Η ανάμεικτη τετραετία του ΠΑΟΚ: Η Γενεύη, το λάθος του Φασούλα, το Final-4 του ΣΕΦ και η Τεργέστη

Σε μία εποχή που το μπάσκετ άνθιζε, δέσποζε και φωτοβολούσε στη συμπρωτεύουσα, δικαίως η απαρχή λογίζεται στο αστραφτερό «Παλέ» του Άρη, αν και γρήγορα όλοι ζήλεψαν σιγά-σιγά τη δόξα που τον στόλιζε. Η Θεσσαλονίκη ήταν η μητέρα της «σπυριάρας» για τουλάχιστον μία δεκαετία και με τον Άρη να πρωτοστατεί στις εγχώριες διοργανώσεις και να διεκδικεί μέχρι την ύστατη στιγμή την ευρωπαϊκή διάκριση. Το μόνο κόσμημα που έλειπε από τη τροπαιοθήκη του, ώσπου να έρθει η επικράτηση επί της Έφες Πίλσεν και προς απογοήτευση του Γιάννη Ιωαννίδη, δεν ήταν ο ορισμένος της μοίρας να οδηγήσει τον «αυτοκράτορα» στη Γη της Επαγγελίας.

Σύντομα και ο υπόλοιποι ακολούθησαν τα βήματα του Άρη. Ο Ηρακλής με έναν άσημο Αμερικανό ονόματι Ντέιβιντ Ίνγκραμ (ή... Άνκρουμ, όπως ήταν το σωστό πριν «βαπτιστεί» στα μέρη μας). Ίσως και να μην το θυμάστε, στην Ελλάδα έχουμε την τάση να τους «βαφτίζουμε», οπότε σε μία νύχτα έγινε ο Ίνγκραμ… ο αντίζηλος του Νίκου Γκάλη. Και φυσικά ο ΠΑΟΚ, ο οποίος έμελλε να αναδειχθεί ως ο μέγας αντίπάλος του Άρη και οι αναμετρήσεις μεταξύ τους σε πολεμική ζώνη.

Οι δύο όψεις του νομίσματος εκτοξεύτηκαν στον αέρα και ανέμεναν ποιος θα υπερνικήσει. Κορώνα ή γράμματα; Ο Άρης πάντοτε περιφερόταν με την αύρα του νικητή, στις κερκίδες του «Παλέ ντε Σπορ» καθόταν η «αφρόκρεμα» της χώρας ώστε να πάρει μία τζούρα από τις δοξασμένες του φανέλες. Και πως να μην ένιωθε κραταιός; Ο Νίκος Γκάλης έμοιαζε με πραγματικό γκάνγκστερ με τη μπάλα στα χέρια και παράλληλα ο Παναγιώτης Γιαννάκης… σαν σοφός δράκος να ενορχηστρώνει τις επιθέσεις και να πρωτοστατεί στις αμυντικές επιδείξεις της ομάδας του.

Και όμως, ο ΠΑΟΚ δεν «μάσησε» ουδέποτε, με αποτέλεσμα οι μάχες τους να παραμένουν στο πάνθεον του ελληνικού μπάσκετ.

Στο ρινγκ ο Άρης έδινε φαντεζί στοιχεία, αλλά ο ΠΑΟΚ ανταπέδιδε με σκληράδα και διαρκή πίεση. Αμέτρητες στιγμές που ο Παναγιώτης Φασούλας έστειλε τυχόν επερχόμενο προς τη στεφάνη… να συναντήσει βάναυσα το παρκέ.

Η έτερη κυρίαρχη δύναμης της συμπρωτεύουσας μπορεί να το καυχιέται πως αντάμωσε πρώτη το ευρωπαϊκό θρόνο προτού καν γευτεί το εγχώριο νέκταρ.

Ένα ταξίδι που ουσιαστικά άρχισε στη Γενεύη, χαιρέτησε τη Τεργέστη, σιχάθηκε την Ναντ και με τη Βιτόρια να λογίζεται ως ο τερματικός σταθμός.

Χρονιά σταθμός για τον ΠΑΟΚ η σεζόν 1990-91. Ύστερα από ένα συγκλονιστικό παιχνίδι, κερδίζει 76-72 την Σαραγόσα και κατακτά το Κύπελλο Κυπελλούχων στον αξέχαστο τελικό της Γενεύης.

