπατσιγκαλούπο, Άλντο Μπαλαρίν, Ντίνο Μπαλάριν, Έμιλ Μποντζόρνι, Εουσέμπιο Καστιλιάνο, Ρούμπενς Φαλντίνι, Τζουλιέλμο Γκαμπέτο, Ρουτζέρο Γκράβα, Τζουζέπε Γκρέζαρ, Έζιο Λόικ, Βιρτζίλιο Μαρόζο, Ντανίλο Μάρτελι, Βαλεντίνο Ματσόλα, Ρομέο Μέντι, Πιέρο Οπέρτο, Φράνκο Οσόλα, Μάριο Ριγκαμόντι, Τζούλιους Σούμπερτ.

Τεχνικό επιτελείο: Έγκρι Ερμπστάιν, Λέσλι Λίβεσλεϊ, Οτάβιο Κορίνα.

Διοίκηση: Αρνάλντο Αγκνισέτα, Αντρέα Μπναϊούτι, Ιπολίτο Τσιβαλέρι.

Δημοσιογράφοι: Ρενάτο Καζάλμπορε, Λουίτζι Καβαλέρο, Ρενάτο Τοσάτι.

Πλήρωμα αεροπλάνου: Πιερλουίτζι Μερόνι, Τσέζαρε Μπιανκάρντι, Σελεστίνο Ντ’Ίνκα, Αντόνιο Πανγκράτσι.

Οι αρχές απέδωσαν το δυστύχημα στο συνδυασμό της περιορισμένης ορατότητας, ενώ μίλησαν και για προβληματικό σήμα επικοινωνίας με το αεροδρόμιο του Τορίνο και λάθος χειρισμό του πιλότου.



H Ίντερ και η Μίλαν ζήτησαν ως ελάχιστο φόρο τιμής να δοθεί το πρωτάθλημα στην Τορίνο που ούτως ή άλλως προπορευόταν, η ομοσπονδία όμως απέρριψε το αίτημα. Η «γκρανάτα» κατέληξε να κατέβει στα ματς με την ομάδα νέων και οι Φιορεντίνα (2-0), Τζένοα (4-0), Σαμπντόρια (2-3), Παλέρμο (3-0) έπραξαν το ίδιο, με την Τορίνο να τα κερδίζει όλα και να σηκώνει το σκουντέτο...