Η ατμόσφαιρα ήταν μοναδική. Κάτι περισσότερο από 6.000 χιλιάδες οπαδοί του ΠΑΟΚ μετέτρεψαν την Γενεύη σε Θεσσαλονίκη και έδωσαν εικόνες βγαλμένες από το «Αλεξάνδρειο» στους αθλητές του Ντράγκαν Σάκοτα. O ΠΑΟΚ δεν πτοήθηκε από τις αλλεπάλληλες αναποδιές με τις αποβολές λόγω φάουλ του Παναγιώτη Φασούλα, ενώ παράλληλα ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζε ο Πιτ Παπαχρόνης και Ιωάννου.

Προς απάντηση στη διαιτησία, ο κόσμος από το μαύρο στρατόπεδο της Θεσσαλονίκης άρχισαν να διαμαρτύρονται εντόνως, ώσπου ο πρόεδρος Νίκος Βεζυρτζής και ο αρχηγός Φασούλας καθησύχασαν τα πνεύματα.

Εκεί που φαινόταν πως το βαρύτιμο τρόπαιο έφευγε από τις χούφτες του και το 59-51 να τον σφίγγει σαν θηλιά, οι Πρέλεβιτς και Μπάρλοου πρόβαλαν τα στήθη τους και ηγήθηκαν στην επιστροφή του ΠΑΟΚ και συνέβαλαν τα μέγιστα στη πλήρη ανατροπή.



Ο πίνακας έγραψε 76-72 τους έστειλε μονομιάς για χαρές και πανηγύρια στον Λευκό Πύργο, η πόλη «κάηκε» για χάρη των Κυπελλούχων Ευρώπης.



Πονεμένη ιστορία, μία σειρά γεγονότων που άλλαξε διαπαντός τον ρου του ελληνικού αθλητισμού. Πέρα από το τρόπαιο, πέρα από τον μπασκετικό πόνο που επέφερε η δραματική ήττα στη Ναντ. Στο «Μπολιέ» ο ακούραστος Φασούλας (χωρίς ούτε δευτερόλεπτο στον πάγκο) ήταν ο κορυφαίος στον τελικό του Σαπόρτα με αντίπαλο την Ρεάλ Μαδρίτης. Ο Έλληνας σέντερ σκόραρε 17 πόντους, κατέβασε 11 ριμπάουντ και έκοψε έξι φορές σουτ από την πλευρά της ισπανικής ομάδας. Η «αράχνη» ήταν σαν τον Κολοσσό της Ρόδου και χρειάστηκε κάτι παραπάνω από μπασίματα για να γκρεμιστεί.

Το ημίχρονο έληξε με τη «Βασίλισσα» να κρατάει τις τύχες του αγώνα, όντας επικεφαλής με 43-28. Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς βυθίστηκε στις σκέψεις του, μελέτησε όλα τα φύλλα της τράπουλας και… μοίρασε. Η πεντάδα που παρουσίασε στο δεύτερο μέρος ξεπερνούσε κάθε όριο λογικής, περνούσε στη σφαίρα του αντισυμβατικού. Παρατάχθηκε με τρεις αργούς ψηλούς (Φασούλας, Φιλίππου, Μπάρλοου) και τους συνόδεψε με άμυνα ζώνης.

Μερικοί κοπάνησαν την τηλεόραση τους, δεν πίστευαν την τρέλα του Σέρβου. Δεν πέρασε ώρα και την χτύπησαν ξανά επειδή δεν καταλάβαιναν αν είναι αλήθεια τα δρώμενα που παρακολουθούσαν, το κόλπο λειτούργησε.

Συν τοις άλλοις, ξύπνησε από τον λήθαργο ο Πρέλεβιτς, ο οποίος πετούσε τούβλα δίχως συστολή στη στεφάνη της Ρεάλ. Κάπου εκεί, γύρισε τον διακόπτη και έπειτα από την ανάπαυλα πάτησε ξέφρενο γκάζι. Δημιουργούσε καταστάσεις αιφνιδιασμού, έκλεβε τη μπάλα, πυρπολούσε από τη περιφέρεια. Ο αείμνηστος Ντούντα τον είχε σαν παιδί του, δεν του φώναζε σχεδόν ποτέ και του έδινε πάντοτε τις δυσκολότερες αποστολές ως απόδειξη των ικανοτήτων του. Απλά τον παρακολούθησε να κάνει σμπαράλια την αντίπαλη άμυνα.

Τελευταία επίθεση για τον ΠΑΟΚ, κυνηγούσε ένα τρίποντο για να ισοφαρίσει. Ο Πρέλεβιτς με τη μπάλα στα χέρια, όπου το αυτί του πιάνει τον προπονητή της Ρεάλ, Κλίφορντ Λούικ να ζητά φάουλ από τους παίκτες του: γεννημένος σε λάθος εποχή σηκώνει απότομα χειρόφρενο, πατάει από τα 10 μέτρα, ο χρόνος παγώνει… εύστοχος!

Η εξέδρα του ΠΑΟΚ απέχει ένα βήμα από το να κατακλίσει τον αγωνιστικό χώρο. Αμέσως φάουλ από τον Νίκο Μπουντούρη για να στείλει τον Σίμπσον στις βολές (άλλοτε παίκτη της ομάδας), διότι ίσχυε ακόμα ο κανονικός της 1+1 βολής και το ρίσκο ουσιαστικά έτεινε προς το μηδέν.

Έτεινε, όχι μηδενικό…

Τα χέρια του Σίμπσον έτρεμαν, το πρόσωπό του κολύμπαγε στον ιδρώτα και τα μάτια του κοιτούσαν τα εναπομένουσα έξι δευτερόλεπτα. Ευθυγράμμισε το σώμα του, αστόχησε!

Ο Φασούλας ψάχνει να δώσει τη μπάλα για να εκδηλωθεί επίθεση, όλοι έφυγαν σαν δρομείς μπροστά, κοντά του μόνο ο Μπουντούρης, αλλά όχι δίπλα του. Όλα συνέβησαν γρήγορα και μεθοδικά. Ο Ρίκι Μπράουν έκλεψε την «βαριεστημένη» και τυπική πάσα - ελεώ κούρασης - του Φασούλα, με στυλ εξαπόλυσε το σουτ και ο Έλληνας σέντερ συνειδητοποιώντας το απερίγραπτο σφάλμα, μάζεψε όλες του τις δυνάμεις για να ανακόψει το σουτ, αλλά η μπάλα πέρασε ξυστά από τα δάχτυλα του και ταρακούνησε το διχτάκι του ΠΑΟΚ.



65-63, η κόρνα ήχησε…

Ο Πρέλεβιτς σωριάστηκε στα μάτια του ελληνικού πάγκου, μέσα στις παλάμες του έκρυψε το πρόσωπό του και κοπάνησε το καταραμένο παρκέ. Μπορεί και η πιο χαρακτηριστική φωτογραφία της σύγχρονης μπασκετικής ιστορίας του ΠΑΟΚ.



Απαρηγόρητος ο Φασούλας διέλυσε πάγκο και καρέκλες αναλογιζόμενος τι έχει διαδραματιστεί, η μοίρα του φέρθηκε κυνικά… για μία τυπική πάσα. Στα αποδυτήρια με το αμίλητο νερό στα χείλη και στάση σώματος που υποδήλωνε την διάλυση του εσωτερικού του κόσμου, έμοιαζε με φάντασμα.

Το επόμενο διήμερο, ο Φασούλας την έβγαλε με τη συντροφιά τεράστιων γυαλιών ηλίου ώστε να μην δει κανείς πως και οι γίγαντες δακρύζουν, ενώ στο αεροδρόμιο της Μίκρας απέφυγε τις κάμερες και τα μικρόφωνα. Ο μοναδικός. Μόνο η ψυχούλα του γνώριζε το πραγματικό μέγεθος της ζημίας, εκείνοι που μιλούσαν για συσπείρωση και συγχώρεση στα μάτια του ήταν υποκριτές, τα «σιχτιρίσματα» που εισέπραξε άνευ προηγουμένου. Κατηφορίζοντας για τον Πειραιά και τον Ολυμπιακό, κουβάλησε στις πλάτες του ετεροχρονισμένα τη «τραγωδία» στη Ναντ… τότε αναγνωρίστηκε ως ο υπαίτιος!

Μέχρι και οι παροικούντες της Ιερουσαλήμ το γνωρίζουν, ο ΠΑΟΚ είχε κλείσει ραντεβού με την ιστορία στο Final-4 το 1993 που διοργανώθηκε στο «Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας».

Φωνές, χαρές και ξαφνικά σιωπή. Κόμπος στο λαιμό και τα μούτρα κατεβασμένα, τι άλλαξε από το 68-61 και τα 8:30 που απέμεναν για τη λήξη του ημιτελικού; Η Μπενετόν είχε στη σύνθεση της τον σπουδαιότερο Ευρωπαίο παίκτη και μετρ των Final-4, Τόνι Κούκοτς… μολονότι ούτε εκείνος φανταζόταν ότι τα πάνω-κάτω στις διαφορές τους θα έφερνε ο Μάσιμο Ιακοπίνι, ένα όνομα που προκαλεί ακόμα ρίγος.

Ουδέποτε του συγχωρέθηκε η αυθαίρετη ανάγκη του να γραφτεί στην ευρωπαϊκή μπασκετική Βίβλο και για μήνες ολόκληρους κυκλοφορούσε σε αφίσα σε όλα τα κοσμικά μέρη της Θεσσαλονίκης ως καταζητούμενος. Ο Ιακοπίνι ευστόχησε σε τέσσερα τρίποντα, κάθε ένα έστριβε το μαχαίρι βαθύτερα στη σάρκα του ΠΑΟΚ και ανάγκασε μέχρι και το πεπρωμένο να σβήσει τα αρχικά του πλάνα.



Στις 13 Απριλίου του 1993 ο ΠΑΟΚ λύγισε τον αδάμαστο Τόνι Κούκοτς αλλά αγνόησε να λογαριαστεί με τον Ιακοπίνι.

Ακόμα και αν μετράμε περίπου τριάντα χρόνια, το αποτέλεσμα των πράξεων του έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένο σε αυτούς που εντός ολίγων ωρών στερήθηκαν το όνειρο τους.

“Οι Έλληνες φίλαθλοι με θυμούνται πάντα για το γεγονός ότι ήμουν εκείνος που σκότωσε τον ΠΑΟΚ με τα τρίποντα. Και κάθε φορά που φέρνουν στο μυαλό τους εκείνο το ματς αρχίζουν να λένε 'ο μαλ@κ@ς ο Ιακόπινι’”!

Η ιταλική ομάδα ηττήθηκε στον τελικό από τη Λιμόζ του Μπόζινταρ Μάλκοβιτς, παρότι αμφότεροι παραμένουν αντιπαθητικοί στο ελληνικό κοινό. Βέβαια, για να είμαστε ειλικρινείς, του «Μπόζα» του συγχωρέθηκε το λεγόμενο από τους πικραμένους «αντι-μπάσκετ» στο Παρίσι, όπου οδήγησε τον Παναθηναϊκό στο πρώτο αστέρι της νεοσύστατης παντοκρατορίας του τρία χρόνια αργότερα.

Όσο για τον Ιακοπίνι, μερικές αφίσες περίσσεψαν στην αποθήκη…



Πολλοί αναρωτήθηκαν τι σήμαινε ο ΠΑΟΚ της εποχής; Η απάντηση κρύβεται στην ερώτηση, τι εκπροσωπεί ο Πρέλεβιτς; Πάθος, αυταπάρνηση, διεκδίκηση, μετρημένες λέξεις και βάση στις πράξεις. Χρωστούσε κάτι στον εαυτό του, περισσότερο όφειλε να απαλύνει τον πληγωμένο από τις μαχαιριές του Ιακοπίνι εγωϊσμό του στο Final- 4 του ΣΕΦ. Γιατί ο Πρέλεβιτς ανήκει στον ΠΑΟΚ και εκείνος αιώνια στον Μπάνε.

Διπλός τελικός για το Κύπελλο Κόρατς τη σεζόν 1993-94 κόντρα στην Στεφανέλ του αρτίστα Ντέγιαν Μποντιρόγκα, του Νάντο Τζεντίλε που αμφότεροι τίμησαν τα χρώματα του Παναθηναϊκού στη μετέπειτα καριέρα τους και φυσικά στην άκρη του πάγκου ο μαέστρος Μπόγκνταν Τάνιεβιτς που μόστραρε ήδη το ασημένιο μετάλλιο ως προπονητής της Γιουγκοσλαβίας στο Ευρωμπάσκετ της Τσεχοσλοβακίας το 1981.

Στις 9 Μαρτίου στο «Αλεξάνδρειο » ο ΠΑΟΚ μέτρησε τις δυνάμεις του υπό το άγρυπνο βλέμμα 6 χιλιάδων οπαδών του που γλέντησαν έξω από τον Λευκό Πύργο το 75-66, καθώς οι 23 παλικαρίσιοι πόντοι του Γουόλτερ Μπέρι έφταναν για την ομάδα του Σούλη Μαρκόπουλου για να νιώσει μια κάποια ασφάλεια στην Τεργέστη.

Τίποτα άλλο δεν ζητούσε ο Μπάνε, την ευκαιρία να αποτελειώσει τα όνειρα των Ιταλών...

Άστραψε και βρόντηξε ο Πρέλεβιτς στον δεύτερο τελικό, άδραξε την ευκαιρία και φίλησε το τρόπαιο. Απροκάλυπτα ακαταμάχητος με 30 πόντους και μία παρουσία μέχρι το μεδούλι «αρχηγιλίκι», στέλνοντας τους φιλοξενούμενους στον έβδομο ουρανό με το τελικό 100-91 να σφραγίζει τους πανηγυρισμούς.

Στον κάλαθο των αχρήστων πήγε η παράσταση του «Ντέκι» των 24… καρατίων!

Ο Μπάνε τρέχει πανευτυχής στο παρκέ, εμφανέστατα συγκινημένος αποθεώνεται διαρκώς από τους εκδρομείς του ΠΑΟΚ στην ιταλική πόλη.

Στην προσπάθεια του να συνοψίσει την εμφάνισή του, τα συναισθήματα του, να σκιαγραφήσει τον εαυτό του… αφέθηκε στην καυτή ατμόσφαιρα της Τεργέστης:

“Διαβολεμένο ένστικτο”!

Η σύνθεση του μυθικού δεύτερου τελικού:

Στεφανέλ: Μποντιρόγκα 24, Τζεντίλε 23, Πιλούτι 13, Φούτσκα 9, Ντε Πολ, Λάμπλεϊ 18, Μποντέτο, Κανταρέλο 4, Καλαβίτα

ΠΑΟΚ: Μπουντούρης 12 (2/2 τρίποντα), Πρέλεβιτς 30 (3/3 τρίποντα), Μπαλογιάννης, Κόρφας 16 (2/4 τρίποντα), Γαλακτερός 8 (2/2 τρίποντα), Σάβιτς 8, Μπέρι 26



Άλλωστε, κατά την διάρκεια του πρωινού λίγες ώρες από τον κρίσιμο επαναληπτικό ο Σούλης Μαρκόπουλος είχε δώσει άδεια στους παίκτες του και ο Μπάνε βρέθηκε παρέα με τον Νάσο Γαλακτερό στη παραλία και ερωτήθη σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι με τη Στεφανέλ.

“Εγώ το βράδυ θα κερδίσω. Οι άλλοι δεν ξέρω τι θα κάνουν. Ρώτα τον Νάσο”!

Το ευρωπαϊκό παραμύθι λένε τελείωσε εκεί, λέγεται πως έπειτα οι κήποι ξεράθηκαν, το νερό στέρευσε και η φούσκα του ονείρου έσκασε. Όχι, ο ΠΑΟΚ τα έζησε μέχρι τελευταίας ρουφηξιάς, αν και η συσσωρευμένη κόπωση λύγισε και τους ιππότες. Στην Ελλάδα όλα συγχωρούνται σύμφωνα με τους ψιθύρους στα στενάκια εκτός από την οπαδική προδοσία. Στην Βικτόρια το κύκνειο άσμα του Πρέλεβιτς υφάνθηκε, η Ταουγκρές επικράτησε του ΠΑΟΚ με 88-81 το 1996, αφού τα τεχνάσματα του αρχηγού και του παρά τσακ ελληνοποιημένου Πέτζα Στογιάκοβιτς δεν βρίσκουν αντίκρισμα. Μπήκε στα αποδυτήρια ο Μπάνε, φίλησε τον αετό στο στέρνο, απέφυγε τις δηλώσεις ως συνήθιζε, λογικά εκτέλεσε κάνα τρίποντο μία τελευταία φορά και έκλεισε την πόρτα. Έπειτα από ένα σύντομο πέρασμα από τη Βίρτους Μπολόνια, κόσμησε τη φανέλα της ΑΕΚ.

Επέστρεψε τρία χρόνια αργότερα, μολονότι ελάχιστα έμειναν ίδια. Το παραμύθι είχε περάσει σε κάποιο σκονισμένο ράφι και περίμενε καρτερικά τον επόμενο αναγνώστη. Ο Πρέλεβιτς ήταν ο χαρακτήρας που αδυνατούσε να ξεχάσει τα ταξίδια, αποφάσισε να πέσει στη θάλασσα της απόσυρσης για να κόψει τις ελπίδες που τον ταλαιπωρούσαν.

Η περίοδος επιτυχιών για τον σπουδαίο ΠΑΟΚ της δεκαετίας του ‘90 δεν σταμάτησε στη Βιτόρια. Υπήρξαν πάμπολλες ακόμα που ανάγκασαν τους φίλους του να υπερβούν τα όρια που επέβαλλαν τα κάγκελα, αν και η μοίρα σαν κάποιας μορφής ανταλλάγματος απέσπασε ένα πολύτιμο κομμάτι από τους θεσσαλονικείς χρόνια νωρίτερα.



Το απόλυτο σημείο κοπής, πριν και μετά την Ναντ…

Ως προς μία Σεξπιρική εξέλιξη, η βαθύτατη αγάπη μετατράπηκε σε απέραντο μίσος: μία πόλη που δόξαζε τον Παναγιώτη Φασούλα σαν Θεό… σκούπισε όλους τους ιστούς από τις γωνίες.

Από τούδε και στο εξής το όνομα του καθόριζε τον χρόνο, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες… “πριν και μετά Φασούλα”!

Στην επιστροφή του στο «Αλεξάνδρειο», στα γλαφυρά στενά της Θεσσαλονίκης, στα μάτια του κόσμου ήταν ο Ιούδας που δέχθηκε τα 30 αργύρια και επί της ουσίας «έσπρωξε» τα ηνία του αθλήματος στη πρωτεύουσα.

Στις 5 Δεκεμβρίου του 1993 κατάμεστες εξέδρες με άγριες εκφράσεις, πρωτόγονα συναισθήματα, πλημμυρισμένα από πληγωμένο εγωισμό και μία δόση οργής… επιβεβαίωσαν τις άσχημες σκέψεις του Φασούλα λίγες μέρες πριν πάρει τον μοναχικό δρόμο της ξενιτιάς.

Μέχρι και σήμερα, ορισμένοι το θυμούνται και ντρέπονται που πότισαν το μυαλό και τη καρδιά αθώων ψυχών με μίσος, ενώ άλλοι θεωρούν ότι ύψωσαν ανάστημα στην αδικία που τους βρήκε και αντιμετώπισαν τον ένοχο με το γράμμα… της κερκίδας!

Αν κάποιος επιχειρούσε να συνοψίσει εκείνα χρόνια με μία εικόνα, ελάχιστες λέξεις, μία πρόταση… δεν θα καμάρωνε για το «ξεφάντωμα» στη Γενεύη, ούτε θα έτρεμε η ψυχούλα του στους λυγμούς του Μπάνε που εισακούστηκαν στα απέραντα της Γαλλίας και η υποταγή του Ντέγιαν Μποντιρόγκα θα έμοιαζε λιγοστή.

Κάπου κάποτε ένας φίλος του ΠΑΟΚ μπερδεμένος από τα συναισθήματα που έτρεχαν αβίαστα σε καρδιά και μυαλό, σε ένα παγκάκι με τον ήλιο δειλά-δειλά να δύει, μέσα στην αγανάκτηση των χαμένων ευκαιριών, των βραδινών περιπάτων και της απρόσμενης τροπής της ζωής ψιθύρισε, σαν να αποχωρίζεται η ψυχή το πολύπαθο σώμα “Προδότη… Φασούλα Παναγιώτη”!